«Τα προβλήματα των εφήβων είναι αντανάκλαση – Ακούστε τους, επικοινωνήστε και μη βιάζεστε για συμβουλές»

Η εφηβεία  ήταν ανέκαθεν η δυσκολότερη περίοδος στη ζωή ενός ανθρώπου, εκεί που το άτομο αρχίζει να συνειδητοποιεί, να αμφισβητεί, να επαναστατεί.

Μήπως όμως η εφηβεία στη σύγχρονη εποχή και μετά τις αλλεπάλληλες ανθρωπιστικές κρίσεις έχει μετατραπεί σε μία κατάσταση αυτοπαγίδευσης των νέων, αλλά και των γονέων, ένα τούνελ από το οποίο κανείς δεν ξέρει πώς θα βγει, όπως μας έδειξε με τόσο γλαφυρό και σκληρό τρόπο η σειρά Adolescense; Μια γροθιά στο στομάχι που ο πόνος της αφήνει ανεξίτηλα σημάδια ή οδηγεί σε πράξεις που δεν έχουν γυρισμό;

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν και πώς πρέπει να συμπεριφερθούν στα παιδιά τους, από την προεφηβική ακόμη ηλικία (τα όρια πλέον έχουν κατέβει, ένα παιδί μπορεί να θεωρείται έφηβο από τα 11-12 έτη), τη στιγμή που πολλοί έφηβοι αισθάνονται τη μοναξιά ή τη μοναχικότητα, νιώθουν πως κανείς δεν τους καταλαβαίνει, ταλαιπωρούνται από σκοτεινές σκέψεις και βρίσκονται μπροστά στα πρώτα τους αδιέξοδα.

Η Λίλιαν Αθανασοπούλου είναι Παιδοψυχίατρος, Συντονίστρια Διευθύντρια του ΕΣΥ στο ΓΝΓ Παπανικολάου, επικεφαλής του Κέντρου Αναφοράς της Πρωτοβουλίας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων Θεσσαλονίκης, ενός προγράμματος που υποστηρίζεται αποκλειστικά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) στο πλαίσιο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ). 

H Πρωτοβουλία στεγάζεται στο νοσοκομείο Παίδων Αγίας Σοφίας στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη έχουν προσληφθεί τα λεγόμενα hub members (ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, και δύο ακόμη ειδικοί) που εδράζουν στο κοινοτικό κέντρο ψυχικής υγείας στο Παπανικολάου, αν και το Κέντρο σχετίζεται και με το Ιπποκράτειο.

Η κ. Αθανασοπούλου μίλησε στην Parallaxi για ένα μείζον πρόβλημα, παγκοσμίως.

Τα ψυχικά προβλήματα των εφήβων είναι η σύγχρονη μάστιγα της εποχής μας;

«Προϋπήρξαν κρίσεις. Υπήρξε μια μεγάλη πολιτικοκοινωνικοοικονομική και τελικά ουμανιστική κρίση, όχι μόνο στη χώρα μας, γενικά, η οποία ακολουθήθηκε από τη περίοδο covid και με τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Φαίνεται ότι τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας, που είναι τα παιδιά και οι έφηβοι, επιβαρύνθηκαν περαιτέρω και από τη δουλειά μας στις δημόσιες υπηρεσίες μας, γιατί η Πρωτοβουλία ασχολείται με την παροχή εκπαίδευσης και την ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών, ώστε να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες, φάνηκε ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση στο άγχος και την κατάθλιψη, και πιο συγκεκριμένα στο άγχος στα παιδιά και στην κατάθλιψη στους εφήβους.

Όπως επίσης βλέπουμε πως υπάρχει τεράστιο ζήτημα με τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως οικογένειες που ούτως ή άλλως είναι ευάλωτες, μέσα από την κοινωνική πραγματικότητα επιβαρύνονται περισσότερο και δυσκολεύονται πολύ να στηρίξουν τις ανάγκες των παιδιών τους, ειδικά όταν αυτά τα παιδιά έχουν κάποιες επιπλέον ανάγκες, όπως ψυχοκοινωνικές, ψυχικής υγείας ή αναπτυξιακές και άλλες, οπότε οι νέοι και τα παιδιά επιβαρύνονται και η κοινωνική πραγματικότητα είναι επίσης επιβαρυμένη.

