Εκλογές με τα ΜΜΕ σε θέση μάχης για το πολιτικό χρήμα

 Με ανεξέλεγκτο το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, όπου μαίνεται ο ανταγωνισμός των καναλαρχών – εκδοτών και η διαπάλη μεταξύ των διαπλεκόμενων συμφερόντων για το πολιτικό χρήμα, και το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο σε «αποσύνθεση», οδεύει η χώρα προς τις εκλογές της άνοιξης και του φθινοπώρου, με τα κόμματα εξουσίας να παρακολουθούν με «ψυχραιμία» της εξελίξεις.

 Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στο χώρο των ΜΜΕ και δη των μεγάλων καναλιών πανελλαδικής εμβέλειας, τα οποία, να σημειωθεί, οι έλληνες πολίτες επιλέγουν σε ποσοστό 60% για την ενημέρωση τους, είναι ότι αυτή την περίοδο το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο ελέγχει περιπτώσεις και παραβάσεις του κώδικα δεοντολογίας των μέσω ενημέρωσης που σημειώθηκαν το 2020!

Ένα ακόμα στοιχείο της πλημμελούς λειτουργίας των ελεγκτικών μηχανισμών της ελληνικής πολιτείας για το τόσο σημαντικό και «ευαίσθητο χώρο» των ΜΜΕ, είναι ότι η ανεξάρτητη αρχή του ΕΣΡ, για μία ακόμη φορά παρέδωσε έκθεση πεπραγμένων με καθυστέρηση. Μόλις στις αρχές του έτους κοινοποιήθηκε η έκθεση για το 2021 που είχε εγκριθεί στις 20/12/2022, χρονιά στις αρχές της οποίας ενέκρινε και τον απολογισμό για το έτος 2020!  Επίσης το ΕΣΡ δεν εξέδωσε Έκθεση Πεπραγμένων για το 2018, την οποία συγχώνευσε σε εκείνη του 2019!

Υποδειγματική η λειτουργία δηλαδή του ΕΣΡ. Δε είναι άλλωστε τυχαίο ότι η θητεία των 7 μελών του Εθνικού Ραδιοτηλεπτικού  Συμβουλίου δηλαδή του πρόεδρου Αθανάσιου Κουτρομάνου και των μελών Πόπης Διαμαντάκου, Βασίλειου Καραποστόλη, Νικολάου Κιάου, Ευαγγελίας Μήτρου, Γιώργου Πλειού και Γιώργου Σαρειδάκη, μετά την ολοκλήρωση της εξαετούς θητείας τους, έληξε από τις 24 Νοεμβρίου 2022, αλλά παρατάθηκε, μόλις πρόσφατα, για ένα εξάμηνο και σύμφωνα με την πρόβλεψη της σχετικής νομοθεσίας. Δηλαδή αν οι εκλογές γίνουν τον Μάιο, το ΕΣΡ θα έχει τεθεί εκτός λειτουργίας.

Η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ λειτουργούν χωρίς άδεια!

Αυτό όμως που εξακολουθεί και αποτελεί το μέγα σκάνδαλο και όνειδος για τον χώρο της Ενημέρωσης στην Ελλάδα και δη τα ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης, είναι ότι τα εκατοντάδες ραδιόφωνα της χώρας και δεκάδες τηλεοπτικοί σταθμοί εξακολουθούν και λειτουργούν χωρίς άδεια.

Το ΕΣΡ στην έκθεση του για το 2021 δεν αναφέρει τους λόγους γιατί δεν προχώρησε τις διαδικασίες για τη χορήγηση αδειών στους περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς, στους τηλεοπτικούς θεματικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας και στους ραδιοφωνικούς σταθμούς, παρότι ο νόμος παρέχει τη δυνατότητα.

