Βρετανία: Η ακρίβεια στα ενοίκια έδιωξε τους φτωχούς από το κέντρο των πόλεων

Αλλάζει άρδην ο κοινωνικός ιστός των μεγαλύτερων πόλεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Σύμφωνα με στοιχεία μελέτης που επικαλείται ο Guardian, λόγω των υψηλών ενοικίων και των περικοπών στα επιδόματα στέγασης, χιλιάδες χαμηλού εισοδήματος ιδιώτες ενοικιαστές εξαναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα κέντρα των πόλεων, επιτείνοντας ένα φαινόμενο που περιγράφεται ως «προαστικοποίηση» της φτώχειας.

Την τάση αυτή ενισχύει ο «εξευγενισμός» [gentrification] των άλλοτε εργατικών γειτονιών και η εκποίηση των διαμερισμάτων που είχαν παραχωρηθεί κάποτε με προγράμματα κοινωνικής κατοικίας, κάτι που ενισχύει τον αποκλεισμό των φτωχότερων ανθρώπων από τις κεντρικές πόλεις και την εμβάθυνση των αντιθέσεων μεταξύ πλούσιων και φτωχών.

Εκτοπισμός

Όπως σημειώνει ο Guardian, οι χαμηλού εισοδήματος ιδιώτες ενοικιαστές, οι οποίοι πριν από μια δεκαετία μπορούσαν να ζήσουν στα κέντρα των πόλεων, εκτοπίζονται όλο και περισσότερο σε μια συρρικνούμενη δεξαμενή οικονομικών κατοικιών στα προάστια της πόλης αλλά και πέρα από αυτά. Πρόκειται για περιοχές με χειρότερη συγκοινωνία, λιγότερες θέσεις εργασίας και ελλιπείς υποδομές.

Το φαινόμενο είναι κάθε άλλο παρά περιθωριακό: Από το 2012 έως το 2020 εννέα στους δέκα ιδιώτες ενοικιαστές στις 10 μεγαλύτερες πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου εκτοπίστηκαν από κεντρικές τοποθεσίες σε φθηνότερες κατοικίες στις παρυφές των προαστίων, σύμφωνα με μελέτη ακαδημαϊκών του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης.

Στο Μπρίστολ, για παράδειγμα, ο αριθμός των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος που ζουν σε ιδιωτικά ενοικιαζόμενα σπίτια στο κέντρο της πόλης μειώθηκε κατά 38% κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Στη Γλασκώβη το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε περίπου 20%, ενώ στο Λονδίνο, το Σέφιλντ και το Λίβερπουλ σε άνω του 10%.

Προαστιοποίηση της φτώχειας

Σύμφωνα με την μελέτη που επικαλείται ο Guardian, τις τελευταίες δύο δεκαετίες ανατράπηκαν πολλές παραδοσιακές θεωρήσεις αναφορικά με τις περιοχές των πόλεων που θεωρούνται προνομιούχες και μη προνομιούχες. Τα κέντρα των μεγάλων πόλεων δεν θεωρούνται πλέον περιοχές φτώχειας και στέρησης, ούτε τα προάστια προσεγγίζονται ως κατά βάση εύπορες περιοχές.

Το φαινόμενο, γνωστό στους ακαδημαϊκούς κύκλους ως προαστιοποίηση της φτώχειας, είναι ιδιαίτερα ορατό σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ, όπου η αγορά των ιδιωτικών κατοικιών έχει απορρυθμιστεί και η κοινωνική ασφάλιση έχει περιοριστεί.

«Οι συνεχιζόμενες περικοπές στα επιδόματα στέγασης, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος της ενοικίασης στο κέντρο της πόλης, δημιουργούν μια θεμελιώδη αλλαγή στον κοινωνικό ιστό των πόλεων μας» δήλωσε ο καθηγητής Nick Bailey, συν-συγγραφέας της μελέτης.

«Πρέπει να εξετάσουμε τις επιπτώσεις που έχει αυτό στην ευημερία των φτωχότερων νοικοκυριών καθώς ωθούνται σε τοποθεσίες που τείνουν να έχουν χειρότερα δημόσια μέσα μεταφοράς και χειρότερη πρόσβαση σε θέσεις εργασίας και ζωτικές υπηρεσίες. Αλλά πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε εάν αυτό είναι το είδος της πόλης που θέλουμε να δημιουργήσουμε – μια πόλη που χαρακτηρίζεται από την εμβάθυνση των χωρικών διαιρέσεων μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων».

Περισσότεροι οι ενοικιαστές

Όπως επισημαίνει ο Guardian, το φαινόμενο αντανακλά εν μέρει την ανάπτυξη της ενοικίασης ιδιωτικών κατοικιών στο Ηνωμένο Βασίλειο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Έτσι, ενώ το 1991 μόλις ένα στα δέκα νοικοκυριά ζούσε σε ενοικιαζόμενο διαμέρισμα το ποσοστό αυτό ανέρχεται πλέον σε ένα στα πέντε νοικοκυριά. Ένα στα τρία παιδιά που βρίσκονται σε συνθήκες φτώχειας ζουν σε ιδιωτικά νοικιασμένα σπίτια.

Πριν από μια δεκαετία, περίπου το 20% των ιδιωτικών ενοικιαζόμενων κατοικιών στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν προσιτές για τα νοικοκυριά που λάμβαναν επιδόματα στέγασης, σύμφωνα με τη μελέτη. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 9% έως το 2020. Στο κέντρο των πόλεων τα διαθέσιμα στους φτωχότερους ενοικιαστές σπίτια έχουν μειωθεί έτι περαιτέρω.

Πηγή: ΟΤ