Η βία στις εκδοχές της φαίνεται ότι απλώνεται και αυτό συνδέεται με μια απαξίωση των θεσμών. Φαίνεται πως οι θεσμοί είναι δύσκολο να συγκρατήσουν την υπερχειλίζουσα βία, άρα θα πρέπει να σκεφτόμαστε έτσι, σαν να υπάρχει μια εξάντληση στη κοινωνία, γεγονός το οποίο κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν πιο δύσκολα και οι πιο ευάλωτοι, να εκδηλώνουν πιο συγκεκριμένα ψυχικά προβλήματα. Τα παιδιά πολύ συχνά επιβαρύνονται και ταλαιπωρούνται από τις ψυχικές δυσκολίες των ενηλίκων. Πολλές φορές τα δικά τους προβλήματα είναι αντανάκλαση άλλων δυσκολιών».

Ας ξεκινήσουμε από το διαδίκτυο, που είναι ένα εργαλείο από τη μια πλευρά είτε για ενήλικες είτε για ανήλικους , ωστόσο πολλές φορές δεν χρησιμοποιείται για σωστούς λόγους. Εσείς ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος του διαδικτύου και των social media κατά προέκταση σε όλο αυτό το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί και τι θα συμβουλεύατε τους νέους ή και τους γονείς τους; Θα πρέπει να έχουν εποπτικό ρόλο οι γονείς;

«Το διαδίκτυο είναι μια πραγματικότητα, ένα εργαλείο, όπως είπατε. Μια πραγματικότητα που προχωρά, πολύ χρήσιμη πολλές φορές όσον αφορά την επικοινωνία, την ψυχαγωγία, την εκπαίδευση, την μόρφωση, ως συμπληρωματικό εργαλείο που τρέχει με γοργούς ρυθμούς. Υπάρχει μια δραματικά γρήγορη ανάπτυξη της τεχνολογίας και δυσκολία σταδιακής απορρόφησής τους. Όπως μου έλεγε ένας έφηβος «εγώ δεν μπορώ να φανταστώ…» γιατί εγώ του μιλούσα κάποια στιγμή και έλεγα για το τηλέφωνο .. και έλεγε « ποιο τηλέφωνο ; » τώρα λέω εννοούσα το σταθερό… « εε τι να σας πω λέει εγώ δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο στον οποίο δεν υπάρχει διαδίκτυο, εσείς μπορεί να μην μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο χωρίς σταθερό τηλέφωνο».

Οπότε, υπάρχει διαφορετικός βαθμός κατανόησης των νέων καταστάσεων και αυτό σε μεγάλο βαθμό απεικονίζεται και στο πώς οι γονείς με τα παιδιά μπορούν να επικοινωνήσουν πάνω σε αυτό το θέμα. Είναι καθοριστικός ο ρόλος του σχολείου, της οικογένειας, με την έννοια όχι τιμωριών, σου παίρνω το ρούτερ ή αποκλείω το δίκτυο, αλλά μιας επικοινωνίας που πρέπει να ξεκινήσει από αρκετά νωρίς, μιας από κοινού εξερεύνησης της ασφαλούς πλοήγησης που μπορεί να γίνει στα μικρά χρόνια.

Γιατί ξέρετε τι γίνεται, οι γονείς μέσα στις δυσκολίες, μέσα στην υπερεργασία, μέσα στην έλλειψη χρόνου, ίσως εύκολα σε μικρές ηλικίες να το θεωρούν ελεγχόμενο και άνετο να δώσουν το τάμπλετ, αυτό όμως δημιουργεί μια σειρά, η οποία στην εφηβεία δεν είναι τόσο εύκολο να ελεγχθεί. Θα πρέπει να ξεκινήσει από πριν. Η πρόληψη καλλιεργεί την επικοινωνία περαιτέρω.

Να δείχνουμε ενδιαφέρον για τα θέματα που απασχολούν τα παιδιά στο διαδίκτυο, να ρωτάνε τα παιδιά τι βλέπουν ή τα παιχνίδια που παίζουν, Όχι ότι θα τα μάθουμε. Αν και σας ομολογώ εγώ έμαθα λίγο LOL, όταν οι γιοι μου ήταν στην εφηβεία, κυρίως για να δω τι είναι αυτό που τους ευχαριστεί, όχι για να ασκήσω έλεγχο… Έχει σημασία να μιλάμε χωρίς να απορρίπτουμε.

