Εκλογές 2023: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις στο δρόμο προς τις κάλπες

Στις κάλπες θα προσέλθουν οι πολίτες την 21η Μαΐου, ημερομηνία που ανακοινώθηκε το πρωί της Τρίτης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο υπουργικό συμβούλιο, για τη διενέργεια των Εθνικών Εκλογών.

Παρακάτω σου ετοιμάσαμε έναν οδηγό για τα επόμενα βήματα που ακολουθούν μέχρι εκείνη την ημερομηνία, τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί στο δρόμο προς τις κάλπες, το ενδεχόμενο της δεύτερης εκλογικής διαδικασίας και πότε αυτή θα διεξαχθεί και το πιο σημαντικό όλων, πού ψηφίζουμε;

Γιατί επιλέχτηκε η 21η Μαΐου

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στην απόφασή του για την ημερομηνία “βάρυνε” ότι στο τέλος του Μαΐου ξεκινούν οι Πανελλήνιες Εξετάσεις, οπότε δεν πρέπει να διαταραχθεί η λειτουργία των εξεταστικών κέντρων αλλά και ο προγραμματισμός των υποψηφίων.

Όπως σημειώνεται στις αρχές Ιουλίου υπάρχουν και οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Στις 9 Ιουλίου είναι η Σύνοδος του ΝΑΤΟ και εκεί πρέπει να δώσει το “παρών” ο Πρωθυπουργός της χώρας και όχι κάποιος υπηρεσιακός. Άρα αρχές Ιουλίου θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι εκλογικές διαδικασίες.

Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός στην τοποθέτησή του στο Υπουργικό Συμβούλιο σημείωσε χαρακτηριστικά πως «Κι αν χρειαστεί δεύτερη αναμέτρηση, ώστε να ακυρωθεί η περιπέτεια της απλής αναλογικής, αυτή θα πραγματοποιηθεί το αργότερο μέχρι τις αρχές Ιουλίου. Πρόκειται για έναν προγραμματισμό, απόλυτα συνεπή με τις συνταγματικές προθεσμίες, που ταυτόχρονα συνυπολογίζει μια σειρά από σοβαρά γεγονότα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, όπως οι πανελλαδικές εξετάσεις και η έναρξη της τουριστικής περιόδου».

Το χρονοδιάγραμμα

Στη Βουλή θα συνεχιστούν κανονικά οι κοινοβουλευτικές εργασίες μέχρι και τη Μεγάλη Τρίτη 11 Απριλίου, οπότε και θα κλείσει για τις ημέρες του Πάσχα, εκτός αν χρειαστεί μία μέρα ακόμα για ένα νομοσχέδιο. Μάλιστα, όπως όλα δείχνουν, το τελευταίο νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί και να ψηφιστεί θα είναι του υπουργείου Εσωτερικών.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η Βουλή δεν έχει λόγο να ανοίξει ξανά, παρά μόνο για τη θυροκόλληση του Προεδρικού Διατάγματος για τη διάλυσή της. Αυτό μπορεί να γίνει 22-30 μέρες πριν τις εκλογές, δηλαδή το διάστημα 22-28 Απριλίου.

Οδηγός για την απλή αναλογική – Όσα προβλέπονται για τις έδρες και τα ποσοστά

Το ποσοστό εισόδου ενός κόμματος στη Βουλή παραμένει στο 3%. Ουσιαστικά, το νέο σύστημα που ψηφίστηκε το 2016 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει ότι ο αριθμός των εδρών που θα καταλάβει κάθε κόμμα εξαρτάται μόνο από το ποσοστό που θα λάβει στις εκλογές.

Σύμφωνα με τους έως τώρα πολιτικούς συσχετισμούς και τις δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών για τις ενδεχόμενες συνεργασίες, ουσιαστικά δεν υπάρχει περιθώριο για κάποια κυβέρνηση συνεργασίας, εκτός αν τα δεδομένα αλλάξουν μετά το εκλογικό αποτέλεσμα.

Πώς υπολογίζονται οι έδρες

Για τον καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός, το σύνολο των ψήφων που συγκέντρωσε στην Επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 300», αναφέρει χαρακτηριστικά ο νόμος 4406/2016. Με άλλα λόγια, οι έδρες των κομμάτων υπολογίζονται ως εξής: ποσοστό εκλογών/100 x 300 (αρ. βουλευτών) = έδρες. Αν για παράδειγμα ένα κόμμα λάβει 30% θα έχει συνολικά 90 έδρες.

