35 χρόνια από τη σύλληψη Κοσκωτά στη Μασαχουσέτη από το FBI

Σαν σήμερα, στις 23 Νοεμβρίου του 1988, ο τότε πρόεδρος του Ολυμπιακού και της Τράπεζας Κρήτης, Γιώργος Κοσκωτάς, συλλαμβάνεται από το FBI στις ΗΠΑ για χρέη προς το αμερικάνικο δημόσιο.  Είναι τότε που αρχίζουν όλοι να μιλούν για το περιβόητο “Σκάνδαλο Κοσκωτά”.

«Τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα συνελήφθη από τις αμερικανικές αστυνομικές αρχές, σε ιδιωτικό αεροδρόμιο του Μπέντφορντ Μασαχουσέτης, ο φυγόδικος Γ. Κοσκωτάς. […] Στις 24.00 ώρα Ελλάδος (δηλαδή μεσάνυχτα) σήμερα περιήλθε στην πολιτική ηγεσία από αξιόπιστη πηγή, και συγκεκριμένα από τον υιό του πρωθυπουργού κ. Νίκο Παπανδρέου, η πληροφορία ότι ο Γ. Κοσκωτάς, επιβαίνων εις το αεροσκάφος Σαλιαρέλη, κατευθυνόταν από το Κίνγκστον της Τζαμάικα στο αεροδρόμιο του Μπέντφορντ, όπου θα προσγειωνόταν μετά από δυόμισι ώρες περίπου. […] Μέσα σε τριάντα με τριανταπέντε λεπτά είχαν ολοκληρωθεί οι παραπάνω τηλεφωνικές επαφές και την 1.25 έφθασε (ώρα λήψης) και πρόσθετο επίσημο τηλετυπικό σήμα στην INTERPOL Ουάσιγκτον, με αίτημα την άμεση σύλληψη του Γ. Κοσκωτά.» αναφέρει η Καθημερινή δύο μέρες μετά τη σύλληψη.

Αυτό, που παραμένει το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο διαφθοράς της μεταπολιτευτικής Ελλάδας της «Αλλαγής». Κυρίως όμως ήταν η πρώτη μεγάλη ένδειξη του πολιτικού σκηνικού της διαφθοράς που θα επικρατούσε τα επόμενα χρόνια καθώς και των σχέσεων διαπλοκής μεταξύ των τραπεζών, της κυβέρνησης και των ΜΜΕ στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Ο Ελληνοαμερικάνος Γιώργος Κοσκωτάς ξεκίνησε να δουλεύει στην Τράπεζα Κρήτης ως απλός υπάλληλος το 1979, και ενώ τον καταζητούσαν ήδη στην Αμερική για πλαστογραφία. Πέντε μόλις χρόνια αργότερα σε μια ιστορία που θυμίζει Χολιγουντιανό σενάριο, ο Κοσκωτάς είχε καταφέρει να αγοράσει την Τράπεζα Κρήτης και να δημιουργήσει έναν Κολοσσό των ΜΜΕ τη «Γραμμή» με έξι περιοδικά, τρεις εφημερίδες (ανάμεσα τους και η Καθημερινή καθώς και η Βραδυνή) κι έναν ραδιοσταθμό, ενώ το 1987 αγόρασε και τον Ολυμπιακό.

Από τον Οκτώβριο του 1987, τα ΜΜΕ που δεν του ανήκαν, άρχισαν σιγά-σιγά να αποκαλύπτουν τις «παρανομίες του Κοσκωτά. Πλαστογραφίες, παράνομη εξαγωγή συναλλάγματος, φοροαποφυγή και πολλά άλλα. Ο Κοσκωτάς μέχρι τότε «έκοβε και έραβε» σε οικονομικό αλλά και πολιτικό επίπεδο, έχοντας στενές σχέσεις με πολλά πρωτοκλασάτα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Αυτή η σχέση, πολιτικής τραπεζικού συστήματος και ΜΜΕ, που επικεντρωνόταν σχεδόν αποκλειστικά στο πρόσωπό του, ίσως ήταν και η αρχή του τέλους της «αυτοκρατορίας», του Γιώργου Κοσκωτά.

Τον Ιούλιο του 1988, ο εισαγγελέας διατάσσει τον έλεγχο της Τράπεζας Κρήτης, παρά την προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ, που πέρασε «φωτογραφική» τροπολογία, η οποία έδινε περιθώρια για ελιγμούς στον επιχειρηματία. Το σκάνδαλο έσκασε σαν βόμβα. Η εισαγγελική έρευνα αποκάλυψε υπεξαίρεση 33,5 δισ. δραχμών, με τα οποία ο Κοσκωτάς χρηματοδότησε τις επιχειρήσεις του, με ένα μεγάλο μερίδιο να πηγαίνει στον Ολυμπιακό και την πολύκροτη μεταγραφή του Λάγιος Ντέταρι. Το πολιτικό τοπίο δονείται, το «βρώμικο ‘89» κάνει την εμφάνισή του και πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, μαζί τους και ο Ανδρέας Παπανδρέου, παραπέμπονται σε δίκη.

