Άσκοπη μία στις έξι αξονικές στην Ελλάδα, σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα

Μία στις έξι αξονικές τομογραφίες στην Ελλάδα γίνεται χωρίς να υπάρχει ένδειξη και συνεπώς δεν θα έπρεπε να γίνει. Αυτό το ανησυχητικό στοιχείο προέκυψε από έρευνα που έγινε σε επτά ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έργου EU-JUST-CT και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό European Radiology. Οι ερευνητές έλεγξαν 6.734 ανώνυμες παραπομπές για αξονική τομογραφία από 125 ιατρικά κέντρα σε Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ελλάδα, Ουγγαρία και Σλοβενία. Σε κάθε χώρα, δύο ακτινολόγοι βαθμολόγησαν ανεξάρτητα την καταλληλότητα κάθε εξέτασης χρησιμοποιώντας τον σχετικό οδηγό της Ευρωπαϊκής Ακτινολογικής Εταιρείας και σημείωσαν τυχόν προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις με βάση τις ενδείξεις. Από τη διαδικασία αυτή προέκυψε ότι το ποσοστό των αξονικών που έπρεπε να γίνουν ήταν κατά μέσον όρο 75% στις επτά χώρες. Η Ελλάδα έχει τα χαμηλότερα ποσοστά κατάλληλων τομογραφιών και με μεγάλη διαφορά από τις άλλες χώρες.

Ειδικότερα, μόνο 57,9% όσων γίνονται στην Ελλάδα είναι ενδεδειγμένες, ενώ 26,5% βρίσκονταν στην «γκρίζα ζώνη», κυρίως επειδή δεν υπήρχαν επαρκείς πληροφορίες για να κριθεί εάν ήταν κατάλληλες. Και 15,6% των αξονικών τομογραφιών δεν έπρεπε να γίνουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις καλύτερες επιδόσεις σε αυτό το πεδίο έχει η Δανία, όπου 85,9% των αξονικών τομογραφιών που πραγματοποιήθηκαν ήταν ενδεδειγμένες για την κατάσταση του ασθενούς και μόλις 3,6% δεν έπρεπε να γίνουν. Υψηλότερα ποσοστά κατάλληλων αξονικών τομογραφιών συσχετίστηκαν με δημόσια νοσοκομεία, νοσηλευόμενους ασθενείς και παραπομπές από ειδικούς. Οι συνήθεις εναλλακτικές της αξονικής τομογραφίας συστάσεις για εξετάσεις περιλάμβαναν τη μαγνητική τομογραφία, την ακτινογραφία και το υπερηχογράφημα.

Την έρευνα δημοσιοποίησε τη Δευτέρα η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία (ΕΑΕ) στο πλαίσιο της εκστρατείας ευαισθητοποίησης των γιατρών για τη συνετή χρήση των ακτινολογικών εξετάσεων.

«Η έρευνα έδειξε ότι οι αξονικές εξετάσεις στη χώρα μας σε ένα μεγάλο ποσοστό δεν έπρεπε να γίνονται», ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας, Αθανάσιος Χαλαζωνίτης. Ενδεικτικά σημείωσε πως «όταν υποψιάζεσαι ότι ο ασθενής έχει σκωληκοειδίτιδα, δεν χρειάζεται να κάνεις αξονική τομογραφία. Το βλέπεις με έναν υπέρηχο. Το ίδιο για μια πέτρα στη χολή».

Στην ερώτηση για ποιο λόγο γίνονται αξονικές χωρίς να ενδείκνυνται, ο κ. Χαλαζωνίτης εξηγεί ότι η τεχνολογία εξελίσσεται και υπάρχουν πλέον περισσότερες διαφορετικές εξετάσεις ακτινολογικές και πιο εξειδικευμένες για παθήσεις. Οπως π.χ. η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη. Μπορεί ο γιατρός να μην τις γνωρίζει ώστε να παραπέμψει τον ασθενή. Αλλος ένας λόγος είναι ο γιατρός να ασκεί αμυντική ιατρική και να φοβάται μήπως κάνει λάθος στη διάγνωση, με αποτέλεσμα να προτείνει πολλές εξετάσεις. Να τον πιέζει ασφυκτικά ο ασθενής για να κάνει εξέταση. Και τέλος, υπάρχει και το ενδεχόμενο της προκλητής ζήτησης.

«Κάθε εξέταση πρέπει να γίνεται για να απαντήσει σε ένα ερώτημα για την υγεία του ασθενούς. Εκτός από επαναληπτική εξέταση στο πλαίσιο τακτικής παρακολούθησης, ο γιατρός θα πρέπει να βρει την κατάλληλη εξέταση γι’ αυτό το ερώτημα. Και αυτό διότι η ακτινοβολία δρα συσσωρευτικά και μια περιττή εξέταση εκθέτει σε μη αναγκαία ακτινοβολία, ο άρρωστος ταλαιπωρείται με μια ακατάλληλη εξέταση, η οποία μπορεί να μην οδηγήσει σε διάγνωση. Μια ακατάλληλη εξέταση μπορεί να οδηγήσει σε άλλη εξέταση. Και σαφώς οι περιττές εξετάσεις σημαίνουν σπατάλη πόρων και αύξηση του clawback για τα διαγνωστικά», επισημαίνει ο κ. Χαλαζωνίτης. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν τα δικά τους κριτήρια καταλληλότητας της κάθε ακτινολογικής εξέτασης. Και στην Ελλάδα υπάρχουν τα διαγνωστικά πρωτόκολλα ακτινολογίας. Είναι διαθέσιμα στους μη ακτινολόγους γιατρούς ώστε να τους βοηθήσουν να επιλέξουν τις καταλληλότερες κατά περίπτωση απεικονιστικές εξετάσεις. «Θα θέλαμε κάποιος να τα ενσωματώσει και στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση», ανέφερε ο κ. Χαλαζωνίτης και σημείωσε ότι «ο στόχος είναι να επιλέγουμε κατά περίπτωση τη σωστή εξέταση για το συγκεκριμένο άτομο».

Πανευρωπαϊκή εκστρατεία

Το δίκτυο ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών ακτινοπροστασίας HERCA ενεργοποιεί την πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης των επαγγελματιών με κεντρικό σύνθημα «Επιλέγω την κατάλληλη απεικονιστική εξέταση για τον ασθενή μου». Η εκστρατεία υποστηρίζεται από 21 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, με στόχο την ευαισθητοποίηση για τη συνετή χρήση των ιατρικών ακτινολογικών εξετάσεων. Στη χώρα μας συμμετέχει η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας με δημοσιοποίηση του ενημερωτικού υλικού στην ελληνική γλώσσα, στη σύνταξη του οποίου έχει συμβάλει. Η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία συμμετέχει επίσης ενεργά προωθώντας την επιστημονικά κατάλληλη παραπομπή από τον κλινικό γιατρό μέσω διαγνωστικών πρωτοκόλλων.

Πηγή: kathimerini.gr (Πέννυ Μπουλούτζα)