Σε πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο η Γαλλία – Παράθυρο για παρέμβαση του ΔΝΤ

Το κόστος δανεισμού της Γαλλίας εκτινάχθηκε την Τρίτη (26/8) στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο, ενώ οι μετοχές κατέγραψαν πτώση για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα, καθώς η κυβέρνηση Μπαϊρού ανακοίνωσε πως θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης.

Οι επενδυτές – όπως και οι πολιτικοί αναλυτές – προεξοφλούν την κατάρρευση της κυβέρνησης και μια νέα περίοδο πολιτικής αναταραχής στη Γαλλία. Οι πολιτικές του Εμανουέλ Μακρόν έχουν οδηγήσει τη Γαλλία σε σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα, ενώ από τον Ιούνιο του 2024 μαστίζεται και από πολιτική κρίση λόγω της αδυναμίας σχηματισμού μιας σταθερής κυβέρνησης για να προωθήσει ένα πρόγραμμα λιτότητας για μείωση του δημόσιου χρέους και των υψηλών ελλειμμάτων.

Ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι θα διεξαχθεί ψήφος εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου σχετικά με το σχέδιό του για περικοπές και φόρους ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ, καθώς η χώρα βρίσκεται σε καθεστώς υψηλού ελλείμματος βάσει των ορίων της ΕΕ. Την ίδια στιγμή ωστόσο ο Εμανουέλ Μακρόν ηγείται των πρωτοβουλιών για υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες για το ουκρανικό, γεγονός που έχει πυροδοτήσει πολλές συζητήσεις στο εσωτερικό της χώρας – αλλά και στο εξωτερικό.

«Αν δεν έχεις πλειοψηφία, η κυβέρνηση πέφτει», δήλωσε ο Φρανσουά Μπαϊρού τη Δευτέρα, προαναγγέλλοντας έμμεσα το τέλος της κυβέρνησής του, η οποία δεν διαθέτει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και στηρίζεται στην ανοχή της ακροδεξιάς. Η επικεφαλής της «Εθνικής Συσπείρωσης» Μαρίν Λεπέν έχει απορρίψει το οικονομικό πρόγραμμα, όπως και τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης (η «Ανυπότακτη Γαλλία» και οι Σοσιαλιστές), και όλα δείχνουν πως η ψήφος εμπιστοσύνης θα είναι και το «κύκνειο άσμα» της κυβέρνησης Μπαϊρού.

Υπενθυμίζεται πως το ίδιο τέλος είχε λίγους μήνες νωρίτερα και η κυβέρνηση Μπαρνιέ, του προηγούμενου «εκλεκτού» του Μακρόν. Οι επιλογές για τον Γάλλο Πρόεδρο είναι περιορισμένες και οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται πως εκ των πραγμάτων είναι μη βιώσιμες: Μπορεί να διορίσει έναν νέο πρωθυπουργό και να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση ή να διαλύσει το κοινοβούλιο και να οδηγηθεί σε νέες βουλευτικές εκλογές, διακινδυνεύοντας περαιτέρω κατάρρευση της κοινοβουλευτικής του δύναμης, όπως συνέβη στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, που ο ίδιος προκήρυξε ευελπιστώντας πως θα ενισχύσει τη θέση του έναντι της ακροδεξιάς.

Υπάρχει όμως και ένας τρίτος δρόμος: Καθώς το πολιτικό αδιέξοδο συνεχίζεται εδώ και πάνω από έναν χρόνο, ενισχύονται όλο και περισσότερο οι φωνές που υποστηρίζουν πως τελικά είναι ο Μακρόν που θα πρέπει να παραιτηθεί και η χώρα να οδηγηθεί όχι σε βουλευτικές αλλά σε προεδρικές εκλογές.

Υπ. Οικονομικών: Κίνδυνος ΔΝΤ ενόψει

Ο υπουργός Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρ, ανέφερε την Τρίτη ότι η κυβέρνηση «σίγουρα δεν έχει παραιτηθεί» μπροστά στο ενδεχόμενο ήττας στην ψηφοφορία εμπιστοσύνης. Ωστόσο προειδοποίησε πως υπάρχει κίνδυνος να παρέμβει το ΔΝΤ σε περίπτωση κατάρρευσης της κυβέρνησης τον επόμενο μήνα. «Αυτός είναι ο κίνδυνος που έχουμε μπροστά μας… [ότι] η χρηματοοικονομική κατάσταση θα επιδεινωθεί, κάτι που θέλουμε και πρέπει να αποφύγουμε. Αλλά δεν μπορώ να σας πω ότι αυτός ο κίνδυνος δεν υπάρχει», δήλωσε στο ραδιόφωνο France Inter.