Όταν ξεσπά το σκάνδαλο, ο Κοσκωτάς βρίσκεται ήδη εκτός χώρας, έχοντας καταφύγει στις ΗΠΑ από τα τέλη Οκτωβρίου. Η περιουσία του κατάσχεται και αποφασίζεται η εκποίηση της. Η ΠΑΕ Ολυμπιακός είναι ένα βήμα πριν από την χρεοκοπία, με τους φιλάθλους του Ολυμπιακού, να ματαιώνουν τελευταία στιγμή συλλαλητήριο υπέρ του, συμπαθούς στα μάτια τους, προέδρους της ομάδας.

Στις 11 Ιουλίου του 1988 ο ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών Δημήτριος Τσεβάς, βασισμένος σε σειρά πρωτοσέλιδων της «Ελευθεροτυπίας» διέταξε προκαταρκτική εξέταση για τις αποδιδόμενες από τα δημοσιεύματα αξιόποινες πράξεις στον Κοσκωτά. Τα ευρήματα ήταν κόλαφος για τον Κοσκωτά. Αποκαλύφθηκε ότι είχε κάνει συνολική υπεξαίρεση από την Τράπεζα Κρήτης του ποσού των 33,5 δισεκατομμυρίων δραχμών! Ο Κοσκωτάς πούλησε εσπευσμένα την Τράπεζα Κρήτης στους εργολάβους Χρήστο Αρφάνη και Νίκο Χιώνη, την «Γραμμή Α.Ε.» στον εφοπλιστή Γιάννη Αλαφούζο και την ΠΑΕ Ολυμπιακός στον επιχειρηματία Αργύρη Σαλιαρέλη. Ο τελευταίος τον φυγάδευσε από την Ελλάδα με το ιδιωτικό του lear jet, στις 5 Νοεμβρίου του 1988, αρχικά για την Βραζιλία και στη συνέχεια για τις ΗΠΑ.

Στις 23 Νοεμβρίου του 1988, συνελήφθη στην Μασαχουσέτη και κρατήθηκε στις φυλακές του Σάλεμ, με το ελληνικό κράτος να ζητά την έκδοσή του στην χώρα. Αυτό θα γίνει 2,5 χρόνια αργότερα. Εκδόθηκε στην Ελλάδα το 1991 και επέστρεψε αργότερα. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε 25ετή κάθειρξη και αποφυλακίστηκε στις 16 Μαρτίου 2001, έχοντας εκτίσει τα 3/5 της ποινής του. Αμέσως μετά την σύλληψή του μάλιστα, κατηγόρησε σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Time», τον Ανδρέα Παπανδρέου αλλά και άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Ο Παπανδρέου κατέθεσε μήνυση κατά του περιοδικού αλλά δεν απάντησε ποτέ στις κατηγορίες… Ο Γιώργος Κοσκωτάς, δεν επέστρεψε ποτέ τα χρήματα που υπεξαίρεσε καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε νόμος για την επιστροφή στο Δημόσιο χρημάτων από υπεξαιρέσεις.

Σε συλλογικό επίπεδο η υπόθεση Κοσκωτά- θα μπορούσε να είχε λειτουργήσει σαν μια προειδοποίηση για τη διαφθορά του ελληνικού πολιτικού συστήματος ή τις σχέσεις εξουσίας, media και τραπεζών. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο.H ελληνική κοινωνία όμως, απ’ ότι αποδείχτηκε, ήταν μάλλον ανέτοιμη για να το λάβει.

Ο Γιώργος Κοσκωτάς γεννήθηκε το 1954, στον Ασπρόπυργο. Η οικογένεια Κοσκωτά μετανάστευσε στην Νέα Υόρκη και εκεί ο Γιώργος Κοσκωτάς εργάστηκε στις επιχειρήσεις του πατέρα του Βασίλη, οι οποίες σχετίζονταν με την επισκευή και τον ελαιοχρωματισμό παλαιών κτιρίων και καθαρισμό τζαμιών. Ο νεαρός Γιώργος παρακολουθούσε μαθήματα οικονομικών και διοίκησης επιχειρήσεων στα πανεπιστήμια Fordham και Lehman College· αργότερα θα δηλώνει «διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών»… Και ό,τι δηλώσεις κατοχυρώνεται μέχρι να σε πάρουν χαμπάρι.

Γύρισε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1979 και ήρθε σε επαφή με τον Ευάγγελο Γιαννόπουλο, τότε πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, που του πρότεινε να εργαστεί ως πλασιέ για το περιοδικό «Νομικό Βήμα». Ο Κοσκωτάς αρνήθηκε. Την ίδια χρονιά προσλήφθηκε ως προϊστάμενος του Τμήματος Εσωτερικού Ελέγχου και Συναλλάγματος της Διεύθυνσης Λογιστικού. Το ψευδές βιογραφικό, του άνοιξε τη «μεγάλη πόρτα»! Τρία χρόνια μετά ανέλαβε διευθυντής Λογιστηρίου, και το 1984 αγόρασε την Τράπεζα Κρήτης από τον εφοπλιστή Γιάννη Καρρά, με κεφάλαια άγνωστης (τότε) προέλευσης, αναλαμβάνοντας πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας. Αργότερα αποδείχτηκε ότι η Τράπεζα Κρήτης αγοράστηκε με κεφάλαια της ίδιας της Τράπεζας! (Στην τράπεζα Κρήτης υπήρχαν κυρίως καταθέσεις της Αρχιεπισκοπής. Περισσότερα από ένα δισ. ανήκαν στην Εκκλησία. Ο Κοσκωτάς έδωσε ένα δισ. στον Καρρά!).