ΕΕ: Παραμένει το αδιέξοδο για το Σχέδιο Ανάκαμψης

Το αδιέξοδο δεν ήρθη τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα στις συνομιλίες των αρχηγών των κρατών και των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έπειτα από τρεις ημέρες συνομιλιών για το σχέδιο ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών, που έχουν υποστεί βαριά χτυπήματα εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ να απευθύνει έκκληση να επιτευχθεί συμβιβασμός έστω την ύστατη στιγμή της Συνόδου Κορυφής που κοντεύει να καταρρίψει ρεκόρ διάρκειας.

Ο Μισέλ υπενθύμισε στους 27 ηγέτες ότι πάνω από 600.000 άνθρωποι είναι νεκροί εξαιτίας της πανδημίας σε όλο τον κόσμο και ότι επαφίεται σε αυτούς να επιδείξουν ενότητα, να σταθούν πλάι-πλάι μπροστά σε αυτή την κρίση χωρίς προηγούμενο.

«Η ελπίδα μου είναι ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία και ότι ο τίτλος (…) αύριο θα είναι πως η ΕΕ ολοκλήρωσε επιτυχώς αυτήν την Mission impossible», είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά τη διάρκεια του τρίτου συνεχόμενου δείπνου των ηγετών στις Βρυξέλλες. «Αυτή είναι η ολόψυχη ελπίδα μου (…) έπειτα από τρεις ημέρες ασταμάτητης δουλειάς».

Οι ηγέτες διαφωνούν όσον αφορά τον καταμερισμό των κεφαλαίων του ταμείου ανάκαμψης, το οποίο έχει σκοπό να βγάλει την Ευρώπη από τη βαθύτερη ύφεση με την οποία έχει έρθει αντιμέτωπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και το ποιοι θα είναι οι όροι για τις χώρες που θα ωφεληθούν.

Διπλωματικές πηγές λένε ότι δεν αποκλείεται η Σύνοδος Κορυφής να τερματιστεί χωρίς συμφωνία και να δοθεί νέο ραντεβού τον επόμενο μήνα, ωστόσο καθώς συνέχιζαν τις διαπραγματεύσεις ως τα ξημερώματα, φαινόταν ακόμη πιθανή η εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.

Στο τραπέζι βρίσκονται το πακέτο 1,8 τρισεκ. ευρώ για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ και το ταμείο ανάκαμψης.

Τα 750 δισεκ. ευρώ που προτείνεται να διαθέτει το ταμείο ανάκαμψης θα συγκεντρωθούν, εξ ονόματος όλων των χωρών μελών, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αγορές κεφαλαίων. Θα πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα προς τη στενότερη ολοκλήρωση. Κατόπιν, το ποσό αναμένεται να διατεθεί κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου (Ιταλία, Ισπανία…) που υπέστησαν τα βαρύτερα χτυπήματα από την πανδημία.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ θα προτιμούσε οι ηγέτες να συμφωνήσουν σε ένα «φιλόδοξο» πακέτο βοήθειας, παρά να κλείσουν μια συμφωνία με βιάση και με οποιοδήποτε κόστος.

«Το ιδανικό θα ήταν η συμφωνία των ηγετών να είναι φιλόδοξη σε όρους μεγέθους και σύνθεσης του πακέτου (…) έστω κι αν χρειαστεί λίγος περισσότερος χρόνος», εξήγησε στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς.

Το σχόλιο αυτό της Λαγκάρντ αφήνει να εννοηθεί ότι αντιμετωπίζει χαλαρά την πιθανότητα αρνητικής αντίδρασης των χρηματαγορών σε περίπτωση αποτυχίας της συνόδου, αφού η ΕΚΤ διαθέτει 1 τρισεκατομμύριο ευρώ για να προσθέσει κρατικά χρέη στο χαρτοφυλάκιό της από τη δευτερογενή αγορά.

Μια ομάδα «φειδωλών» χωρών της βόρειας Ευρώπης πιέζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής το ποσό που θα διατεθεί υπό μορφή δωρεών ή επιχορηγήσεων να είναι μικρότερο και μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου του ταμείου να διατεθεί υπό τη μορφή δανείων.

Οι τεταμένες συνομιλίες, που κοντεύουν να φθάσουν σε διάρκεια τη Σύνοδο Κορυφής στη Νίκαια (Γαλλία) πριν από 20 χρόνια, υπογραμμίζουν το χάσμα μεταξύ του Βορρά και του Νότου στην Ευρώπη.

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε κατηγόρησε την Ολλανδία και τους συμμάχους της — Αυστρία, Σουηδία, Δανία και Φινλανδία — για «εκβιασμό».

Η θέση του πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε αντανακλά πολιτικές πραγματικότητες στην πατρίδα του, όπου οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη δυσαρέσκεια το γεγονός πως η χώρα αυτή, αναλογικά, συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους καθαρούς χρηματοδότες του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Ο Ρούτε και το συντηρητικό κόμμα του, το VVD, έχουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των ευρωσκεπτικιστικών ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές του Μαρτίου.

Η απόπειρα εξεύρεσης συμβιβασμού απέτυχε χθες. Η εισήγηση να διατεθούν 400 δισεκ. ευρώ ως δωρεές, ενισχύσεις και επιχορηγήσεις (από 500 δισεκ. που προέβλεπε η αρχική πρόταση) απορρίφθηκε από το μπλοκ του Βορρά, που θέλει το ποσό να περιοριστεί στα 350 δισεκατομμύρια.

Υπάρχουν επίσης διαφωνίες για την πρόταση να υπάρχει ρήτρα με βάση την οποία θα παγώνει η βοήθεια σε χώρες που κρίνεται ότι καταπατούν τις δημοκρατικές αρχές. Η Ουγγαρία, με τη στήριξη της Πολωνίας, απειλεί να ασκήσει βέτο εάν συμπεριληφθεί τέτοια ρήτρα.

Για αρκετούς αναλυτές, αυτή η σύνοδος αποτελεί κρίσιμη στιγμή τα σχεδόν 70 χρόνια του σχεδίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Εάν οι ηγέτες δεν μπορέσουν καταλήξουν σε συμφωνία, πιθανόν θα προκαλέσουν αναταραχή στις κεφαλαιαγορές και θα δώσουν τροφή στη σεναριολογία και στις αμφιβολίες για το μέλλον της ΕΕ.

Πηγή: ΑΠΕ