Η στρογγυλοποίηση πηγαίνει πάντα προς το προηγούμενο ακέραιο

Όσες έδρες στο τέλος της κατανομής παραμείνουν αδιάθετες λόγω της στρογγυλοποίησης, πηγαίνουν στους συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα υπόλοιπα. «Αν το άθροισμα των ως άνω ακέραιων μερών των πηλίκων υπολείπεται του αριθμού 300, τότε παραχωρείται, κατά σειρά, ανά μία έδρα και ως τη συμπλήρωση αυτού του αριθμού στους σχηματισμούς, των οποίων τα πηλίκα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα δεκαδικά υπόλοιπα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο νόμος 4406/2016.

Νόμος 4406/2016: Όσα προβλέπει για τις δεύτερες κάλπες και το bonus

Ο Νόμος 4406/2016 προβλέπει την κατανομή εδρών με το αναλογικό σύστημα. Η λεγόμενη «απλή αναλογική» σημαίνει, πρακτικά, πως κάθε κόμμα εκλέγει τόσους βουλευτές όση είναι η εκλογική του δύναμη στην επικράτεια. Ο αριθμός των βουλευτών του είναι το ποσοστό του όλου αριθμού των βουλευτών, το οποίο αντιστοιχεί στο ποσοστό του κόμματος στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα.

Το σύστημα αυτό, με βάση τους πολιτικούς συσχετισμούς και τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις, επί της ουσίας δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση με μια εκλογική αναμέτρηση. Το ενδεχόμενο να υπάρξει κόμμα που θα συγκεντρώσει 51% θεωρείται απίθανο, κάτι που σημαίνει ότι θα πάμε στη διαδικασία του άρθρου 37 παρ. 3 του Συντάγματος, που περιγράφει τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών σχηματισμού κυβέρνησης και στη συνέχεια, αν δεν υπάρξει κυβερνών σχηματισμός, σε δεύτερες εκλογές.

Σε αυτές, θα ισχύσει ο νόμος 4654/2020, όπου θα υπάρξει «κλιμακωτό bonus» στο πρώτο κόμμα. Το μπόνους των 50 εδρών θα δίνεται με βάση τη διαφορά της νίκης του πρώτου κόμματος. Όσο μεγαλύτερη η νίκη, δηλαδή, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η πριμοδότηση των εδρών με ανώτατο όριο τις 50 έδρες. Για να υπάρξει πριμοδότηση, επίσης, θα πρέπει το πρώτο κόμμα να έχει συγκεντρώσει τουλάχιστον το 25% και άνω των ψήφων σε όλη την Επικράτεια.

Επίσης, η διαδικασία των δεύτερων εκλογών θα διεξαχθεί χωρίς σταυρό προτίμησης.

Οι υποψήφιοι

Εφόσον οι εκλογές οριστούν στις 21 Μαΐου, έως τις 2 του μηνός αυτού θα πρέπει να υποβάλλει στην ηλεκτρονική πύλη καταχώρισης υποψηφίων, τους υποψήφιους βουλευτές του, ενώ δυο ημέρες πριν κάθε πολιτικός σχηματισμός θα πρέπει να καταθέσει στον Άρειο Πάγο το όνομά του και το σήμα του. Στις 5 Μαΐου, της Αγίας Ειρήνης, το Α΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου θα ανακηρύξει τους συνδυασμούς, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στο τι θα αποφασίσει για το «Εθνικό Κόμμα-Έλληνες», πραγματικός αρχηγός του οποίου είναι ο Ηλίας Κασιδιάρης. Βάσει του πρόσφατου νόμου, το κόμμα Κασιδιάρη δεν μπορεί να συμμετάσχει στις εκλογές, αυτό βεβαίως θα το κρίνει Α΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου.

Μετά τις εκλογές, τι;

Μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου θα ακολουθήσει ένα 10ήμερο διερευνητικών εντολών (μπορεί και λιγότερο, ανάλογα με το χρονικό διάστημα που θα τις κρατήσουν οι πολιτικοί αρχηγοί).

Στο 10ήμερο μετά τις κάλπες, που θα έχει ολοκληρωθεί και η καταμέτρηση από δικαστήρια και θα έχουν επικυρωθεί οι εκλεγμένοι, θα συγκληθεί η νέα Βουλή. Ωστόσο, δεν είναι ακόμα βέβαιο αν θα γίνει παράλληλα με τις διερευνητικές ή μετά. Το πιθανότερο είναι να συγκληθεί αρχές Ιουνίου.

Τυπικά χρειάζονται δύο συνεδριάσεις, δηλαδή δύο ημέρες: μία για την ορκωμοσία της Βουλής και μία για την εκλογή του νέου προεδρείου.

Αμέσως μετά η Βουλή μπορεί να διαλυθεί στις αρχές Ιουλίου για τη διεξαγωγή των δεύτερων εκλογών, αν αυτές χρειαστούν.