Από εκεί και πέρα, με διαδικασίες εκπαίδευσης, επιμόρφωσης, ενημέρωσης των νέων με τρόπο φιλικό, μοντέρνο και ελκυστικό και από το σχολείο και από άλλους φορείς, γιατί οι νέοι βαριούνται τα μακρόσυρτα κηρύγματά μας και κυρίως από εμάς που πιστεύουν ότι δεν τα ξέρουμε τα θέματα. Αξίζει να αφουγκραζόμαστε κιόλας».

«Δεν βοηθά η δαιμονοποίηση του διαδικτύου»

Από τις περιπτώσεις που έρχονται σε εσάς, βλέπετε ότι όντως τα προβλήματα προέρχονται και από αυτό, από τη διαχείριση του διαδικτύου και των social media; Όντως έχει επιτείνει το πρόβλημα σε τόσο μεγάλο βαθμό;

«Κοιτάξτε, εμείς αξιολογούμε την ψυχική υγεία των παιδιών, με τέτοιους όρους μπορούμε να μιλήσουμε. Από εκεί και έπειτα, παιδιά που μπορεί να εμφανίζουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές, ακόμα και εθισμό στο διαδίκτυο, μπορεί να επηρεαστούν περαιτέρω πχ. Ένα παιδί που είναι απομονωμένο, πρέπει να δούμε γιατί είναι απομονωμένο, τι γίνεται με τις κοινωνικές του δεξιότητες, τι γίνεται με τη μαθησιακή του σχολική ζωή, με την επικοινωνία του με την οικογένεια.

Αν ρίξουμε το βάρος στο ότι περνάει τις ώρες του στο διαδίκτυο και άρα είναι περισσότερο απομονωμένο, μπορούμε να δαιμονοποιούμε το διαδίκτυο, αλλά θα έχουμε χάσει το σύνολο της κατάστασης. Πολλά παιδιά εκπλήσσονται όταν τους το λέμε ότι εδώ υπάρχει εθισμός, γιατί πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που υπάρχει, το να κάνει κανείς εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου παραπάνω από ότι και ο ίδιος είχε αρχικά σχεδιάσει ότι θα το χρησιμοποιήσει, αυτή η εκτεταμένη και αλόγιστη χρήση να δημιουργεί δυσλειτουργικότητα και δυσφορία στο σύνολο της ζωής του ατόμου, στο ατομικό, κοινωνικό, σχολικό περιβάλλον.

Υπάρχουν παιδιά που νιώθουν έκπληκτα και λένε ξεκίνησα να κάτσω κάνα δίωρο και σηκώθηκα μετά από 7 ώρες , όταν το επισημαίνεις αυτό, επειδή και οι νέοι θέλουν να έχουν έλεγχο του εαυτού τους, ενδεχομένως να του ανοίξεις μια πόρτα σκέψης, ωστόσο η δαιμονοποίηση του διαδικτύου για όσα κακά συμβαίνουν δεν νομίζω να μας βοηθούσε».

«Αυξήθηκαν οι εισαγγελικές εντολές για παιδική παραβατικότητα»

Το πρωί άκουγα μια εκπομπή που ήταν κάποια παιδιά έφηβα και φάνηκε να μην ενδιαφέρονται για την πραγματικότητα που υπάρχει μπροστά τους και ανέφεραν ότι κάθονται μόνοι στο δωμάτιο τους, τους αρέσει η απομόνωση, δεν ασχολούνται με τίποτα, δεν παρακολουθούν τα νέα και τις εξελίξεις. Είναι μια τάση που υπάρχει στους νέους αυτή τη περίοδο ή είναι εξαιρέσεις; Επίσης, το ότι μαζεύονται και παίζουν ξύλο με παιδιά της άλλη γειτονιάς, είναι κάτι ανησυχητικό;

«Κοιτάξτε δεν θέλω να το γενικεύσω, αλλά λόγω του ρόλου και της δουλειάς μου δεν μένω και έκπληκτη, μας το συζητάνε τα παιδιά ότι «σήμερα έχουμε ραντεβού με τους άλλους» , είτε για οπαδικά, είτε σε επίπεδο γειτονιάς και σχολείου, είτε και με βάση άλλα κριτήρια για να παίξουμε ξύλο. Επίσης βλέπουμε ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των εξετάσεων εφήβων με εισαγγελικά αιτήματα, κάτι που συνέβαινε χρόνια αλλά έχει ανέβει ο αριθμός, εμείς από το 2021 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024, στο δικό μας ιατρείο ψυχοδικαστικών εκτιμήσεων στο Παπανικολάου, είδαμε 425 παιδιά που ήρθαν μέσα από 340 εισαγγελικές εντολές.

