ΕΛΛΕΤ Παράρτημα Θεσσαλονίκης: «Ούτε μετρό ούτε αρχαιότητες»

Η ανακοίνωση από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού Παράρτημα Θεσσαλονίκης με αφορμή τις πρόσφατες ανακοινώσεις για την πορεία του έργου από τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστα Καραμανλή και την Αττικό Μετρό:

”Παρακολουθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία τις ανακοινώσεις των τελευταίων ημερών για το μετρό της Θεσσαλονίκης που κορυφώθηκαν τη Δευτέρα 25 Μαΐου με την παρουσίαση της προκαταρκτικής μελέτης του σταθμού από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστα Καραμανλή και την Τρίτη 26 Μαΐου με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στην πόλη μας. Σε πλήρη λειτουργία θα τεθεί το Μετρό Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 2023 ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός και «ο σταθμός Βενιζέλου θα είναι από τους ομορφότερους διεθνώς, καθώς θα συνδυάζει το μεταφορικό του αντικείμενο με έναν υπερσύγχρονο μουσειακό χώρο».

Όλοι αναγνωρίζουμε τη σημασία να ολοκληρωθεί το έργο του μετρό για την πόλη μας και τις πιεστικές ημερομηνίες που υπάρχουν. Γνωρίζουμε όμως και την ανυπολόγιστη αξία των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν και τον κρίσιμο ρόλο που μπορούν να παίξουν στην οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης εις το διηνεκές, εφόσον διατηρήσουν την αυθεντικότητα και την ακεραιότητά τους. 

Όμως, με έναν προσεκτικό έλεγχο και απλά μαθηματικά, μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι τα χρονοδιαγράμματα του έργου δεν βγαίνουν. Ο κ. Ταχιάος, πρόεδρος της Αττικό Μετρό ΑΕ, ανακοίνωσε πριν από λίγες μέρες ότι οι δοκιμές για τη λειτουργία του μετρό διαρκούν 18 μήνες. Επομένως, οι εργασίες και στον σταθμό Βενιζέλου θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2021. Υπολογίζει επίσης η απόσπαση των αρχαιοτήτων, μελέτη και υλοποίηση, να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2020, οπότε και θα ξεκινήσουν οριστικές μελέτες και μελέτες εφαρμογής για τον σταθμό στο κυρίως τμήμα του, δηλαδή κάτω από τις αρχαιότητες. Επομένως, μέσα στο 2021 θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι ανασκαφικές εργασίες στα υποκείμενα στρώματα και να αποσπαστούν ή καταστραφούν, ανάλογα με την αξία τους, αφού προηγουμένως ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, Αποφάσεις), να  εκπονηθούν και εγκριθούν όλες οι οριστικές μελέτες και μελέτες εφαρμογής για έργα πολιτικού μηχανικού, αρχιτεκτονικών και Η/Μ εγκαταστάσεων και να υλοποιηθεί το έργο. Γνωρίζοντας όμως πόσο σύνθετα είναι αυτά τα έργα και τις επισφάλειες που εμπεριέχουν, είναι αμφίβολο εάν το έργο του σταθμού από μόνο του θα μπορούσε να ολοκληρωθεί ακόμα και μέχρι τον Απρίλιο του 2023. 

Ως προς τον χαρακτηρισμό του σταθμού ως υπερσύγχρονο μουσειακό χώρο, παράλληλα με το μεταφορικό του αντικείμενο, έχουμε να σχολιάσουμε ότι ξεριζώνουμε ένα κομμάτι της πόλης, με τα επάλληλα στρώματα της ιστορίας του και τα άυλα στοιχεία της ζωής των κοινωνιών που για αιώνες τα κατοίκησαν και από αυθεντικούς φορείς ιστορίας και μνήμης τους μετατρέπουμε σε μονοσήμαντα εικαστικά στοιχεία, μια σκηνογραφική εγκατάσταση (installation), που θα κοσμεί τους χώρους του σταθμού. 

Υπενθυμίζουμε ότι η Οριστική Μελέτη επιπέδου 2 (ΟΜ2) για έργα πολιτικού μηχανικού, που αφορά στην κατασκευή του σταθμού με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων εκπονήθηκε από ένα από τα πιο αξιόπιστα τεχνικά γραφεία της Ελλάδας και παραδόθηκε στην Αττικό Μετρό το καλοκαίρι του 2019, έγιναν οι τροποποιήσεις επί της μελέτης άμεσα, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της Αττικό Μετρό, οι οποίες όμως ουδέποτε παρελήφθησαν. Εν ολίγοις, το έργο κατασκευής του σταθμού, κάτω από τις αρχαιότητες, θα μπορούσε τώρα να είναι σε εξέλιξη. 

Κινδυνεύουμε λοιπόν σήμερα, εφόσον εμμένουμε στη θέση να συμπεριληφθεί ο σταθμός Βενιζέλου του μετρό στη λειτουργία του τον Απρίλιο του 2023, και μετρό να μην έχουμε και οι αρχαιότητες να έχουν χάσει οριστικά την αξία τους και η πόλη να απωλέσει ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της, ένα μοναδικό παγκοσμίως εύρημα, το οποίο, πέρα από την ιστορική του αξία, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο της οικονομικής της ανάπτυξης. ”