Εκτός του ειδικού βοηθήματος για ευάλωτες ομάδες τα τρανς άτομα – Τι συμβαίνει

To Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), μέσα από Ανοικτή Δημόσια Επιστολή, κάνει γνωστό ότι η Δ.ΥΠ.Α. θα παρέχει ειδικό βοήθημα προς πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, αφήνοντας όμως εκτός της πιο ευάλωτη, τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα.

Αναλυτικά η επιστολή του ΣΥΔ: Με την παρούσα, το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), αναγνωρισμένη από την Πολιτεία μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των διεμφυλικών και γενικότερα των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων, βρισκόμαστε στην ιδιαίτερα δυσάρεστη θέση να απευθυνθούμε προς εσάς με ανοικτή δημόσια επιστολή, μετά από το με ημερομηνία 6 Φεβρουαρίου 2024, Δελτίο Τύπου της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), με θέμα: «Ανοίγει η αίτηση για το Ειδικό Βοήθημα Ευάλωτων Ομάδων ύψους 718,50 ευρώ» [1], με το οποίο κάνει γνωστό ότι η Δ.ΥΠ.Α. θα παρέχει ειδικό βοήθημα προς πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, αφήνοντας όμως εκτός της πιο ευάλωτη, τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα.

Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου της Δ.ΥΠ.Α.:

«Από σήμερα, Τρίτη 6 Φεβρουαρίου και ώρα 12:00, είναι διαθέσιμη η ηλεκτρονική αίτηση για το νέο Ειδικό Βοήθημα Ευάλωτων Ομάδων, ύψους 718,50 € (37,5 ημερήσια επιδόματα ανεργίας), προσαυξανόμενο κατά 10% για κάθε παιδί, που τέθηκε σε ισχύ από 29.12.2023. Η νέα παροχή της ΔΥΠΑ αποσκοπεί στην στήριξη ιδιαίτερα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων – που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα για το επίδομα ανεργίας – για την ομαλή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας, ενισχύοντας και διευρύνοντας το δίχτυ κοινωνικής προστασίας της ΔΥΠΑ προς τους ανέργους. Συγκεκριμένα, δικαιούχοι της παροχής είναι άνεργοι:

Γονείς μονογονεϊκής οικογένειας Αποφυλακισμένοι Γυναίκες, θύματα έμφυλης ή/και ενδοοικογενειακής βίας Θύματα βίας – εμπορίας Απεξαρτημένοι από εξαρτησιογόνες ουσίες. Προϋποθέσεις για τη χορήγηση του βοηθήματος είναι οι άνεργοι:

να είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο Ανέργων της ΔΥΠΑ με μία από τις παραπάνω ιδιότητες κατά την υποβολή της αίτησής τους να έχουν πραγματοποιήσει 1–75 ημέρες ασφάλισης στον e-EΦΚΑ οποτεδήποτε τα τελευταία 2 έτη πριν από την υποβολή της αίτησής τους (ή από την έναρξη της ποινής, για τους αποφυλακισμένους) να έχουν εισόδημα έως 16.000 € οι άγαμοι, 24.000 € οι έγγαμοι (προσαυξανόμενο κατά 5.000 € ανά τέκνο) ή 29.000 € οι μονογονεϊκές οικογένειες (προσαυξανόμενο κατά 5.000 € για κάθε τέκνο μετά το πρώτο) και παράλληλα, το ύψος των συνολικών ακαθαρίστων εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας να μην υπερβαίνει τα 80.000 € και να μην είναι παράλληλα δικαιούχοι τακτικής επιδότησης ανεργίας, επιδόματος μακροχρόνια ανέργων, βοηθήματος αυτοτελώς και ανεξαρτήτως απασχολουμένων και ειδικού εποχικού βοηθήματος. Η παροχή χορηγείται μία φορά ανά 2 έτη».

