Βλαντίμιρ Πούτιν: 25 χρόνια στην εξουσία

Συμπληρώνονται 25 χρόνια από την στιγμή που ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανέλαβε τα ηνία της Ρωσίας το 1999.

Με αφορμή αυτό το γεγονός ο ανταποκριτής του BBC στη Μόσχα, θυμάται τις τελευταίες στιγμές του Μπόρις Γέλτσιν στην εξουσία της Ρωσίας και αναρωτιέται αν ο Πούτιν έχει κάνει πράξη αυτό που είχε πει ο πρώην πρόεδρος της χώρας στην αποχαιρετιστήρια οδηγία του.

«Έχει φροντίσει τη Ρωσία;» γράφει ο Στιβ Ρόζενμπεργκ, που έζησε την ανέλιξη του Ρώσου ηγέτη στο κορυφαίο αξίωμα της χώρας.

Παράλληλα, στο κείμενό του εκφράζει το ερώτημα αν η πορεία της ιστορίας θα ήταν δραστικά διαφορετική αν ο Γέλτσιν είχε επιλέξει κάποιον άλλον να τον διαδεχθεί και συμπληρώνει σε αυτό ότι η ιστορία είναι γεμάτη από «αν», «αλλά» και «ίσως».

Ολόκληρο το κείμενο του ανταποκριτή του BBC στη Μόσχα:

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1999.

Εργαζόμουν ως παραγωγός στο γραφείο του BBC στη Μόσχα. Ξαφνικά ακούστηκαν έκτακτες ειδήσεις: Ο πρόεδρος της Ρωσίας Μπόρις Γέλτσιν είχε παραιτηθεί.

Η απόφασή του να παραιτηθεί αιφνιδίασε τους πάντες, συμπεριλαμβανομένου του βρετανικού Τύπου στη Μόσχα. Όταν έγινε γνωστή η είδηση, δεν υπήρχε ανταποκριτής στο γραφείο. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να αναλάβω να γράψω και να μεταδώσω το πρώτο μου δελτίο στο BBC.

«Ο Μπόρις Γέλτσιν πάντα έλεγε ότι θα ολοκληρώσει την πλήρη θητεία του στο αξίωμα», έγραψα. «Σήμερα είπε στους Ρώσους ότι άλλαξε γνώμη».

Ήταν η αρχή της καριέρας μου ως δημοσιογράφος.

Και το ξεκίνημα του Βλαντιμίρ Πούτιν ως ηγέτη της Ρωσίας.

Μετά την παραίτηση του Γέλτσιν, σύμφωνα με το ρωσικό σύνταγμα, ο πρωθυπουργός Πούτιν έγινε υπηρεσιακός πρόεδρος. Τρεις μήνες αργότερα κέρδισε τις εκλογές.

Κατά την αποχώρησή του από το Κρεμλίνο, η αποχαιρετιστήρια οδηγία του Γέλτσιν προς τον Πούτιν ήταν: «Φροντίστε τη Ρωσία!»

Έπιασα τον εαυτό μου να θυμάται αυτά τα λόγια του Γέλτσιν όλο και περισσότερο, όσο πλησιάζει ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τρία χρόνια.

Αυτό συμβαίνει επειδή η πλήρους κλίμακας εισβολή του προέδρου Πούτιν στην Ουκρανία είχε καταστροφικές συνέπειες.

Πρωτίστως για την Ουκρανία, η οποία έχει δει μαζικές καταστροφές και απώλειες στις πόλεις της. Σχεδόν το 20% του εδάφους της έχει καταληφθεί και 10 εκατομμύρια πολίτες της έχουν εκτοπιστεί.

Αλλά και για τη Ρωσία:

• Από την απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν να ξεκινήσει τη λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» η Ρωσία έχει υποστεί βαριές απώλειες στο πεδίο της μάχης
• Ρωσικές πόλεις και κωμοπόλεις δέχονται τακτικές επιθέσεις από μη επανδρωμένα αεροσκάφη
• Ουκρανοί στρατιώτες έχουν καταλάβει τμήμα της ρωσικής περιοχής Κουρσκ
• Οι διεθνείς κυρώσεις ασκούν πίεση στη ρωσική οικονομία
• Επιπλέον, η δημογραφική κατάσταση της χώρας είναι τραγική
• Η εσωτερική καταστολή έχει επιταχυνθεί

Κάνω ρεπορτάζ για τον Πούτιν από τότε που ανέβηκε στην εξουσία πριν από ένα τέταρτο του αιώνα.

Στις 31 Δεκεμβρίου 1999, ποιος θα πίστευε ότι ο νέος ηγέτης της Ρωσίας θα ήταν ακόμη στην εξουσία δυόμισι δεκαετίες αργότερα; Ή ότι η Ρωσία σήμερα θα έκανε πόλεμο στην Ουκρανία και θα ερχόταν αντιμέτωπη με τη Δύση;

Συχνά αναρωτιέμαι αν η πορεία της ιστορίας θα ήταν δραστικά διαφορετική αν ο Γέλτσιν είχε επιλέξει κάποιον άλλον να τον διαδεχθεί. Το ερώτημα, φυσικά, είναι ακαδημαϊκό. Η ιστορία είναι γεμάτη από «αν», «αλλά» και «ίσως».

