Εμβόλιο κοροναϊού: Καταστροφικά λάθη του παρελθόντος αποκαλύπτουν τους κινδύνους μιας βιαστικής έγκρισης

Οι ειδικοί σε ζητήματα εμβολίων στις ΗΠΑ προειδοποιούν την κυβέρνηση να μη βιαστεί να εγκρίνει εμβόλιο κοροναϊού πριν οι δοκιμές αποδείξουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του. Δεκαετίες ιστορίας υποστηρίζουν την άποψή τους.

Ενδεχόμενο πρόωρης έγκρισης

Η ανησυχία για βιαστική έγκριση του εμβολίου αυξάνεται μετά την ανακοίνωση του επίτροπου του Αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) ότι η υπηρεσία του δεν αποκλείεται να προχωρήσει σε έγκριση έκτακτης ανάγκης πριν την ολοκλήρωση του τελευταίου σταδίου δοκιμών, αν τα μέχρι τότε στοιχεία αποδεικνύουν σε επαρκή βαθμό ότι είναι αποτελεσματικό.

Ο επίτροπος έχει την εξουσία να επιτρέψει τη χρήση μη εγκεκριμένων ιατρικών προϊόντων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, κατά την οποία δεν υπάρχουν επαρκείς ή εγκεκριμένες εναλλακτικές. Αυτού του είδους η έγκριση μπορεί να αποσυρθεί.

Για παράδειγμα, αυτό συνέβη στην περίπτωση της χλωροκίνης και της υδροξυχλωροκίνης.

Αυτού του είδους η έγκριση έχει δοθεί μόνο μία φορά σε εμβόλιο, στο πλαίσιο μιας ιδιαίτερης συνθήκης. Συγκεκριμένα, επρόκειτο για το εμβόλιο του άνθρακα. στρατιώτες έχουν υποβάλει μηνύσεις, υποστηρίζοντας ότι το υποχρεωτικό εμβόλιο άνθρακα που τους χορηγήθηκε τους έκανε να ασθενήσουν, και το πρόγραμμα διακόπηκε μετά από παρέμβαση δικαστή. Το υπουργείο άμυνας στη συνέχεια ζήτησε έκτακτη έγκριση για να συνεχίσει να εμβολιάζει στρατιώτες, αυτή τη φορά σε εθελοντική βάση.

Όλα τα υπόλοιπα εμβόλια, όμως, έχουν περάσει από την κανονική διαδικασία έγκρισης, η οποία μπορεί να διαρκέσει μήνες – αν όχι χρόνια.

Σε περιπτώσεις που άλλες διαδικασίες εμβολίων έχουν επιταχυνθεί, οι επιπτώσεις έχουν υπάρξει καταστροφικές.

Το περιστατικό Cutter

Στις 12 Απριλίου του 1955, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την ανάπτυξη του πρώτου παιδικού εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας. Μέσα σε λίγες μέρες, εργαστήρια χορήγησαν χιλιάδες δόσεις του εμβολίου. Τις δόσεις είχε παρασκευάσει η εταιρεία Cutter Labs, η οποία από λάθος συμπεριέλαβε ζωντανό στέλεχος του ιού της πολιομυελίτιδας, οδηγώντας σε έξαρση.

Περισσότερα από 200.000 παιδιά εμβολιάστηκαν, όμως μέσα σε λίγες μέρες η κυβέρνηση αναγκάστηκε να διακόψει το πρόγραμμα.

«Σαράντα χιλιάδες παιδιά έπαθαν πολιομυελίτιδα. Ορισμένα είχαν χαμηλό ιικό φορτίο, μερικές χιλιάδες παρέλυσαν και περίπου 10 έχασαν τη ζωή τους», αναφέρει ο Δρ. Χάουαρντ Μάρκελ, παιδίατρος, διακεκριμένος καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου για την Ιστορία της Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Η κυβέρνηση ανέστειλε το πρόγραμμα εμβολιασμού μέχρι να εντοπίσει το λάθος.

Ένας ιός των μαϊμούδων

Ωστόσο, ακόμη και η αυξημένη επιτήρηση δεν επέτρεψε στους επιστήμονες να εντοπίσουν ένα άλλο πρόβλημα με το εμβόλιο πολιομυελίτιδας.

