Ενέργεια: Άνευ ορίων καύση άνθρακα. Γιατί το κάνουν χώρες της Ευρώπης;

Κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την περασμένη Δευτέρα στη Χάγη ο υπουργός Κλίματος και Ενέργειας της Ολλανδίας, Ρομπ Τζέτεν, ανακοινώθηκε πως το υπουργικό συμβούλιο αλλάζει τον νόμο που υποχρεώνει τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα να λειτουργούν μέχρι το 35% της δυναμικότητάς τους για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

«Αυτό σημαίνει ότι οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα μπορούν εκ νέου να λειτουργήσουν με πλήρη παραγωγική ικανότητα αντί του μέγιστου ορίου 35%» πρόσθεσε.

Η απόφαση αυτή της Ολλανδίας έρχεται την επομένη της απόφασης της Γερμανίας να καταφύγει περισσότερο στον άνθρακα για να αντισταθμίσει τις μειώσεις των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου.

Όλο αυτό, ξεκίνησε όταν ο ρωσικός κολοσσός φυσικού αερίου Gazprom ανακοίνωσε τον περασμένο Μάιο την αναστολή των παραδόσεων στον ολλανδικό προμηθευτή GasTerra, που ανήκει εν μέρει στο ολλανδικό κράτος, αφότου η εταιρία αρνήθηκε να πληρώσει σε ρούβλια, όπως είχε απαιτήσει η Ρωσία.

Στόχος, όπως αναφέρει το Bloomberg, είναι να αποτραπούν οι πιθανές ελλείψεις στην ενέργεια. Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό;

Οι ολλανδικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα δεν μπορούσαν από τον Ιανουάριο να λειτουργούν σε επίπεδο άνω του 35% της μέγιστης ικανότητάς τους ώστε να μειώσουν τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα.

Μετά την Γερμανία και την Ολλανδία, ανάλογη ήταν και η αντίδραση της Αυστρίας που επίσης ανακοίνωσε ότι θέτει εκ νέου σε λειτουργία τις μονάδες άνθρακα. Άλλες χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, αναμένεται να ακολουθήσουν στην απόφαση της επανεκκίνησης των σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα. Τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν αυξανόμενες οικονομικές πιέσεις λόγω των ενεργειακών ελλείψεων, με τις τιμές αναφοράς στην Ευρώπη να αυξάνονται περισσότερο από 50% την περασμένη εβδομάδα. Το φυσικό αέριο αυτή τη στιγμή, είναι τουλάχιστον έξι φορές πιο ακριβό στην ευρωζώνη από ό,τι πριν από την πανδημία.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα την απόφαση αυτών των χωρών και να δούμε τι μπορεί μελλοντικά να συμβεί σε εμάς και στον πλανήτη, ζητήσαμε από τον Ηλία Παπαθεοδώρου, Οργανωτικό Γραμματέας των Οικολόγων Πράσινων, να μας δώσει μία σύντομη, αλλά πραγματική εικόνα της κατάστασης σε αυτές τις χώρες κι αν τα πράγματα είναι έτσι όπως φαίνονται.

Μιλώντας ο κ. Παπαθεοδώρου για την Γερμανία αρχικά, αναφέρει πως «Η ενεργειακή δύναμη του γερμανικού λιγνίτη είναι καλύτερη από αυτή του ελληνικού λιγνίτη. Αυτό είναι ένα από τα σημεία που δε συζητιέται πολύ». Όπως, χαρακτηριστικά αναφέρει οτι «Oι Γερμανοί πράσινοι πίεσαν την ενεργειακή μετάβαση, είπαν δηλαδή πως πρέπει να γίνει δικαιότερα και ταχύτερα. Τα προβλήματα στην Ευρώπη θα δείτε οτι άρχισαν με το που βγήκε η κυβέρνηση. Ο Πούτιν ήξερε οτι δε θα λειτουργήσει ποτέ ο δεύτερος αγωγός Nord Stream 2, ο οποίος θα ανέβαζε την ενεργειακή εξάρτηση της Γερμανίας από τη Ρωσία πάνω από 60%. Οι Γερμανοί πολίτες κάποια στιγμή συνειδητοποίησαν οτι έφταναν να υπάρχουν μέρες που πλήρωναν 1 δις στους Ρώσους για να έχουν τελικά εξάρτηση από αυτούς. Αυτό δε λέγεται λογική… Δηλαδή, σε πληρώνω για να με κάνεις ό,τι θες εσύ; Κάτι λοιπόν δεν πήγαινε καλά… Η Γερμανία λοιπόν αποφάσισε πως έχει κάποιους στόχους ενεργειακής μετάβασης και θα προσπαθήσει να τους πετύχει πιο νωρίς, αλλά συγχρόνως θα επιτρέψει την καύση του λιγνίτη. Ουσιαστικά επιταχύνει την ενεργειακή μετάβαση – άρα παραμένουν σύμφωνοι με τους στόχους τους για ενεργειακή αυτονομία κτλπ – και την ίδια στιγμή τραμπάρει το αέριο με τον λιγνίτη. Εφόσον δηλαδή θα καίνε λιγότερο αέριο, θα μπορούν να κάψουν λίγο παραπάνω λιγνίτη. Άρα το αποτέλεσμα που προκαλεί είναι το ίδιο και έχουν πετύχει πολιτικά την δέσμευση όλων των κομμάτων για ταχύτερη ενεργειακή μετάβαση».