Εάν η κυβέρνηση καταρρεύσει, συνέχισε, το κόστος δανεισμού της Γαλλίας θα ξεπεράσει αυτό της Ιταλίας «εντός 15 ημερών», προσθέτοντας ότι «θα είμαστε πραγματικά οι τελευταίοι από τους 27 στην Ευρώπη». Σημειώνεται πως οι αποδόσεις οι αποδόσεις του 10ετούς γαλλικού ομολόγου είναι πλέον από τις υψηλότερες στην ευρωζώνη, έχοντας ήδη ξεπεράσει χώρες που κάποτε βρίσκονταν στην καρδιά της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία.

Εκτοξεύτηκε το κόστος δανεισμού της Γαλλίας

Το κόστος δανεισμού της Γαλλίας για 10ετή ομόλογα έφτασε το 3,53%, πλησιάζοντας το υψηλότερο επίπεδο που είχε καταγραφεί τον περασμένο Μάρτιο, στην περίοδο μετά την οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη. Τη Δευτέρα ο Μπαϊρού δήλωσε ότι το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα ξεπεράσει όλες τις άλλες δαπάνες, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, φτάνοντας τα 66 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος και τα 75 δισεκατομμύρια ευρώ «στην καλύτερη περίπτωση» το 2026.

«Ο κίνδυνος που βλέπει η αγορά είναι ότι αν η κυβέρνηση πέσει ξανά, θα υπάρξει πλήρες αδιέξοδο και καμία πιθανότητα αντιμετώπισης του ελλείμματος», δήλωσε στους Financial Times ο Πίτερ Σάφρικ, επικεφαλής στρατηγικής μακροοικονομικών στην Ευρώπη στη RBC Capital Markets. Ο Εμανουέλ Κο, επικεφαλής στρατηγικής ευρωπαϊκών μετοχών στη Barclays, δήλωσε ότι η πτώση της αγοράς το πρωί της Τρίτης ενσωμάτωνε δύο κινδύνους: «πολιτική αστάθεια και περισσότερη δημοσιονομική χαλαρότητα».

Ο Νικολά Τριντάντ, ανώτερος διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Axa Investment Managers, δήλωσε στο ίδιο μέσο ότι αναμένει τα γαλλικά κρατικά ομόλογα να υποαποδώσουν, επειδή «η πιθανότητα κατάρρευσης της κυβέρνησης έχει αυξηθεί δραματικά, καθώς τα βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν την κυβέρνηση Μπαϊρού».

«Ένας νέος πρωθυπουργός δεν θα αλλάξει την κατάσταση»

Ο Νικολά Τριντάντ πρόσθεσε ότι η ανάληψη καθηκόντων από νέο πρωθυπουργό «δεν θα αλλάξει την αριθμητική του κοινοβουλίου», οπότε οποιαδήποτε ουσιαστική δημοσιονομική προσαρμογή «θα παραμείνει πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί». Σημείωσε επίσης ότι μια πρόωρη εκλογική αναμέτρηση «θα εγκυμονούσε τον κίνδυνο να αποκτήσει η ακροδεξιά καθαρή πλειοψηφία αυτή τη φορά». Ο Μουτζτάμπα Ραχμάν, γενικός διευθυντής για την Ευρώπη στην Eurasia Group, είπε ότι το βασικό σενάριο που εξετάζουν οι αναλυτές του Ινστιτούτου είναι πως ο πρωθυπουργός θα αποπεμφθεί στις 8 Σεπτεμβρίου.

«Το ευρύτερο ερώτημα για το ευρώ είναι αν τα τελευταία νέα από τη Γαλλία αποσταθεροποιούν την εμπιστοσύνη στο ευρώ συνολικά ή αν αυτό είναι ένα απομονωμένο γαλλικό ζήτημα», ανέφερε ο Κρις Τέρνερ, επικεφαλής ερευνών αγορών στην ING. Αναλυτές της Barclays προβλέπουν «ουσιαστικά αμετάβλητο» το γαλλικό έλλειμμα τα επόμενα δύο χρόνια, στο 5,6% του ΑΕΠ το 2025 και 5,4% το 2026, μετά το 5,8% του περασμένου έτους.

Η κυβέρνηση στοχεύει σε 5,4% φέτος και 4,6% το 2026, σε ένα τετραετές σχέδιο που ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα, με στόχο να ευθυγραμμίσει το έλλειμμα με το όριο του 3% της ΕΕ. Ωστόσο, το πακέτο μέτρων του Μπαϊρού, ύψους 44 δισ. ευρώ σε αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών για το 2026, που περιλαμβάνει πάγωμα των κρατικών δαπανών για έναν χρόνο ακόμη και κόψιμο δύο εθνικών αργιών, έχει απορριφθεί από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης. Και ο Μακρόν – όπως έχουν σχολιάσει γλαφυρά πολιτικοί αναλυτές – «μοιάζει με τζογαδόρο που φεύγει από το καζίνο σχεδόν άφραγκος, αλλά είναι πεπεισμένος πως την επόμενη φορά θα κερδίσει».