Ρωσικό πετρέλαιο: Πως η Βουλγαρία τροφοδοτεί την Ευρώπη

Η ποσότητα του ρωσικού πετρελαίου που εισάγεται στην ΕΕ μέσω του διυλιστηρίου της Lukoil στη Βουλγαρία έχει αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες, δήλωσε ο Martin Vladimirov, ο κορυφαίος ενεργειακός αναλυτής του Κέντρου Μελέτης της Δημοκρατίας (CSD), σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στη Euractiv Βουλγαρίας. «Αυτό σημαίνει πρόσθετο κέρδος ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων για τη ρωσική εταιρεία για το τελευταίο τρίμηνο του έτους», σημείωσε ο Vladimirov.

Η βουλγαρική δεξαμενή σκέψης παρακολουθεί ενεργά την εισαγωγή ρωσικού αργού πετρελαίου μέσω Βουλγαρίας στην ΕΕ και τον περασμένο μήνα, μαζί με δύο άλλες ευρωπαϊκές οργανώσεις, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη μεταφόρτωση καυσίμων από ρωσικό αργό πετρέλαιο στη Βουλγαρία για εξαγωγή στη Δυτική Ευρώπη. Η Lukoil, από την άλλη, απάντησε ότι δεν παραβιάζει τις κυρώσεις επειδή εξάγει βενζίνη χαμηλού οκτανίου στην ΕΕ, η οποία δεν καλύπτεται από τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Παράλληλα, η ρωσική εταιρεία απείλησε να κλείσει το βουλγαρικό διυλιστήριο εάν η απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού αργού πετρελαίου επιβληθεί πολύ γρήγορα.

Τώρα, η Βουλγαρία σχεδιάζει να τερματίσει την παρέκκλιση από το εμπάργκο της ΕΕ την 1η Μαρτίου 2024. Η διαμάχη σχετικά με το βουλγαρικό διυλιστήριο της Lukoil μπορεί ενδεχομένως να προκαλέσει προβλήματα στην περιφερειακή αγορά καυσίμων, καθώς είναι η μεγαλύτερη στην περιοχή και ο μοναδικός παραγωγός καυσίμων για αεροσκάφη στα Βαλκάνια.

Σύμφωνα με την ανάλυση της CSD, η Lukoil δεν έχει κανένα οικονομικό λόγο να υπονομεύσει τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά καυσίμων της Βουλγαρίας, ακόμη και με την απόσυρση της απαλλαγής για την εισαγωγή ρωσικού αργού.

Ο Vladimirov σχολίασε ακόμα ότι η πολιτική εξουσία στο Κρεμλίνο δεν έχει κανένα λόγο να δημιουργήσει προβλήματα. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η Βουλγαρία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για το «ξέπλυμα» ρωσικού πετρελαίου, το οποίο θα εξακολουθούσε να εισέρχεται στην ΕΕ, αλλά με διαφορετική ετικέτα.

«Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για τη Lukoil να προσπαθήσει να ‘ξεπλύνει’ το ρωσικό πετρέλαιο μέσω του καζακικού και του αζερικού πετρελαίου στη Βουλγαρία. Δεν θα με εξέπληττε αν, την 1η Μαρτίου 2024 (όταν προβλέπεται να απαγορευτούν οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου), το μείγμα που επεξεργάζεται το διυλιστήριο θα περιείχε 100% καζακικό πετρέλαιο. Με αυτόν τον τρόπο, τα χρήματα για τον προϋπολογισμό του Κρεμλίνου θα ρέουν ομαλά. Κάθε μήνας που παρατείνεται η εξαίρεση είναι ένα τεράστιο απρόσμενο κέρδος για τη Ρωσία», πρόσθεσε ο Vladimirov.

Πώληση της επιχείρησης

Ο ειδικός σε θέματα ενέργειας προβλέπει ότι το παράθυρο για την πώληση του διυλιστηρίου της Lukoil στο Μπουργκάς θα ανοίξει μετά την αναστολή των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου στη χώρα. Ο Vladimirov εξήγησε ότι η Lukoil δεν ενδιαφέρεται να παραμείνει στη βουλγαρική αγορά εάν δεν διατηρήσει την προνομιακή της θέση με την παρέκκλιση για την εισαγωγή ρωσικού αργού.