Ένα πράγμα μπορώ να πω με βεβαιότητα: σε είκοσι πέντε χρόνια έχω δει διαφορετικούς Πούτιν.

Και δεν είμαι ο μόνος.

«Ο Πούτιν με τον οποίο συναντήθηκα, έκανα καλές δουλειές, δημιούργησα ένα Συμβούλιο Νατο-Ρωσίας μαζί του, είναι πολύ, πολύ διαφορετικός από αυτόν τον σχεδόν μεγαλομανή αυτή τη στιγμή», μου είπε το 2023 ο πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ λόρδος Ρόμπερτσον.

«Ο άνθρωπος που στεκόταν δίπλα μου τον Μάιο του 2002, ακριβώς δίπλα μου, και έλεγε ότι η Ουκρανία είναι ένα κυρίαρχο και ανεξάρτητο εθνικό κράτος που θα λάβει τις δικές του αποφάσεις για την ασφάλειά του, είναι τώρα ο άνθρωπος που λέει ότι [η Ουκρανία] δεν είναι εθνικό κράτος.

«Νομίζω ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει πολύ λεπτό δέρμα και τεράστιες φιλοδοξίες για τη χώρα του. Η Σοβιετική Ένωση αναγνωρίστηκε ως η δεύτερη υπερδύναμη στον κόσμο. Η Ρωσία δεν μπορεί να προβάλλει αξιώσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Και νομίζω ότι αυτό έφαγε τον εγωισμό του».

Αυτή είναι μια πιθανή εξήγηση για την αλλαγή που είδαμε στον Πούτιν: η φλογερή φιλοδοξία του να «κάνει τη Ρωσία μεγάλη ξανά» (και να επανορθώσει αυτό που πολλοί θεωρούν ως ήττα της Μόσχας στον Ψυχρό Πόλεμο) έβαλε τη Ρωσία σε μια αναπόφευκτη πορεία σύγκρουσης με τους γείτονές της – και με τη Δύση.

Το Κρεμλίνο έχει μια διαφορετική εξήγηση.

Από τις ομιλίες που εκφωνεί, τα σχόλια που κάνει, ο Πούτιν φαίνεται να καθοδηγείται από την αγανάκτηση, από μια καθολική αίσθηση ότι για χρόνια η Ρωσία έχει υποστεί ψέματα και έλλειψη σεβασμού, ότι οι ανησυχίες της για την ασφάλειά της απορρίφθηκαν από τη Δύση.

Πιστεύει όμως ο ίδιος ο Πούτιν ότι έχει εκπληρώσει το αίτημα του Γέλτσιν να «φροντίσει τη Ρωσία»;

Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να το μάθω.

Μετά από τέσσερις και πλέον ώρες της μακροσκελούς συνέντευξης Τύπου για το τέλος του έτους, ο Πούτιν με κάλεσε να του κάνω μια ερώτηση.

«Ο Μπόρις Γέλτσιν σας είπε να φροντίσετε τη Ρωσία», υπενθύμισα στον πρόεδρο. «Αλλά τι γίνεται με τις σημαντικές απώλειες στη λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρησή» σας, τα ουκρανικά στρατεύματα στην περιοχή του Κουρσκ, τις κυρώσεις, τον υψηλό πληθωρισμό. Πιστεύετε ότι έχετε φροντίσει τη χώρα σας;»

«Ναι», απάντησε ο πρόεδρος Πούτιν. «Και δεν την έχω απλώς φροντίσει. Απομακρυνθήκαμε από την άκρη της αβύσσου».

Παρουσίασε τη Ρωσία του Γέλτσιν ως μια χώρα που έχανε την κυριαρχία της. Κατηγόρησε τη Δύση ότι «χτύπησε συγκαταβατικά» τον Γέλτσιν στον ώμο, ενώ «χρησιμοποίησε τη Ρωσία για τους δικούς της σκοπούς». Όμως ο ίδιος, ο Πούτιν, «έκανε τα πάντα», είπε, «για να διασφαλίσει ότι η Ρωσία ήταν ένα ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος».

Παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως υπερασπιστή της ρωσικής κυριαρχίας: μήπως αυτή είναι μια άποψη που έχει καταλήξει εκ των υστέρων για να προσπαθήσει να δικαιολογήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία; Ή μήπως ο Πούτιν πιστεύει πραγματικά αυτή την άποψη για τη σύγχρονη ρωσική ιστορία;

Ακόμα δεν είμαι σίγουρος. Όχι ακόμα. Αλλά διαισθάνομαι ότι είναι ένα βασικό ερώτημα.

Η απάντηση σε αυτό μπορεί κάλλιστα να επηρεάσει το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος – και τη μελλοντική κατεύθυνση της Ρωσίας».

Πηγή: ieidiseis.gr