ΕΡΕΥΝΑ: Γιατί οι Έλληνες αποφεύγουν να γίνουν «γκαρσόνια της Ευρώπης»

Προσπάθεια καταβάλλει η Ελλάδα προκειμένου να βρει εργαζόμενους στην ζωτική για τη χώρα τουριστική βιομηχανία. Έχει ζητήσει ακόμα και από Ουκρανούς πρόσφυγες να βοηθήσουν.

Ο κορονοϊός τα δύο τελευταία χρόνια σήμανε δύο χαμένες σεζόν για τον τουριστικό τομέα, αλλά φέτος οι κρατήσεις εκτοξεύονται στα ύψη με τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να ελπίζουν να φτάσουν ή ακόμη και να ξεπεράσουν τους τα νούμερα του 2019, όταν η χώρα κέρδισε πάνω από 18 δισεκατομμύρια ευρώ χάρη στους παραθεριστές.

«Το 2019 ήταν ανέφελο, μια χρονιά χωρίς προβλήματα», δήλωσε ο υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας. «Φέτος έχουμε ακόμα μια πανδημία, έναν πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης μετά από 80 χρόνια, μια ενεργειακή κρίση, πληθωρισμό, υψηλές τιμές ως αποτέλεσμα του πολέμου… Αλλά μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι θα είναι μια δυνατή σεζόν».

Η τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 1/5 της συνολικής οικονομικής της παραγωγής και δίνει θέσεις εργασίας σε περίπου το 1/4 του εργατικού δυναμικού της χώρας, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού.

Ωστόσο, οι ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, μπαρ και εστιατορίων δυσκολεύονται να προσλάβουν αρκετούς εργαζόμενους για να αντιμετωπίσουν τη ζήτηση.

Όπως σημειώνεται σε έρευνα του Politico, στις 250.000 θέσεις εργασίας που απαιτούνται στα ελληνικά ξενοδοχεία, περισσότερες από 50.000 παραμένουν κενές, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ,παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των νέων στην Ευρώπη στο 36,8% τον Απρίλιο και το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό συνολικής ανεργίας στο 12,7% (μετά την Ισπανία), σύμφωνα με τη Eurostat.

«Το πρόβλημα ήταν ήδη εμφανές το 2019, όταν είχαμε αριθμό ρεκόρ αφίξεων, αλλά φέτος έχει επιδεινωθεί πάρα πολύ», δήλωσε ο Γρηγόρης Τάσιος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Ελλάδος και ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στη Χαλκιδική στη βόρεια Ελλάδα.

Δύο χρόνια πανδημίας και lockdown είχαν ως αποτέλεσμα, πολλοί ξένοι που εργάζονταν στον ελληνικό τουριστικό τομέα να εγκαταλείψουν την χώρα και να μην επιστρέψουν ποτέ. Οι Έλληνες αναζήτησαν επίσης θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς, καθώς τα εποχιακά συμβόλαια έγιναν ακόμη μικρότερα, επιδεινώνοντας τα μακροχρόνια παράπονα για τις ώρες εργασίας και τις χαμηλές πληρωμές. Πολλοί έχουν φύγει για άλλες χώρες που προσφέρουν καλύτερους μισθούς, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου και της Ισπανίας.

«Αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες», είπε ο Κίκιλιας. «Λόγω της πανδημίας, αρκετοί εργαζόμενοι στον τομέα του τουρισμού, καθώς τα ξενοδοχεία έκλεισαν, αναζήτησαν εργασία σε άλλους τομείς για να βγάλουν τα προς το ζην».

«Αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος», πρόσθεσε.

Δεν αξίζει πλέον τον κόπο

Η Μ, μια 45χρονη που δεν ήθελε να δώσει το πλήρες όνομά της, άρχισε να εργάζεται στον κλάδο του τουρισμού το 1999, με τα τελευταία χρόνια να τα περνάει σε ξενοδοχείο στην Κυλλήνη, στην Πελοπόννησο, αλλά αυτό το καλοκαίρι αποφάσισε να τα παρατήσει.

