Ένα φιλόδοξο εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε στα Κέντρα Φιλοξενίας

Ο χάρτης ο ομιλών τη γλώσσα ανθρώπων κάθε ηλικίας και κάθε προέλευσης -φυλετικής, κοινωνικής, μορφωτικής- ο χάρτης που εκτός από την απεραντοσύνη της γης αφηγείται την ιστορία του κόσμου, τις διαδρομές των ανθρώπων, τις φυγές τους -αναγκαστικές ή μη, αλλά πάντα με όνειρο μια καλύτερη ζωή- ο χάρτης ο μαγικός, που ενώνει ανθρώπους από πολύ διαφορετικούς τόπους μέσα στον κοινό για όλους τόπο που απεικονίζει, ο χάρτης ως εργαλείο διάχυσης της γνώσης, αποτέλεσε την κεντρική ιδέα ενός φιλόδοξου εκπαιδευτικού προγράμματος, που υλοποιήθηκε μέσα στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων στη Βόρεια Ελλάδα.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Erasmus Plus KA2 XENIOS ZEUS» (από 01-09-2016 έως 30-09-2018), με συντονιστή την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας και εταίρους από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γαλλία, το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΑΧαΚ) των Γενικών Αρχείων του Κράτους, συμμετέχοντας ως άμισθος συνεργαζόμενος εταίρος, επιμόρφωσε τους εκπαιδευτικούς, που εργάζονται στην προσφυγική εκπαίδευση για τη «Χρήση των χαρτών και της χαρτογραφικής κληρονομιάς στην άτυπη εκπαίδευση παιδιών και ενήλικων προσφύγων στα κέντρα φιλοξενίας».

«Οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, όπως όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες, ξεκινούν από τόπους και εξελίσσονται στον χώρο και στον χρόνο, μπορούν επομένως να αποτυπωθούν στους χάρτες, αλλά και να γίνουν κατανοητές με τη βοήθεια των χαρτών», ανέφερε η Νόπη Πλούτογλου από το ΑχαΚ, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα του προγράμματος στο 15ο Εθνικό Συνέδριο Χαρτογραφίας της Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρείας Ελλάδας (ΧΕΕΕ), με θέμα «Η Χαρτογραφία των Κρίσεων».

«Ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον γεωχώρο στον οποίο ζει και αναπτύσσεται, με άλλα λόγια ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο που τον περιβάλλει, είναι υποκειμενικός, καθώς στη διαμόρφωσή του συμβάλλουν οι γνώσεις, οι εμπειρίες, τα συναισθήματα και τα στερεότυπα που αναπτύσσει επηρεασμένος από παράγοντες κοινωνικούς, πολιτισμικούς κ.ά. Ταυτόχρονα, ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και κατανοεί τον γεωχώρο διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά με τον κόσμο», εξήγησε η ομιλήτρια.

Μέσα από σύγχρονους χάρτες και αρχειακό χαρτογραφικό υλικό οι εκπαιδευτικοί επιμορφώθηκαν σε σεμινάριο για την επικοινωνιακή δύναμη του χάρτη, πώς μπορούν να αξιοποιήσουν τους χάρτες για να κατανοήσουν καταρχάς οι ίδιοι το σύγχρονο φαινόμενο των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, πώς με τη βοήθεια των χαρτών μπορούν να αναγνωρίσουν τις περιοχές προέλευσης, τα διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά και τις διαφορετικές συνθήκες στις περιοχές από τις οποίες ξεκίνησαν οι προσφυγικές/μεταναστευτικές ροές και τις διαδρομές που αυτές ακολούθησαν. Και ακόμη πώς χρησιμοποιώντας αρχειακό χαρτογραφικό υλικό, μπορούν να μελετήσουν το φαινόμενο των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών διαχρονικά.