Η Έκθεση Πεπραγμένων του 2021 αναφέρει πως πριν από 2 χρόνια εξέπεμπαν 111 ιδιωτικές εταιρείες πάροχοι τηλεοπτικού προγράμματος και πέντε δημόσια κανάλια (ΕΡΤ1, ΕΡΤ2, ΕΡΤ3, ΕΡΤ Sports, Κανάλι της Βουλής).  «Στην υποκατηγορία εθνικής εμβέλειας, περιλαμβάνονται οι έξι αδειοδοτημένοι τηλεοπτικοί σταθμοί, (Alpha, Star, Open, ΣΚΑΪ, Mega, ΑΝΤ1), ενώ σε ότι αφορά τη φυσιογνωμία του προγράμματός τους, αναφέρει πως είναι γενικού ενημερωτικού περιεχομένου με γεωγραφική κάλυψη 95% της ελληνικής επικράτειας.

Το ΕΣΡ αναφέρει επίσης πως υπάρχουν και «104 πάροχοι τηλεοπτικού περιεχομένου περιφερειακής εμβέλειας», εκ των οποίων, οι 86 τηλεοπτικοί σταθμοί εκπέμπουν πρόγραμμα ενημερωτικού χαρακτήρα και 18 μη ενημερωτικού χαρακτήρα. Ωστόσο δεν γίνεται καμία αναφορά για το καθεστώς εκπομπής, καθώς δεν έχει εκδώσει τις περιφερειακές άδειες.

Ανάλογη θολή κατάσταση επικρατεί και στο ραδιοφωνικό χώρο: στη χώρα εκπέμπουν συνολικά 879 ραδιοφωνικοί σταθμοί, εκ των οποίων οι 618 είναι μη ενημερωτικού χαρακτήρα, δηλαδή κυρίως μουσικοί σταθμοί και οι 261 ενημερωτικοί. Το ΕΣΡ και στην περίπτωση των ραδιοφωνικών σταθμών αποφεύγει να ενημερώσει για το καθεστώς λειτουργίας τους.

 Συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και οι «λίστες Πέτσα»

Αυτή η ανεξέλεγκτη κατάσταση όχι μόνο δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, αλλά αφήνει και τα ΜΜΕ «έρμαια» στις πιέσεις της «αγοράς» και των «διαπλεκόμενων συμφερόντων», αλλά και εκτεθειμένα έναντι της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας, που εύκολα μπορεί να τα χειραγωγεί με διάφορες λίστες Πέτσα ή χορηγίες «στήριξης των ΜΜΕ».

Διότι πέρα από το κρατικό χρήμα που ρέει μέσα από τα διάφορα προγράμματα και επιχορηγήσεις της κεντρικής διοίκησης προς τα ΜΜΕ, υπάρχουν και τα κονδύλια που χορηγούνται στα «φιλικά ΜΜΕ», μέσω των υπουργείων και της αυτοδιοίκησης. Όπως διαβάζουμε «άνοιξε το πουγκί της κρατικής διαφήμισης. Υπουργεία, δήμοι, Περιφέρειες παίρνουν μαζικά το πράσινο φώς για τα διαφημιστικά κονδύλια του 2023 για δημόσιες σχέσεις και επικοινωνιακές δράσεις. Πριν καν εκπνεύσει το 2022 δεκάδες φορείς του δημοσίου πήραν έγκριση για διάθεση τουλάχιστον 3,5 εκατ. Ευρώ για διαφημιστικά προγράμματα. Χρήματα που θα κατευθυνθούν σε διαφημιστικές και ΜΜΕ. Πρωταθλητές είναι τα υπουργεία και οι Περιφέρειες της χώρας».

Και αυτά τα «ουκ ολίγα» χρήματα θα μοιραστούν κατά τη διάρκεια ενός έτους, κατά το οποίο, αναμένεται να διεξαχθούν δύο εκλογικές αναμετρήσεις για τη διακυβέρνηση της χώρας και οι αυτοδιοικητικές εκλογές για τις νέες διοικήσεις σε δήμους και περιφέρειες.

Πλειός: Για τις άδειες φταίει η κυβέρνηση

Σε ότι αφορά τις αδειοδοτήσεις των περιφερειακών ΜΜΕ και των ραδιοφώνων, ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Έρευνας στα ΜΜΕ του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού και μέλος του ΕΣΡ Γιώργος Πλειός αναφέρει πως η ευθύνη βαραίνει την κυβέρνηση καθώς δεν έχουν εκδοθεί οι χάρτες συχνοτήτων.