Φυσικά δεν αφορούν όλα παραβατικότητα, αφορούν κακοποίηση και λοιπά, αλλά ένα 20% θα έλεγα ότι είναι η αξιολόγηση των νέων με παραβατική συμπεριφορά και με ποιοτικά χαρακτηριστικά βίας που φαίνεται να διαφοροποιούνται από παλιά, όπως η παραπάνω αχρείαστη βία, μια σκληρότητα κάποιες φορές, ή η χρήση μαχαιριού χωρίς πάλι να γενικεύω και να κινδυνολογώ. Οπότε ναι, υπάρχουν αυτά, είναι περιπτώσεις, αλλά δεν είναι τόσο μεμονωμένες, φαίνεται να έχουν μια εκπροσώπηση στην κοινωνία.

Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά, οι νέοι, δηλώνουν αρκετά απογοητευμένοι σαν να μην βλέπουν ένα μέλλον και αυτό μετακυλίεται και μπορεί να εκφράζεται στη σχολική τους ζωή, να μην υπάρχει ένα όραμα του μετά. Η περίοδος του κόβιντ με την απομόνωση για λόγους υγείας ή η σχολική εκπαίδευση μέσω διαδικτύου, που δεν το κρίνω, αλίμονο, ευτυχώς που υπήρχε κιόλας, δημιούργησε δυσκολίες κοινωνικοποίησης, τότε αυτές σταθεροποιήθηκαν. Υπάρχουν πολυδιάστατοι παράγοντες, εμείς τα βλέπουμε ως σύνολο, αλλά βλέπουμε και στη βάση εξατομικευμένα σε κάθε παιδί τι υπάρχει».

Από τη δική σας πλευρά πόσο εύκολο είναι αυτό να το διαχειριστείτε ;

Δύσκολο είναι, υπάρχουν διάφορα επίπεδα δυσκολίας. Ένα πολύ βασικό που το διατρανώνουμε είναι η φοβερή υποστελέχωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Τα παιδιά δεν είναι αριθμοί βέβαια και οι οικογένειες, αλλά το σύνολο των περιπτώσεων που καλούμαστε να διαχειριστούμε και να φροντίσουμε καθημερινά είναι δυσανάλογο με την στελέχωσή μας. Προσπαθούμε να μην δημιουργούμε εκπτώσεις, αλλά δημιουργούνται αναμονές, δημιουργεί την έλλειψη δυνατότητας να κάνουμε συστηματικά θεραπευτικά προγράμματα στο δημόσιο, εδώ η πρωτοβουλία μας βοήθησε πολύ, γιατί προσφέρουμε. Όχι σε μεγάλο αριθμό, αλλά σιγά σιγά αυξάνεται..

Και για το άγχος θεραπευτικά προγράμματα σε παιδιά και για την κατάθλιψη σε εφήβους και για προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά, με συμβουλευτική των γονιών τους. Η έλλειψη λοιπόν θεραπείας στο δημόσιο δημιουργεί τέτοια ζητήματα,. Από την άλλη μεριά, μετά από 24 χρόνια που είμαι στο Παπανικολάου και 30 χρόνια παιδοψυχίατρος, δεν θέλω ούτε να μου διαφύγει κάτι και μόνο να λέω πόσο πονάω γι’ αυτό που συμβαίνει, αλλά να προσπαθώ και να μην αναισθητοποιηθώ στον ανθρώπινο πόνο. Να είμαστε επιστήμονες και να στεκόμαστε κλινικά, χωρίς όμως να χάνεται το νοιάζεσθαι. Θέλει εποπτεία, θέλει εκπαίδευση, θέλει λειτουργία ομάδας».