«Όταν η παρέκκλιση πάψει να ισχύει, η εταιρεία θα ενδιαφερθεί να πουλήσει, διότι έχει αποκομίσει τεράστιο κέρδος τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Αυτό αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της Lukoil για την πώληση περιουσιακών στοιχείων στους τομείς της διύλισης πετρελαίου και της διανομής καυσίμων», δήλωσε.

Σύμφωνα με την ανάλυση της CSD, το καθεστώς του Κρεμλίνου έχει κερδίσει περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια δολάρια από τις δραστηριότητές του μόνο στη Βουλγαρία από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ο Martin Vladimirov προβλέπει ότι οι Ρώσοι πιθανότατα θα συμφωνήσουν να πουλήσουν τις βουλγαρικές επιχειρήσεις τους το επόμενο έτος.

«Το πιο λογικό είναι να πουλήσουν το διυλιστήριο του Μπουργκάς, επειδή η πίεση από τις βουλγαρικές αρχές και η γεωπολιτική κατάσταση θα καταστήσουν την επιχείρηση αρκετά δύσκολη για ελιγμούς», πρόσθεσε.

Ενδιαφέρον από το Αζερμπαϊτζάν

Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες που εξασφάλισε η Euractiv, το πιο σοβαρό ενδιαφέρον για την αγορά του διυλιστηρίου εκδηλώνει η κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν SOCAR, η οποία κατέχει ήδη περίπου το 30% των πωλήσεων φυσικού αερίου στη χώρα.

Ερωτηθείς αν υπάρχει κίνδυνος αντικατάστασης της ρωσικής εταιρείας με έναν άλλο μεγάλο παίκτη που εκπροσωπεί ένα αυταρχικό καθεστώς, ο Vladimirov είπε τα εξής: «Είναι υπαρκτός ένας τέτοιος κίνδυνος. Αν είμαστε ειλικρινείς, αυτή η υποδομή, η οποία βρίσκεται στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, είναι πρακτικά ένας θύλακας που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για κάθε είδους επιχειρήσεις. Υπήρχαν υποψίες για διακίνηση όπλων, φοροδιαφυγή και κυρώσεις. Ένα τέτοιο περιουσιακό στοιχείο θα πρέπει να πέσει στα χέρια ενός στρατηγικού δυτικού επενδυτή».

Σύμφωνα με τον ίδιο, ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους σχετίζεται με την πρόθεση της Βουλγαρίας να κατασκευάσει τον πετρελαιαγωγό Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς, ο οποίος είναι «εντελώς άσκοπος από οικονομική άποψη».

«Το έργο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα από τις βουλγαρικές αρχές για να δημιουργήσουν μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη της Σλοβακίας, της Τσεχίας και της Ουγγαρίας, δηλαδή την επιθυμία να συνεχίσουν να παρεκκλίνουν από το ρωσικό πετρέλαιο και μετά το 2024. Οι φιλορωσικοί κύκλοι πιέζουν για την κατασκευή του αγωγού Αλεξανδρούπολης-Μπουργκάς. Αυτό θα χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα για τη διατήρηση του status quo στη Lukoil Neftochim», εξήγησε.

Σύμφωνα με τον αναλυτή, ο ισχυρισμός ότι τα πετρελαιοφόρα δύσκολα μπορούν να περάσουν από τον Βόσπορο είναι ένα ψευδές επιχείρημα ενώπιον των Βρυξελλών.

«Όλα τα είδη αργού πετρελαίου μπορούν να περάσουν από τον Βόσπορο, και ακόμη και τώρα, το διυλιστήριο της Lukoil αγοράζει νορβηγικό και σαουδαραβικό πετρέλαιο, το οποίο περνάει από τον Βόσπορο χωρίς κανένα πρόβλημα. Οι ισχυρισμοί ότι θα υπάρξουν προβλήματα με τον Βόσπορο είναι πλήρης ανοησία. Πρόκειται για μια προσπάθεια να εγκλωβιστεί το βουλγαρικό κράτος σε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που θα οδηγήσει, αφενός, στην ενίσχυση των ρωσικών δικτύων επιρροής και, αφετέρου, στη διατήρηση του status quo στον πετρελαϊκό τομέα», δήλωσε ο Vladimirov.

Ο αναλυτής δήλωσε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από δυτικούς επενδυτές για το βουλγαρικό διυλιστήριο, αλλά δεν είναι στρατηγικό.

Πηγή: euractiv / Krassen Nikolov