Από το 1955 έως το 1963, μεταξύ του 10% και του 30% των εμβολίων πολιομυελίτιδας, είχαν μολυνθεί με τον ιό SV40.

«Ο ιός για τα εμβόλια αναπτυσσόταν σε ιστούς από μαϊμούδες, τις οποίες εισήγαγαν κατά χιλιάδες από την Ινδία», εξηγεί ο ανθρωπολόγος της υγείας Σ. Λόκλαν Τζέιν. «Συνωστίζονταν σε κλουβιά και, σε αυτές τις συνθήκες, αν δεν πέθαιναν στο ταξίδι, αρρώσταιναν. Και οι ιοί μεταδίδονταν γρήγορα ανάμεσά τους», εξηγεί ο Τζέιν που διδάσκει ιστορία των εμβολίων στο Στάνφορντ. Οι επιστήμονες πίστεψαν λανθασμένα ότι η φορμαλδεΰδη που χρησιμοποιούσαν θα σκότωνε τον ιό. Στην πραγματικότητα, αυτός μεταδόθηκε σε εκατομμύρια Αμερικανών.

«Πολλοί πιστεύουν ότι το ζήτημα δεν διερευνήθηκε επαρκώς», εξηγεί ο Τζέιν. Ορισμένες μελέτες δείχνουν πιθανή σύνδεση μεταξύ του ιού και του καρκίνου. Όμως η ιστοσελίδα του CDC αναφέρει ότι οι περισσότερες έρευνες είναι «καθησυχαστικές».

Κανένα από τα εμβόλια που κυκλοφορούν δεν περιέχουν τον ιό SV40, τονίζει το CDC, ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η παρουσία του στα προαναφερθέντα εμβόλια προκάλεσε βλάβες.

Η επιδημία που δεν συνέβη ποτέ

Το 1976, οι επιστήμονες προέβλεψαν μια πανδημία από ένα νέο στέλεχος του ιού της γρίπης, την οποία ονόμασαν «γρίπη των χοίρων».

Περισσότερα από 40 χρόνια αργότερα, ορισμένοι ιστορικοί αποκαλούν αυτή τη γρίπη «την επιδημία γρίπης που δεν συνέβη ποτέ».

Όπως δήλωσε στο CNN ο Μάικλ Κιντς, καθηγητής στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις, οι σύμβουλοι του προέδρου Φορντ τον είχαν προειδοποιήσει για μια πανδημία που θα μπορούσε να είναι εξίσου φονική με την ισπανική γρίπη.

«Ο Φορντ πιέστηκε να δώσει στην κυκλοφορία ένα εμβόλιο που αναπτύχθηκε βιαστικά», τονίζει.

Επιπλέον, ο τότε πρόεδρος αποφάσισε να καταστήσει τον εμβολιασμό υποχρεωτικό.

Η κυβέρνηση ξεκίνησε το πρόγραμμα περίπου μετά από επτά μήνες, και 40 εκατομμύρια πολίτες εμβολιάστηκαν κατά της γρίπης των χοίρων, σύμφωνα με το CDC. Αυτό το εμβολιαστικό πρόγραμμα, συνδέθηκε αργότερα με περιπτώσεις της νευρολογικής διαταραχής που αποκαλείται σύνδρομο Guillain-Barre. Το σύνδρομο προκύπτει συνήθως μετά από λοίμωξη ή – σπανίως – μετά από εμβολιασμό με ζωντανό ιό.

Αν και δεν είναι βέβαιο ότι η εμφάνιση του συνδρόμου οφειλόταν στο εμβόλιο, μερικές εκατοντάδες άτομα παρουσίασαν Guillain-Barre, αναφέρει ο Κιντς.

Η πανδημία γρίπης των χοίρων δεν συνέβη ποτέ.