Τα παιδιά που συμμετείχαν στον πρόγραμμα κατασκεύασαν χάρτες με την ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών να εκφράσουν στα έργα τους τα συναισθήματα, τις εμπειρίες και τις προσδοκίες τους σε σχέση με το χώρο ή τον τρόπο που προσλαμβάνουν την επικαιρότητα. Ένα παιδί σχεδίασε έναν χάρτη-σχόλιο για τις σχέσεις Ευρώπης και Συρίας, η Χαλιντά, 10 χρονών, ζωγράφισε τη διαδρομή της προς την Ελλάδα

«Από το προσφυγικό παρελθόν των Ελλήνων στους σύγχρονους δρόμους της προσφυγιάς»

«Ο στόχος του προγράμματος είναι ο χάρτης -επειδή είναι επικοινωνιακός και δεν έχει το εμπόδιο της γλώσσας- να δοθεί στους εκπαιδευτικούς σαν ένα πολυεργαλείο, να χρησιμοποιηθεί μέσα στις τάξεις των προσφύγων. Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι, γιατί ο σπόρος έπεσε, οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να αντιλαμβάνονται τη δύναμη που έχει το χαρτογραφικό υλικό και η χαρτογραφική κληρονομιά για χρήση μέσα στην άτυπη, αλλά και στην τυπική εκπαίδευση. Προσπαθήσαμε να βάλουμε τον χάρτη και σαν ένα παιχνίδι μέσα σε αυτή τη διαδικασία, για να ενώσουμε τους τόπους προέλευσης και τόπους διέλευσης και τους επιθυμητούς τόπους προορισμού, γιατί όλο αυτό μπορούσε να βγάλει εκ των πραγμάτων και ένα συναίσθημα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ.Πλούτογλου.

«Είναι πολύ σημαντική η χρήση των χαρτών και στις τάξεις στην τυπική εκπαίδευση, ώστε να μπορέσουν και οι εκπαιδευτικοί να κατανοήσουν τα φαινόμενα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης διευρύνοντας αυτή τη γνώση στο παρελθόν, εστιάζοντας όχι μόνο στο σημερινό φαινόμενο, την επικαιρότητα, που είναι πολύ σημαντικό και εκεί να καταλάβουν, να αξιολογήσουν τον χάρτη που βλέπουν στην τηλεόραση ή πού θα βρουν αξιόπιστους χάρτες για να ενημερωθούν οι ίδιοι και να κατανοήσουν τα φαινόμενα», συμπλήρωσε η αρχαιολόγος στο ΑχαΚ, Μαρία Παζαρλή, υπογραμμίζοντας την αξία «να μπορέσουν οι εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιήσουν τη χαρτογραφική κληρονομιά, τους παλιούς χάρτες μέσα στην τάξη, έτσι ώστε τα παιδιά, που είναι στο σχολείο, να αντιληφθούν τα φαινόμενα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, συνδέοντάς τα με το δικό μας παρελθόν».

«Προσπαθήσαμε να δώσουμε κάτι το νεωτεριστικό σε όλο αυτό το πρόγραμμα, βάζοντας τους χάρτες και τη δυνατότητα προσέγγισης των μεταναστών, όποιας ηλικίας και αν ήταν αυτή», δήλωσε η υπεύθυνη στο πρόγραμμα από την πλευρά της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, Λίνα Στάικου. Σε ό,τι αφορά το εκπαιδευτικό υλικό που παράχθηκε διευκρίνισε πως παρέχεται στην εκπαιδευτική κοινότητα και στον καθέναν δωρεάν μέσα από τις ιστοσελίδες, www.maplibrary.gr  και www.iep.edu.gr

. «Έχουν γίνει πολλές ημερίδες διάχυσης των αποτελεσμάτων του προγράμματος σε συντονιστές εκπαιδευτικού έργου, είναι ενημερωμένοι ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το εκπαιδευτικό υλικό μέσα στα σχολεία, αλλά έχουμε κάνει και ένα αίτημα συμπερίληψης του υλικού στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής», διευκρίνισε η κ.Στάικου. «Ήταν μία πολύ πρωτότυπη πρωτοβουλία και σημαντική εμπειρία ότι εργαστήκαμε μαζί όλοι αυτοί οι φορείς», ανέφερε η Ελπίδα Δανιήλ, η οποία σχεδίασε για το ΑχαΚ το υποστηρικτικό υλικό του προγράμματος.