Όπως τονίζει «αυτή τη στιγμή μόνο τα πανελλήνιας εμβέλειας τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν άδεια. Περιμέναμε από την κυβέρνηση να εκδώσει τον χάρτη των συχνοτήτων αλλά δεν έγινε τίποτα», και αναφέρει πως σε όλο τον κόσμο υπάρχουν «στον αέρα» περίπου 60000 ραδιόφωνα και στην Ελλάδα εκπέμπουν περίπου 1000 ραδιόφωνα.

Σχετικά δε με τη λειτουργία του ΕΣΡ σχολιάζει ότι δεν υπάρχει περίπτωση η παρούσα Βουλή να αποφασίσει νέα σύνθεση και πως «θα πάμε με την σύνθεση που έχει πάρει παράταση», αλλά σημειώνει πως «το αν εμείς τελικά θα κάνουμε  τη δουλειά μας, θα φανεί στην πράξη».

Επ’ αυτού η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Πολιτικής Επικοινωνίας, του τμήματος Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ, Σοφία Καϊτατζή-Whitlock, τονίζει πως «το ΕΣΡ και οι άλλες ανεξάρτητες αρχές στη χώρα μας, εκτός από την ΑΔΑΕ, δυστυχώς έχουν απαξιωθεί και έχουν συνθηκολογήσει».

«Το υπάρχον πλαίσιο ακυρώνει στην πράξη τη σημασία αυτών των θεσμών. Έχουμε ευθύνη και εμείς ως πολίτες και ως δημοσιογράφοι που δεν αναδεικνύουμε το θέμα, διότι έχουμε έννομο συμφέρον να λειτουργούν σωστά και αποτελεσματικά αυτές οι ανεξάρτητες αρχές», τονίζει και σημειώνει πως το ΕΣΡ έχει ευθύνη  για τον τρόπο που λειτουργούν τα τηλεοπτικά κανάλια. «Γίνονται έκτροπα στα κανάλια, τα οποία φασίζουν. Επι παραδείγματι βλέπουμε στα διάφορα στα reality shows, ένα ρατσισμό κατά των γυναικών και όχι μόνο, και διαπιστώνουμε περιπτώσεις πολλαπλά κατακριτέες. Δυστυχώς το ΕΣΡ είναι η ωραία κοιμωμένη» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Αναξιόπιστα τα ελληνικά ΜΜΕ

Τα παραπάνω σχετικά με τα έκτροπα στα κανάλια, επιβεβαιώνει και η τελευταία έκθεση  του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που διεξήχθη το 2022, όπου καταγράφεται ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία 46^η  θέση ως προ της ανεξαρτησία των ΜΜΕ.

Τα στοιχεία βασίζονται σε μια μεγάλη διαδικτυακή δημοσκόπηση δείγματος μεγαλύτερου των 2.000 ατόμων ανά χώρα και στην Ελλάδα ειδικότερα, το δείγμα ανήλθε στα 2.004 άτομα. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών απαντά πως δεν εμπιστεύεται τα ΜΜΕ.

Μόλις το 7% και 8% του δείγματος πιστεύει, πως τα ΜΜΕ είναι ελεύθερα από αθέμιτες πολιτικές ή επιχειρηματικές επιρροές, αντίστοιχα. Αυτά τα ποσοστά κατατάσσουν την Ελλάδα στην τελευταία θέση των 46 χωρών, ενώ δεν παρατηρήθηκαν ιδιαίτερες διαφορές στα ποσοστά που καταγράφηκαν στη χώρα μας με βάση το φύλο, την ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης ή τον πολιτικό προσανατολισμό των ερωτηθέντων.

Κλείνοντας αφήνουμε εδώ τη χθεσινή φράση του κ. Άρη Πορτοσάλτε στον αέρα του τηλεοπτικού ΣΚΑΙ:

«Αν δεν θέλει περιπέτειες η κοινωνία, γι’ αυτό λοιπόν από την πρώτη Κυριακή 35-36% στη ΝΔ, για να έρθει η αυτοδυναμία και να μην χαλάμε χρόνο για τα δεδομένα…»