ΟΛΛΑΝΔΙΑ

Από την άλλη, η Ολλανδία που ανακοινώθηκε πως το υπουργικό συμβούλιο θα αλλάξει αμέσως τον νόμο που υποχρεώνει τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα να λειτουργούν μέχρι το 35% της δυναμικότητάς τους για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, βρίσκει λίγο επιφυλακτικό τον κ. Παπαθεοδώρου, λέγοντας πως «Εάν επιταχυνθεί η ενεργειακή μετάβαση. Μη ξεχνάτε πως η Ολλανδία έχει περάσει νόμους που πάλι δεν έχουν καλυφθεί.» Αναφέρει, ενώ λέει πως «Η ενέργεια έχει πολλές εκφάνσεις ξέρετε, οπότε κάτι που μπορούμε να μειώσουμε την ενέργεια που καταναλώνουμε. Για να γίνει αυτό χρειαζόμαστε κτήρια ενεργειακά αναβαθμισμένα κλπ» αναφέρει ο Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων των Οικολόγων Πράσινων, ενώ συνεχίζει εξηγώντας πως «Οι καινούριοι νόμοι που αφορούν το χτίσιμο σπιτιών λένε πως όλα τα νέα κτίρια πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών. Οι Ολλανδοί έχουν φτιάξει πολύ αυστηρούς κανόνες για τα καινούρια κτήρια. Άρα γνωρίζουν, επειδή ήδη είχαν αυστηρότερους κανόνες από ό,τι είχαμε εμείς, οτι όποιο κτήριο θα χτίζεται θα έχει πολύ μικρότερη εξάρτηση από οποιαδήποτε εξωγενή πηγή. Επίσης, πιέζουν πάρα πολύ την ηλεκτροκίνηση γιατί είναι διαφορετικό αν μιλάμε για τον λιγνίτη, την παραγωγή ρεύματος και είναι διαφορετικό να μιλάμε για θέρμανση, ψύξη και μετακινήσεις. Δηλαδή η εξάρτηση των ορυκτών καυσίμων που έχουμε στην μετακίνηση είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έχουμε στην παραγωγή ενέργειας για την θέρμανση των κτηρίων, ειδικά σε χώρες που έχουν αυτές τις στρατηγικές. Άρα η περίπτωση της Ολλανδίας έχει μία άλλη ιδιαιτερότητα. Τους τελείωνε το δικό τους φυσικό αέριο και το ξέρανε. Δηλαδή φανταστείτε την Ελλάδα να ξέρει οτι της τελειώνει ο λιγνίτης, δε θα δει η κυβέρνηση τι πρέπει να κάνει; Αυτοί λοιπόν, αφού το γνώριζαν, πιέσανε όλα αυτά τα πράγματα, την ενεργειακή αναβάθμιση, την ηλεκτροκίνηση κλπ πριν έρθει το πρόβλημα. Αν δεν κάνανε κάτι δηλαδή, θα είχαν ξαφνικά εξάρτηση, όχι μόνο από τη Ρωσία αλλά από οποιονδήποτε που θα χρειαζόταν να εισάγει. Η Ολλανδία είναι μία ιδιάζουσα περίπτωση, γιατί είχε μία ενεργειακή επάρκεια από το ορυκτό. Υπάρχει από την άλλη, η Αυστρία, η Νορβηγία και η Ελβετία. Το κοινό αυτών των χωρών είναι οτι επενδύσανε πάρα πολύ στα υδροηλεκτρικά γιατί έχουν αυτή τη δυνατότητα. Οι Αυστριακοί και οι Ελβετοί με τις Άλπεις, που ξέρετε λιώνουν οι πάγοι, καλύπτουν πια τις ενεργειακές τους ανάγκες σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό από τα υδροηλεκτρικά. Αυτό σημαίνει οτι η ενεργειακή εξάρτηση τους από άλλες πηγές είναι μικρότερη. Οι Ελβετοί κλείσανε όλα τους τα πυρηνικά. Είναι δηλαδή δύσκολο να συγκρίνεις αυτές τις χώρες με εμάς ή άλλες»