Τι ισχύει για τη διάγνωση ΔΕΠΥ και αυτισμού

Υπάρχουν κάποια νέα δεδομένα, πάνω στην επιστήμη σας, σε ό,τι αφορά νέους τρόπους και μεθόδους αντιμετώπισης κάποιον φαινομένων, όπως για παράδειγμα οι μαθησιακές δυσκολίες, η διάσπαση προσοχής, ή η δυσλεξία. Υπάρχει όντως αύξηση στις δυσκολίες αυτές ή απλά τους δίνουμε περισσότερη σημασία απ΄ό,τι παλαιότερα;

«Κοιτάξτε ίσως να φαίνεται περισσότερη η αύξηση, όπως και με την κακοποίηση γιατί φτάνουν στους ειδικούς. Πλέον εδώ και χρόνια, μια 20ετία και πάνω, έχουν δημιουργηθεί τα ΚΕΔΑΣΥ που είναι σχολικές υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, που εξετάζουν κάθε μαθητή/μαθήτρια με οποιοδήποτε θέμα μαθησιακό, εξετάζεται συνολικά, προσδιορίζεται η μαθησιακή δυσκολία, γιατί ο όρος μαθησιακή δυσκολία είναι γενικός και ετερογενής.

Κάθε δυσκολία έχει μια ετερογένεια, πρέπει να καταλάβουμε τι είδους είναι η δυσκολία για να προσφερθεί η κατάλληλη υποστήριξη. Σε κάποιο βαθμό την ίδια εργασία κάνουμε και εμείς, καλύπτονται οι ρόλοι μας, γιατί ξέρουμε ότι πίσω από τις μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να υπάρχει μια ειδική μαθησιακή δυσκολία, βλ. δυσλεξία, αλλά μπορεί μια μαθησιακή δυσκολία να είναι και η αντανάκλαση μιας συναισθηματικής διαταραχής, μιας ενδοοικογενειακής κατάστασης, οτιδήποτε.

Η διάγνωση της ΔΕΠΥ είναι πολύ σημαντικό να γίνεται με ακρίβεια, ούτε υποδιάγνωση, ούτε υπερδιάγνωση και βέβαια να προσφέρεται στα παιδιά. Το παρακολουθούμε επιστημονικά όλοι, τι καινούργιο υπάρχει, αλλά αυτό που πάντα θα εξακολουθεί να υπάρχει είναι το βιο-ψυχοκοινωνικό μοντέλο, δηλαδή ένα παιδί το κοιτάμε σαν υποκείμενο μέσα στην ατομική του πραγματικότητα, στην ψυχολογική και κοινωνική του πραγματικότητα και εξατομικευμένα. Όχι μόνο σαν υποκείμενο δυσκολιών, αλλά σαν ένα άτομο με τις καλές του πλευρές και με τις δυσκολίες του, αυτό είναι το μοντέλο».

Βλέπετε μια αύξηση σε περιπτώσεις λειτουργικού αυτισμού όπως αποκαλείται; Αρκετοί γονείς, αλλά και παιδιά, το ψάχνουν προς αυτή την κατεύθυνση.

«Κοιτάξτε αυτό που συμβαίνει όλο και περισσότερο με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, εννοώ νεαρούς ενήλικες ή και γονείς παιδιών είναι ότι αναζητούν αν οι ίδιοι είναι στο φάσμα του αυτισμού και δεν έχει διαγνωστεί. Αυτό συμβαίνει ως αναζήτηση. Δεν μπορώ να σας πω αποτελέσματα, αν εμφανίζει αύξηση ή όχι, ξέρω όμως ότι υπάρχει αυτή η αναζήτηση και έχει πολύ μεγάλη σημασία, κάθε άνθρωπος αξίζει να γνωρίζει για τον εαυτό του πράγματα, βοηθάει τη ζωή του, βοηθάει και τους γύρω του». 

Υπάρχουν και κάποια τεστ πάνω σε αυτό, αλλά δεν ξέρω αν θεωρούνται αξιόπιστα…

«Η διάγνωση του αυτισμού είναι κλινική, σίγουρα υπάρχουν διαγνωστικές συνεντεύξεις και τεστ αλλά κατά βάση πρέπει να γίνεται μια ολοκληρωμένη δουλειά που να περιλαμβάνει ένα λεπτομερές ιστορικό από την πρώτη ώρα της ζωής, μάλλον από τότε που το μωρό είναι φαντασίωση των γονιών του, μέχρι το σήμερα. Θα πρέπει να υπάρξει κλινική εκτίμηση, μαθησιακή αξιολόγηση, πληροφορία από όλα τα επίπεδα της ζωής γιατί έχει σημασία.