«Ουσιαστικά με ανάγκασαν να τα παρατήσω, αφού μου ζήτησαν να δουλεύω τέσσερις ώρες το πρωί και τέσσερις ώρες το απόγευμα, πράγμα που σημαίνει ότι θα έπρεπε να πηγαινοέρχομαι 40 χιλιόμετρα δύο φορές την ημέρα», είπε, υποστηρίζοντας ότι με τις τιμές των καυσίμων αυτή τη στιγμή γύρω στα 2,50 ευρώ το λίτρο δύσκολα θα έβγαζε χρήματα.

Ίσως και να έμενα, αν το ξενοδοχείο δεν μου «έκλεβε» τα φιλοφωρήματα, δεν έχει δικαίωμα η διεύθυνση να σου παίρνει τα tips.

«Τώρα, όταν μαθητευόμενοι έρχονται για την πρώτη τους δουλειά, τους κάνουν να δουλεύουν 12-14 ώρες, παίρνουν τα φιλοδωρήματά τους, τους δίνουν σάπιο φαγητό και τους κάνουν να δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες, τι κίνητρο έχουν να δουλέψουν;», λέει η Μ στο Politico.

Μιλώντας στην ετήσια γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) την Τετάρτη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι οι ελλείψεις προσωπικού στον κλάδο γίνονται «απειλητικές» και κάλεσε τους εργοδότες να αυξήσουν τους μισθούς και να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας.

Ο τουρισμός «απαιτεί επενδύσεις και σε ανθρώπινους πόρους, καθώς πρέπει να είναι ελκυστικός όχι μόνο για τους επισκέπτες αλλά και για όσους εργάζονται στον τομέα», είπε ο κ. Μητσοτάκης.

«Πρώτον, θέλουμε να διαχωρίσουμε την ήρα από το σιτάρι. Τον επαγγελματία που πληρώνει φόρους, που παρέχει θέσεις εργασίας και ανάπτυξη, από αυτόν που βλέπει τον τουρισμό ως εύκολη πηγή πλουτισμού», δήλωσε ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος.

Ο Γιώργος Χοτζόγλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στην Εστίαση και την Τουριστική Βιομηχανία, δήλωσε ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί κατά τη θερινή περίοδο, καθώς όσοι παραμένουν στον τομέα του τουρισμού αναγκάζονται να εργάζονται ακόμη περισσότερες ώρες λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού.

«Υπάρχει μια συνεχείς παραιτήσεις και μετακινήσεις από τη μία επιχείρηση στην άλλη», είπε. «Μερικοί από αυτούς που άρχισαν να εργάζονται τον Μάιο έχουν ήδη παραιτηθεί. Τις πρώτες 10 ημέρες του Ιουνίου, περίπου 5.000 εργαζόμενοι στον τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας παραιτήθηκαν, επιπλέον των περισσότερων από 50.000 που είχαν ήδη εξαφανιστεί».

Το πρόβλημα είναι πιο οξύ στα εποχιακά εστιατόρια και beach bars, των οποίων οι ώρες είναι εξαντλητικές και δεν προσφέρουν ρεπό, είπε.

«Φαίνεται ότι οι ξενοδόχοι και οι εργοδότες στον τουρισμό δεν ενδιαφέρονται για την ποιότητα αλλά για την ποσότητα», δήλωσε ο Χοτζόγλου. «Δεν τους νοιάζει αν ο μάγειρας ξέρει να μαγειρεύει, αν ο ρεσεψιονίστ μιλάει ξένες γλώσσες, αν είχε κάποιου είδους εκπαίδευση».

Ο κ. Τάσιος πάντως, δεν αποδέχεται αυτή την κριτική και είπε ότι πολλοί νέοι απλά δεν θέλουν πλέον να εργάζονται στον τομέα του τουρισμού.

«Η πλειονότητα των εργαζομένων στον ξενοδοχειακό κλάδο έχουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Είναι οι μόνοι που έχουν συλλογική σύμβαση», είπε.

Σημειώνεται πως το υπουργείο Εργασίας ενέκρινε την προηγούμενη εβδομάδα μια συλλογική σύμβαση εργασίας για όσους εργάζονται στη βιομηχανία τροφίμων, η οποία προβλέπει σταθερούς όρους απασχόλησης και αμοιβής για περίπου 400.000 υπαλλήλους σε μπαρ και εστιατόρια.