Σύμφωνα με την έκθεση του π. Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης «Ανθρώπινα Δικαιώματα και Ταυτότητα Φύλου» (Human Rights and Gender Identity):

[…]Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των διεμφυλικών ατόμων σε μεγάλο βαθμό περιφρονείται, δεν δεικνύεται το ενδιαφέρον, παρ’ όλο που τα προβλήματά τους είναι πολύ σοβαρά και συναντώνται μόνο σ’ αυτή την ομάδα. Τα διεμφυλικά άτομα αντιμετωπίζουν στο μέγιστο διακρίσεις, μισαλλοδοξία και απερίφραστη βία. Τα βασικά τους ανθρώπινα δικαιώματα καταστρατηγούνται, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη ζωή, του δικαιώματος στην φυσική τους ακεραιότητα και αξιοπρέπεια, του δικαιώματος στην υγεία και την εργασία[…]

Αποτελεί μία πραγματικότητα, ότι τα διεμφυλικά/τρανς άτομα, βιώνουν στο μέγιστο βαθμό αποκλεισμούς, διακρίσεις, άνιση μεταχείριση, στιγματισμό και απερίφραστη βία σε όλο το φάσμα της ιδιωτικής και κοινωνικής τους ζωής, ενώ καθημερινά παραβιάζονται τα θεμελιώδη τους δικαιώματα. Όχι μόνο δεν έχουν πρόσβαση σε κοινωνικά αγαθά που για όλους τους συνανθρώπους μας θεωρούνται αυτονόητα, αλλά δεν έχουν καν πρόσβαση στην ίδια την επιβίωση. Το μεγαλύτερο ποσοστό των διεμφυλικών/τρανς ανθρώπων, δεν μπορούν να καλύψουν βασικές καθημερινές τους ανάγκες, όπως είναι η στέγαση, η κάλυψη του ενοικίου τους. Δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν την αναγκαία θέρμανση για τα σπίτια τους, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στους υπέρογκους λογαριασμούς ΔΕΚΟ, ενώ δεν μπορούν να καλύψουν ακόμη και τη σίτιση τους.

Σήμερα, η πλειοψηφία των διεμφυλικών/τρανς συνανθρώπων μας, λόγω και του μεγάλου αποκλεισμού της από τον χώρο της εργασίας, επιβιώνει με το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης (200,00 ευρώ/μήνα), ενώ τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα μεγαλύτερης ηλικίας λόγω των πολλών και μεγάλων αποκλεισμών τους, δεν δικαιούνται σύνταξη, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν καθημερινές βασικές ανάγκες διαβίωσης.

Τα διεμφυλικά/τρανς άτομα, λοιπόν αντιμετωπίζουν πλήθος προβλημάτων, ενώ τα ποσοστά ανεργίας αγγίζουν και ξεπερνούν το ποσοστό του 60% στην κοινότητα αυτή όπως δεικνύουν έρευνες (βλέπε έρευνες Engendered Penalties, FRA, κ.α.), ενώ το μεγαλύτερο μέρος της κοινότητας ζει κάτω από συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Τον Ιούνιο του 2021, έπειτα από διαβουλεύσεις της αείμνηστης Προέδρου μας, Μαρίνας Γαλανού, με τον Διοικητή της Δ.ΥΠ.Α. Σπύρο Πρωτοψάλτη, έγινε ένα πρώτο βήμα, για τη συμπερίληψη των διεμφυλικών/ τρανς προσώπων στις ευάλωτες ομάδες της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.).

Πράγματι, έπειτα από την υπ’ αριθμ. 42632/22-06-2021 Υπουργική Απόφαση του τότε Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Κωνσταντίνου Χατζηδάκη, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 2711/Β’/24-06-2021, [2] και στα πλαίσια υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ [3], κατέστη δυνατό τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα να συμπεριληφθούν στις Ειδικές Ευάλωτες Ομάδες της Δ.ΥΠ.Α. [4]

Ερωτηματικά γεννώνται, πως παρότι τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα εντάχθηκαν στις ευάλωτες ομάδες της Δ.ΥΠ.Α. από τον Ιούνιο του 2021, τώρα στην παροχή που αφορά τη στήριξη ευάλωτων ομάδων, δεν συμπεριλαμβάνονται τα διεμφυλικα/τρανς πρόσωπα.

Παρότι η ανακοίνωση αναφέρει χαρακτηριστικά πως, η νέα παροχή της Δ.ΥΠ.Α. «αποσκοπεί στην στήριξη ιδιαίτερα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων – που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα για το επίδομα ανεργίας – για την ομαλή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας, ενισχύοντας και διευρύνοντας το δίχτυ κοινωνικής προστασίας της ΔΥΠΑ προς τους ανέργους», εξαιρεί τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα που αποδεδειγμένα αποτελούν την πιο ευάλωτη, από τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Η διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης και η άρση των αποκλεισμών και των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα και δεδομένων των αρνητικών στερεοτύπων, αντιλήψεων και προκαταλήψεων που αντιμετωπίζει αυτή η ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα πληθυσμού, αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα η λήψη θετικών δράσεων /μέτρων από την Πολιτεία. Άλλωστε, και ένας από τους κύριους στόχους της Εθνικής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης [5] είναι η άμβλυνση των ανισοτήτων με έμφαση στην αποτελεσματική προστασία των πλέον ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.