Ο αυτισμός, μάλλον το φάσμα του αυτισμού είναι μια αναπτυξιακή διαδικασία και άπαξ την έχει το άτομο το ακολουθεί σε όλη τη ζωή του με διαφορετική εικόνα, σε διάφορα στάδια της ζωής του, που σημαίνει σπίτι, οικογένεια δηλαδή, σχολείο και κοινωνία. Επομένως, θα χρειάζεται ένα ενδελεχές ψάξιμο. Εκεί πέρα υπάρχουν και ερωτηματολόγια και διαγνωστικές συνεντεύξεις που χρησιμοποιούμε και είναι και αξιόπιστα όλα αυτά. Αλλά δεν μπαίνει διάγνωση μόνο από ένα τεστ».

Ένας ειδικός σε κάθε σχολείο

Πρέπει κάθε σχολείο της Ελλάδας να έχει τουλάχιστον έναν ειδικό που θα παρακολουθεί τα παιδιά;

«Δεν έχουν όλα ή δεν έχουν πάντα. Από τα ΚΕΔΕΣΥ πάνε, ειδικές επιτροπές που αποτελούνται από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς και πηγαίνουν μια φορά την εβδομάδα στα σχολεία και συνεργάζονται με το προσωπικό. Φυσικά δεν αρκούν, οι συνάδελφοι κάνουν πολύ καλή δουλειά. Επειδή μέσα από την Πρωτοβουλία ακολουθούμε μια μεγάλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πάνω σε ανάγκες που οι ίδιοι εξέφρασαν μέσα από ερωτηματολόγια και βλέπουμε ότι έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη, όταν βλέπουν ένα παιδί να έχει ή υποθέτουν ότι έχει μια δυσκολία να του μιλήσουν, πώς θα προσεγγίσουν τον γονέα κτλ, ο ρόλος των λειτουργών ψυχικής υγείας είναι πολύ μεγάλος. Αυτό το κομμάτι το εξελίσσουμε μέσα από την Πρωτοβουλία επιμορφώνοντας και το κομμάτι των ΚΕΔΕΣΥ και αυτό το πρόγραμμα θα περάσει στο δημόσιο εφόσον κατασταλάξει ερευνητικά και πρακτικά».

Πείτε μας και μερικά λόγια για την πρωτοβουλία, πως έχει ξεκινήσει, πώς λειτουργεί;

«Η Πρωτοβουλία ιδρύθηκε μέσα από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μέσα από το πλαίσιο διεθνούς δράσης για την υγεία και έκανε την πρώτη συνάντησή της τον Γενάρη του 2023 και τώρα δύο χρόνια μετά έγινε και το συνέδριο. Το όραμα είναι να μπορεί να προσφέρει ποιοτικές φροντίδες ψυχικής υγείας για όλα τα παιδιά και του εφήβους, ενισχύοντας τις δημόσιες υπηρεσίες, απευθύνεται αποκλειστικά στο δημόσιο, είτε επιμορφώνοντας τους επαγγελματίες, άρα προγράμματα εκπαίδευσης για γιατρούς και ψυχολόγους και θα επεκταθεί αυτό επιμορφώνοντας τους εκπαιδευτικούς.

Έχουμε αναπτύξει και άλλες δράσεις επιμορφώνοντας τους δικαστικούς λειτουργούς, που λέγαμε πριν, στην βάση έγκυρων επιστημονικών δεδομένων, υπήρξε μια δουλειά πολύ μεγάλη ερευνητική που αποτυπώθηκε και με βάση αυτή τρέχουμε τις διάφορες δράσεις μας. Υπάρχουν 5 κέντρα αναφοράς, σε Αλεξανδρούπολη, Ιωάννινα , Θεσσαλονίκη, Κρήτη και Αθήνα. Συντονιζόμαστε και συνεργαζόμαστε μεταξύ μας και αυτό είναι πολύ σημαντικό αναπτύσσοντας τις δράσεις μας παντού και πολύ συχνά κάνουμε μια αποτίμηση για να δούμε πως μπορούμε να τις τροποποιούμε και να τις μετασχηματίζουμε επ’ ωφελεία των παιδιών και των επαγγελματιών».