Καλώντας τους πρόσφυγες

Ο Κικίλιας, ο υπουργός Τουρισμού, δήλωσε ότι η κυβέρνηση εξετάζει τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος. Είπε ότι η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων του κλάδου φροντίζουν τους εργαζομένους τους και τους παρέχουν ποιοτικές θέσεις εργασίας και αξιοπρεπή διαβίωση. Για εκείνους τους λίγους που υπολείπονται αυτών των προτύπων, είπε ότι ζητήθηκε από τις ελληνικές αρχές να κάνουν τακτικούς ελέγχους και να ρίχνουν πρόστιμα.

«Σεβόμαστε και τιμούμε πολύ καλά όλους εκείνους που κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους και θα κάνουμε παραδείγματα από τους λίγους που προσπαθούν να δυσφημίσουν το τουριστικό προϊόν», είπε ο υπουργός.

Σύμφωνα όμως με τον Χότζογλου, οι επιθεωρήσεις είναι σπάνιες, καθώς η Ελληνική Επιθεώρηση Εργασίας είναι υποστελεχωμένη. Στο Ρέθυμνο της Κρήτης υπάρχει μόνο ένας επιθεωρητής και μόνο δύο στη Ρόδο.

Μια λύση από την κυβέρνηση ήταν η έκδοση χιλιάδων αδειών εργασίας σε πρόσφυγες από την Ουκρανία που έφτασαν στη χώρα μας μετά την ρωσική εισβολή. Αν και τα στοιχεία δεν είναι ακόμη διαθέσιμα, οι αξιωματούχοι λένε ότι η κίνηση δεν βοήθησε πολύ, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια αυτής της θερινής περιόδου.

Η γειτονική Κύπρος, όπου περίπου 6.000 τουριστικές θέσεις εργασίας χρειάζονται κάλυψη, έχει ήδη δοκιμάσει την ίδια τακτική, επίσης χωρίς εντυπωσιακά αποτελέσματα, καθώς οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες που έχουν φτάσει από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία είναι γυναίκες που ταξιδεύουν μόνες τους με παιδιά ή ηλικιωμένους.

«Μετά από πολλές διαβουλεύσεις με το κράτος καταφέραμε να πάρουμε περίπου 800 άδειες για να φέρουμε ξένο εργατικό δυναμικό από τρίτες χώρες, ώστε να μπορέσουμε να καλύψουμε αυτό το κενό, το οποίο θα επηρεάσει άμεσα την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών», δήλωσε ο Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, επικεφαλής της κυπριακής ομοσπονδίας ξενοδόχων.

Είπε ότι οι κυπριακές αρχές θέλουν να προσφέρουν αυτές τις άδειες με φειδώ, οπότε οι ντόπιοι δεν αποκλείονται.

«Ας ελπίσουμε ότι θα μπορέσουμε να μπούμε εύκολα στη διαδικασία ανανέωσής τους, γιατί είναι ένα πρόβλημα που δεν θα λυθεί σύντομα».

Ο κ. Τάσιος λέει ότι η Ελλάδα πιθανότατα θα ακολουθήσει το ίδιο μοντέλο, αρχής γενομένης από την επόμενη εορταστική περίοδο, και θα πάρει εργαζόμενους από χώρες εκτός ΕΕ ή από καταυλισμούς μεταναστών, όπου ζουν σήμερα περίπου 30.000 άνθρωποι που έχουν αριθμούς κοινωνικής ασφάλισης και ΦΠΑ.

«Απευθύνω έκκληση στους επιχειρηματίες του τουριστικού τομέα», είπε ο Κίκιλιας. «Δεδομένου ότι ο τουρισμός είναι ο πρεσβευτής της χώρας μας στο εξωτερικό, ζητώ από τους ξενοδόχους να προσφέρουν ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Το πλεόνασμα από τα τουριστικά κέρδη και η επιτυχία του ελληνικού τουρισμού πρέπει να μοιραστούν με όλους τους εργαζόμενους του κλάδου».