Το ενδεχόμενο υπηρεσιακής κυβέρνησης

Αμέσως μετά τη διαπίστωση του αδιεξόδου σχηματισμού κυβέρνησης, στα τέλη δηλαδή του Μαΐου, αναλόγως της διάρκειας των διερευνητικών εντολών, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ορίζει υπηρεσιακό πρωθυπουργό έναν από τους προέδρους των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας και, εν συνεχεία, ορίζεται και ορκίζεται η υπηρεσιακή κυβέρνηση της χώρας.

Το σενάριο για τις δεύτερες εκλογές

Οι κάλπες θα στηθούν λίγες ημέρες μετά το τέλος των σχολικών εξετάσεων, αλλά πριν από τη Σύνοδο Κορυφής των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 11-12 Ιουλίου.

Θα διεξαχθούν στις 2 Ιουλίου. Με νέο εκλογικό νόμο, αυτό που ψήφισαν οι Μητσοτάκης-Βελόπουλος.

Στις 3 Ιουλίου θα δοθεί εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του πρώτου κόμματος. Εφόσον έχει αυτοδυναμία θα ορκιστεί αμέσως πρωθυπουργός και θα συγκροτήσει την κυβέρνησή του. Σε διαφορετική περίπτωση θα επιζητήσει σύμμαχο κόμμα για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Αν υπάρξει αδιέξοδο, θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία με τις πρώτες κάλπες- εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον δεύτερο και τρίτο αρχηγό, σύσκεψη αρχηγών υπό την πρόεδρο της Δημοκρατίας κοκ. Ποιος όμως θα αναλάβει την ευθύνη τρίτων εκλογών τρεις εβδομάδες μετά, 30 Ιουλίου;

Μάθε πού ψηφίζεις με ένα κλικ

Οι πολίτες μπορούν να μάθουν με απλά βήματα το που μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, μέσω της ειδικής σελίδας από το υπουργείο Εσωτερικών.

Κάνοντας κλικ εδώ και συμπληρώνοντας τα στοιχεία που απαιτούνται στην εν λόγω φόρμα, εμφανίζεται το εκλογικό τμήμα στο οποίο υπάγεται κάθε εγγεγραμμένος ψηφοφόρος.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί λάθος, το υπουργείο καλεί τους πολίτες να επικοινωνούν για τη διόρθωσή του με τον Δήμο, στο δημοτολόγιο του οποίου είναι γραμμένοι.

Πώς θα ψηφίσουν οι Έλληνες του εξωτερικού – Βήμα-βήμα η διαδικασία

Οι δύο απαραίτητες προϋποθέσεις που θα πρέπει οι εκλογείς να πληρούν ώστε να συμπεριληφθούν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ψηφοφόρων εξωτερικού είναι οι εξής:

• να έχουν διαμείνει συνολικά δύο (2) έτη εντός της Ελληνικής Επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων τριάντα πέντε (35) ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης εγγραφής, • να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.

Ως «φορολογική δήλωση» νοείται η υποβολή στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (Έντυπο Ε1), αναλυτικής δήλωσης εισοδημάτων από μίσθωση ακινήτων (Έντυπο Ε2), κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Έντυπο Ε3) ή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Έντυπο Ε9), όπως κάθε φορά ισχύουν.

Εξαρτώμενα μέλη των οικογενειών εξαιρούνται του περιορισμού της υποβολής φορολογικής δήλωσης εφόσον: α) δεν έχουν συμπληρώσει τα τριάντα (30) έτη και β) έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση συγγενείς α΄βαθμού κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.

Για να υποβάλλετε αίτηση εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού πατήστε τον παρακάτω σύνδεσμο: https://apodimoi.gov.gr

Δεν υπάρχει επίσης καμία σχετική προθεσμία για την υποβολή αίτησης, καθώς ο εκλογέας μπορεί να εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού οποτεδήποτε και για χρονικό διάστημα οκτώ (8) ετών από την ημερομηνία αποδοχής της αίτησης. Ο εκλογέας οποτεδήποτε μπορεί να μεταβάλλει τα προσωπικά στοιχεία του, να αναστέλλει την εγγραφή του για ορισμένο χρονικό διάστημα και να ακυρώνει την εγγραφή του στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού.

Μετά την οριστική υποβολή της αίτησης ο εκλογέας λαμβάνει στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του αποδεικτικό επιτυχούς υποβολής της αίτησης με αριθμό πρωτοκόλλου και εκκινεί η διαδικασία ελέγχου και οριστικοποίησης της αίτησης. Σε περίπτωση αποδοχής της αίτησης, ο εκλογέας καταχωρείται στον ειδικό εκλογικό κατάλογο εξωτερικού για χρονικό διάστημα οκτώ (8) ετών.

Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης, ο εκλογέας ενημερώνεται για το δικαίωμα προσφυγής.