Ολοκληρώνοντας, κάποιες απλές συμβουλές που θα δίνατε στους γονείς και στα παιδιά για να αντιμετωπίζουν λίγο πιο θετικά την ζωή τους . Τι θα ήταν αυτό που θα τους κάνει να σκεφτούν διαφορετικά, τι είναι αυτό που οι γονείς μπορούν να κάνουν για να εμπνεύσουν τα παιδιά να δουν διαφορετικά την ζωή;

«Από τη θέση που είναι ο καθένας μας θα πρότεινα να αφουγκράζεται λίγο, να ακούει τα παιδιά. Ας πούμε στην Πρωτοβουλία, συμβολικά, έχουμε και το πρόγραμμα, το YES το πρόγραμμα της νεανικής συμμετοχής, που ακριβώς ζητά και την γνώμη των νέων για αυτά , τι υπηρεσίες θέλουμε, τι σχολεία θέλουμε, ακόμα και για τις δικαστικές υπηρεσίες κάνουμε τώρα έτσι μια ομάδα από παιδιά που είχαν έτσι μια εμπειρία εξέτασης με εισαγγελική παραγγελία.

Οπότε αφουγκραζόμαστε τους νέους και ο καθένας από τη θέση που είναι να μπορεί να βελτιώνει τα πράγματα. Για τους γονείς θα έλεγα επίσης ακούστε και επικοινωνήστε όσο μπορείτε, μην βιάζεστε να δώσετε συμβουλές χωρίς να ακούσετε. Όπως μου είχε πει ένα παιδί «Μη μου λες τί να κάνω πριν να καταλάβεις το νόημα» και θα έλεγα ότι χρειάζονται και δράσεις κεντρικές από τους φορείς και τους θεσμούς της κοινωνίας και νομίζω ότι αυτό αφορά και όλο τον κόσμο».

*Η Λίλιαν Αθανασοπούλου φοίτησε στην Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ. και εν συνεχεία απέκτησε τον τίτλο της ειδικότητας της Ψυχιατρικής Παιδιών-Εφήβων την οποία ασκεί συνεχώς από το 1994. Εκπαιδεύτηκε σε διάφορα είδη ψυχοθεραπείας (οικογενειακή, ψυχοδυναμική, drama therapy) έχοντας στο επίκεντρο της κλινικής της σκέψης και εργασίας την ψυχοδυναμική κατανόηση και την συστημική θεώρηση.

Τα πρώτα χρόνια, η Λίλιαν Αθανασοπούλου εργάστηκε ως ιδιώτης Παιδοψυχίατρος, ενώ από το 2001 υπηρετεί στο Ε.Σ.Υ. Από τον Μάιο του 2022 είναι Συντονίστρια Διευθύντρια Ε.Σ.Υ. στο Παιδοψυχιατρικό Τμήμα Παιδιών-Εφήβων του Γ.Ν. Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (Κλινική και Κοινοτικό Κέντρο).

Η Λίλιαν Αθανασοπούλου συνεχίζει να οργανώνει με τους συνεργάτες της και να συμμετέχει σε διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια κ.λ.π. έχοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα θέματα της πρόληψης σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης των παιδιών και την ευαισθητοποίηση των σχολείων και της κοινότητας στα σχετικά θέματα, την εφηβεία, τις εξαρτητικές συμπεριφοράς (συντονίζει το αντίστοιχο ιατρείο στην υπηρεσία της). Την παραμέληση-κακοποίηση, την δικαστική παιδοψυχιατρική(έχει εκπονήσει σημαντικό αριθμό πραγματογνωμοσυνών σε σοβαρές υποθέσεις), τις μαθησιακές δυσκολίες, τη ΔΕΠ-Υ, τον τραυλισμό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και για τις Αναπτυξιακές Διαταραχές, συντονίζοντας (από κοινού με άλλη συνάδελφο) το Ιατρείο Αναπτυξιακών Διαταραχών της Προσχολικής ηλικίας στην υπηρεσία τους.

Είναι παντρεμένη και έχει δύο γιους.