Αυξανόμενη δυσπιστία στις ΗΠΑ

Χρειάστηκαν αρκετά τέτοια περιστατικά για να κάνουν τον κόσμο να αμφισβητήσει τα εμβόλια. Ακόμη και αφού ασθένησαν χιλιάδες παιδιά μετά το εμβόλιο πολιομυελίτιδας το 1955, οι γονείς συνέχισαν να θέλουν να εμβολιάζουν τα παιδιά τους. Όλοι τους θυμόντουσαν τις επιδημίες πολιομυελίτιδας που κάθε χρόνο άφηναν παράλυτα από 13.000 έως 20.000 παιδιά. Ορισμένα αποκτούσαν τόσο μεγάλο ποσοστό αναπηρίας, ώστε να μην μπορούν καν να αναπνεύσουν από μόνα τους, με αποτέλεσμα να στηρίζονται σε μηχανές (που αποκαλούνταν «σιδερένιοι πνεύμονες) για να πάρουν ανάσα.

Ο Μάρκελ αναφέρει ότι αυτή η στάση άλλαξε μεταξύ του 1955 και του 1976, με το προβληματικό εμβόλιο γρίπης.

«Τα αιτήματα για ατομικές ελευθερίες ξεκίνησαν όταν οι άνθρωποι άρχισαν να βλέπουν στην τηλεόραση τους αστυνομικούς να ασκούν άμετρη βία σε πολίτες. Μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, οι άνθρωποι αηδίασαν με τα θάνατο. Μετά ήρθε το Watergate, με τον πρόεδρο να ψεύδεται δημόσια», εξηγεί ο Μάρκελ. «Αυτό οδήγησε σε πραγματική δυσπιστία προς τις αρχές και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η οποία επεκτάθηκε στους γιατρούς και τους επιστήμονες. Και το πρόβλημα γίνεται όλο και χειρότερο».

Μια «απίστευτα ηλίθια» κίνηση

Ο Μάρκελ υποστηρίζει ότι αυτή η δυσπιστία καθιστά τη βιαστική έγκριση εμβολίου για τον κοροναϊό «απίστευτα ηλίθια» κίνηση.

«Πρόκειται για ένα από τα πλέον γελοία πράγματα που έχω ακούσει από αυτή τη διοίκηση», τονίζει ο Μάρκελ. «Χρειάζεται μόνο μία κακή παρενέργεια για να καταστρέψει ένα εμβολιαστικό πρόγραμμα, το οποίο έχουμε απελπισμένη ανάγκη για να προστατευτούμε από τον ιό. Είναι συνταγή καταστροφής».

Ο επίτροπος του FDA υποστηρίζει ότι η έγκριση θα στηριχτεί σε στοιχεία και όχι σε πολιτικές σκοπιμότητες, όμως σύμφωνα με τον Κιντς:

«Αυτό μπορεί να προκαλέσει τεράστια καταστροφή».

Ο ίδιος ο Κιντς συμμετέχει σε μια από τις κλινικές δοκιμές ως εθελοντής και έχει εμβολιαστεί, όμως τονίζει ότι η διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί μέχρι τέλους.

Ένα εφιαλτικό σενάριο

Όπως λέει, η πρόωρη έγκριση μπορεί να οδηγήσει σε «εφιαλτικό σενάριο» για πολλούς λόγους:

Πρώτον, το εμβόλιο ενδέχεται να μην είναι ασφαλές. Δεύτερον, αν δεν είναι ασφαλές, οι άνθρωποι θα χάσουν την πίστη τους στα εμβόλια. Τρίτον, αν δεν προσφέρει επαρκή προστασία, οι άνθρωποι θα έχουν ψευδή αίσθηση ασφάλειας, αυξάνοντας τον κίνδυνο που διατρέχουν. Τέταρτον, αν ένα ελαττωματικό εμβόλιο πάρει έγκριση έκτακτης ανάγκης, δεν αποκλείεται ένα άλλο να μην εγκριθεί ποτέ, επειδή οι πολίτες θα διστάζουν να συμμετέχουν σε δοκιμές και να διακινδυνεύσουν να εμβολιαστούν με πλασέμπο αντί για κανονικό εμβόλιο.

«Υπάρχει κίνδυνος να πεθάνουν άνθρωποι αδίκως», προειδοποιεί ο Κιντς. «Πρέπει να το κάνουμε σωστά».

Πηγή: in.gr/CNN