Για το θέμα της άρσης των περιορισμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα σε χώρες της Ευρώπης και τι μπορούμε να κάνουμε στην Ελλάδα, μίλησε στην Parallaxi ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, πρώην ευρωβουλευτής και επικεφαλής της παράταξης Οικολογία -Αλληλεγγύη, εξηγώντας χαρακτηριστικά πως «Πρέπει να περάσουμε στη λογική της εξοικονόμησης. Σε όλες τις στέγες των κτηρίων πρέπει να υπάρχουν φωτοβολταϊκά και να έχουν μία ενεργειακή ανεξαρτησία. Αυτή είναι μία σημαντική λύση. Να ενισχυθούν οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί, οι ενεργειακές κοινότητες για την ακρίβεια. Ήδη κάποιοι Δήμοι έχουν αρχίσει να δημιουργούν ενεργειακές κοινότητες. Δυστυχώς αυτό δε γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Η εύκολη λύση, από κάποιους που εχθρεύονταν την ενεργειακή μετάβαση σε μια οικονομία λειτουργικού άνθρακα, είναι να βάλουν ξανά τα παλιά σχέδια σε εφαρμογή. Αυτό, σε χώρες όπως η Γερμανία είναι ένα σημαντικό δείγμα. Μία χώρα που είχε συμφωνίες με τη Ρωσία για την προμήθεια φυσικού αερίου. Υπάρχει δηλαδή κίνδυνος άμεσης κατάρρευσης της οικονομίας γι’ αυτό και κάνουν αυτή την κίνηση με τα εργοστάσια άνθρακα. Όμως, τα εργοστάσια μπορεί να τα δώσανε τη δυνατότητα να επιβιώσουν αλλά φέρουν τον χρόνο κατάργησης πιο κοντά γιατί οι ίδιοι βάζουν στόχο να καταργηθούν τα εργοστάσια άνθρακα πιο νωρίς. Άρα δηλαδή η συνολική εκπομπή αερίου που δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, να μην είναι μεγαλύτερη.»

ΕΛΛΑΔΑ

Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος αναφέρει το πρόβλημα ενέργειας στην χώρα μας, λέγοντας «Η ενεργειακή κρίση, η ακρίβεια δηλαδή στη τσέπη του καταναλωτή, υπήρχε από πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αφού από το φθινόπωρο διαφαινόταν. Δεν οφείλετε λοιπόν στον πόλεμο. Στην Ελλάδα διογκώθηκε η κρίση αυτή στη χρονική της διάσταση με τη δικαιολογία που προβάλλεται να είναι ο πόλεμος. Μάλιστα αυτό που κάνουνε είναι να τονίζουν την ανάγκη απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Για τους Πράσινους, δεν αρκεί αυτό. Πρέπει να ανεξαρτητοποιηθούμε απολύτως από το φυσικό αέριο, είτε αυτό έρχεται κι από την Αμερική που είναι και πολύ πιο ακριβό και πολύ πιο αντιπεριβαλλοντικό. Γι’ αυτό επιμένουμε στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα συνολικά. Επίσης, εκεί που επιμένουμε είναι στο όχι στη πυρηνική ενέργεια. Αποδείχθηκε ότι δεν είναι ούτε ασφαλής, ούτε οικονομική και δείχνει και εξάρτηση. Ξέρετε, τα πυρηνικά εργοστάσια μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη δημιουργία πυρηνικών όπλων κι αυτό επειδή μας ανησυχεί, πήραμε μια πρωτοβουλία με τους Πράσινους των βαλκανικών χωρών και με τους Πράσινους της Τουρκίας ιδιαίτερα, ενάντια στο πυρηνικό εργοστάσιο Άκκουγιου της Τουρκίας, απέναντι από την Βόρεια Κύπρο.»

Τέλος, ο κ. Τρεμόπουλος κάνει τη δική του πρόταση για να «μη πάμε πολλά βήματα πίσω» όπως λέει

«Σαν προσπάθεια προσαρμογής στις έκτακτες συνθήκες, θα μπορούσε να δούμε μια εκδοχή αλλά με μοντέλα αντίστοιχα της Γερμανίας. Δηλαδή να χρησιμοποιηθούν οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις χωρίς να υπαναχωρήσουμε στον σχεδιασμό που έχει εξαγγελθεί και για να μη πάμε τελικά πολλά βήματα πίσω.»

Ένα πρόσφατο, επιπλέον, στοιχείο που έρχεται από την Γερμανία, είναι πως σύμφωνα με το Reuters, η Γερμανία θα πει «όχι» στα σχέδια της ΕΕ να απαγορεύσει την πώληση νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2035, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ. Μιλώντας σε εκδήλωση που διοργανώθηκε από τη γερμανική ένωση βιομηχανίας BDI, ο Λίντνερ είπε ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν θέσεις για κινητήρες εσωτερικής καύσης, επομένως η απαγόρευση ήταν λάθος και η κυβέρνηση δεν θα συμφωνήσει με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.