Επιπλέον, μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, πως, ενώ η παροχή αυτή αφορά συγκεκριμένα τη στήριξη των πιο ευάλωτων ομάδων, ανάμεσα στις προϋποθέσεις αναφέρεται ότι θα πρέπει «να έχουν πραγματοποιήσει 1–75 ημέρες ασφάλισης στον e-EΦΚΑ οποτεδήποτε τα τελευταία 2 έτη πριν από την υποβολή της αίτησής τους». Αυτή η προϋπόθεση είναι άκρως περιοριστική που κατά την γνώμη μας θα πρέπει να αφαιρεθεί, καθώς ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες όπως είναι τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα, λόγω των πολλών και πολλαπλών αρνητικών αντιλήψεων, στερεοτύπων και προκαταλήψεων που αντιμετωπίζουν με μόνο λόγο την ταυτότητα φύλου τους –το ότι είναι τρανς-, είναι απειροελάχιστα τα άτομα που κατάφεραν να βρουν μία θέση νόμιμης εργασίας, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο ποσοστό να είναι δύσκολο έως και ακατόρθωτο να μπορέσει να ενταχθεί στο συγκεκριμένο πρόγραμμα στήριξης.

Τέλος, όπως προαναφέραμε από τον Ιούνιο του 2021, πραγματοποιήθηκε η συμπερίληψη των διεμφυλικών/τρανς προσώπων ανάμεσα στις υπόλοιπες ευάλωτες ομάδες που προβλέπεται η επέκταση του προγράμματος θέσεων απασχόλησης ανέργων της Δ.ΥΠ.Α. και συγκεκριμένα στο «Ειδικό Πρόγραμμα ενίσχυσης εργοδοτών για την πρόσληψη 2.000 ανέργων Ατόμων με Αναπηρίες (AμεΑ), Απεξαρτημένων από εξαρτησιογόνες ουσίες, Αποφυλακισμένων, Νεαρών Παραβατικών Ατόμων ή Νεαρών Ατόμων που βρίσκονται σε κοινωνικό κίνδυνο, γυναικών θυμάτων έμφυλης βίας, θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και διεμφυλικών προσώπων και Πρόγραμμα Επιχορήγησης 50 θέσεων Εργονομικής Διευθέτησης του χώρου εργασίας για Άτομα με Αναπηρίες (AμεΑ)».

Παρόλα αυτά, λόγω του ότι το εν λόγο πρόγραμμα δεν έχει επικοινωνηθεί –όπως θα έπρεπε τουλάχιστον-, πάρα πολλές επιχειρήσεις δεν το γνωρίζουν, με αποτέλεσμα η εφαρμογή του στην πράξη να είναι μηδαμινή. Τα δε ελάχιστα διεμφυλικά/τρανς άτομα που μπόρεσαν να βρουν εργασία μέσω του Προγράμματος, ήταν αυτά που ενημέρωσαν τους εργοδότες για την ύπαρξη του.

Αξιότιμη κυρία Ζαχαράκη, Αξιότιμη κυρία Μιχαηλίδου,

Μετά όλων των ανωτέρω, απευθύνουμε προς εσάς αυτήν την Ανοικτή Επιστολή, και σας καλούμε να επανεξετάσετε το συγκεκριμένο πρόγραμμα που αφορά το Ειδικό Βοήθημα Ευάλωτων Ομάδων, κάνοντας δεκτό το αίτημά μας ώστε να συμπεριληφθούν μέσα σε αυτό και τα διεμφυλικά/τρανς πρόσωπα.

Περαιτέρω και με αφορμή τα παραπάνω, αλλά και την ανάγκη της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών προσώπων λόγω έκφρασης και ταυτότητας φύλου, σας ζητούμε την πραγματοποίηση συνάντησης ώστε να συζητηθούν όλα τα θέματα που αφορούν όσα σας εκθέσαμε, καθώς και γενικότερα την προστασία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ και ιδιαίτερα των διεμφυλικών/τρανς προσώπων.

Είμαστε πάντα στη διάθεσή σας. Με εκτίμηση,

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