Γυναικοκτονία: Πες την επιτέλους με το όνομά της
Παρότι η χώρα μας εμφανίζεται με την υψηλότερη ετήσια αύξηση στις δολοφονίες γυναικών λόγω του φύλου τους στην Ευρώπη, πολλοί εξακολουθούν να αμφισβητούν την υπόσταση του όρου της «γυναικοκτονίας».
Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς, η Γεωργία Μουράτη, η οποία βρισκόταν στον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης της, μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από το σύντροφό της και έναν φίλο του. Ήδη, από το πρώτο εικοσιτετράωρο του νέου έτους, το όνομα άλλης μιας γυναίκας μετατράπηκε σε τίτλο ειδήσεων και προστέθηκε σε μία λίστα που συνεχώς αυξάνεται, γραμμένη με αίμα γένους θηλυκού.
Μάλιστα, όπως έγινε γνωστό ύστερα από τη σύλληψη των δύο κατηγορούμενων, σε βάρος του 39χρονου συντρόφου της δολοφονημένης Γεωργίας εκκρεμούν 4 καταδικαστικές αποφάσεις, οι οποίες μεταξύ άλλων, αφορούν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Η αδελφή του ίδιου, καθώς και η πρώην σύζυγός του κατήγγειλαν δημόσια ότι έχουν κακοποιηθεί από τον δράστη, με τη δεύτερη να τονίζει πως είχε προχωρήσει σε μηνύσεις και ασφαλιστικά μέτρα κατά του 39χρονου.
Για άλλη μια φορά, επιβεβαιώθηκε με τον χειρότερο τρόπο ότι το χέρι του κακοποιητή κινείται ταχύτερα από την αστυνομία. Μιας αστυνομίας που αδιαφορεί για τις καταγγελίες των θυμάτων και που μόλις πριν λίγα χρόνια, έδινε συμβουλές στους εν δυνάμει γυναικοκτόνους για να αποφύγουν μεγαλύτερες ποινές.
Από την άλλη, έως τώρα φαίνεται ότι το Panic Button, που εφαρμόζεται πιλοτικά μόνο από γυναίκες που κατοικούν σε Αττική και Θεσσαλονίκη, δεν μπορεί να αποτρέψει τα εγκλήματα εις βάρος του γυναικείου φύλου, αρχικά εξαιτίας των περιορισμένων γεωγραφικών του διαστάσεων, αλλά και της τεχνολογίας που προϋποθέτει, αφού είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του η χρήση smartphone, που μπορεί κάποιο θύμα να μην διαθέτει.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα κατέχει την υψηλότερη ετήσια αύξηση στις γυναικοκτονίες συνολικά στην Ευρώπη, σημειώνοντας άνοδο 187,5% το 2021, όπως φανερώνουν και τα στοιχεία του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας, πολλοί είναι αυτοί που εξακολουθούν να αμφισβητούν την υπόσταση του όρου της «γυναικοκτονίας», με το επιχείρημα πως η γυναίκα είναι άνθρωπος και επομένως τα εγκλήματα εις βάρος της αποτελούν υποσύνολο των ανθρωποκτονιών, όπως και τα ρατσιστικά ή τα ομοφοβικά εγκλήματα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η «γυναικοκτονία είναι η δολοφονία μιας γυναίκας, επειδή είναι γυναίκα. Οι γυναικοκτονίες συνήθως διαπράττονται από άνδρες, αλλά κάποιες φορές συνεργούν και γυναίκες, που συνήθως είναι μέλη της ίδιας οικογένειας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, δράστης είναι ο σύντροφος ή πρώην σύντροφος που μπορεί να είχε και μακρόχρονη κακοποιητική συμπεριφορά, να απειλούσε, να κακοποιούσε ή/και να εκφόβιζε τη γυναίκα, η οποία πολύ συχνά βρίσκεται σε θέση φυσικής ή/και οικονομικής αδυναμίας σε σχέση με αυτόν».
«Πρέπει να είναι διακριτός ο όρος, για να δείχνει ακριβώς τα κίνητρα, ότι είναι δηλαδή θέμα φύλου», αναφέρει η Μαρία Στρατηγάκη, ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, πρώην Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων και αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ισότητας στον δήμο Αθηναίων.
«Ο κόσμος θέλει να είμαστε μια πατριαρχική κοινωνία, η οποία πολύ δύσκολα αναγνωρίζει ότι το θέμα του φύλου μπορεί να αποτελεί τη βάση μιας δολοφονίας. Ο όρος της “γυναικοκτονίας”, πέρα από τη νομική, έχει και συμβολική αξία, καθώς πρέπει να αναγνωριστεί πως υπάρχουν εγκλήματα που γίνονται λόγω του φύλου. Όταν γίνεται κάποια αλλαγή στο νόμο, αυτό φαίνεται και στην κοινωνία», προσθέτει.
Σχετικά με την προβολή των γυναικοκτονιών στα Μ.Μ.Ε., η κ. Στρατηγάκη θεωρεί πως «υπάρχει μια μικρή βελτίωση συγκριτικά με την προ-κορονοϊού εποχή. Προφανώς, δεν είναι όλα τα Μέσα ευαίσθητα αναφορικά με ζητήματα που αφορούν το έμφυλο, ωστόσο πλέον προβάλλονται, αναφέρονται τα εγκλήματα περισσότερο με το όνομά τους, δεν κρύβονται πίσω από διάφορα άλλα. Πιστεύω πως στην ενημέρωση έχει σημειωθεί πρόοδος λόγω του εγκλεισμού και της αύξησης των ενδοοικογενειακών βίαιων περιστατικών, με τα περισσότερα συμβάντα να βρίσκουν το φως της δημοσιότητας».
Τρομακτικά τα στοιχεία για την έμφυλη βία στη χώρα μας
Ταυτόχρονα, μεγάλο προβληματισμό εγείρουν τα ευρήματα της έρευνας για την έμφυλη βία, που διεξήγαγε η Eurostat σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα, η έρευνα με τίτλο «Έμφυλη βία κατά των γυναικών και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας στην Ελλάδα», από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, έλαβε χώρα από τον Ιανουάριο του 2021 μέχρι τον Απρίλιο του 2023, έχοντας ως δείγμα περίπου 12.000 γυναίκες, ηλικίας 18-74 ετών.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία, 29,6% των γυναικών που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη έρευνα, δηλώνουν πως έχουν υποστεί σωματική βία, ενώ το 18,1% αναφέρει ότι έχει πέσει θύμα σεξουαλικής βίας, ποσοστό που αντιστοιχεί σχεδόν σε 683.000 γυναίκες.
Η ψυχολογική βία εμφανίζεται ως η πιο συχνή μορφή βίας που δηλώνουν ότι υφίστανται οι γυναίκες σε ποσοστό 40,4%, με τις περισσότερες να αποκαλύπτουν πως έχουν δεχτεί συναισθηματική κακοποίηση κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του.
Αξίζει να σημειωθεί πως η πλειοψηφία και πιο συγκεκριμένα το 90,1% των γυναικών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, πιστεύει ότι η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας κατά των γυναικών από κάποιον άνδρα στη χώρα μας σήμερα είναι αρκετά ή πολύ συχνή.
Το 2024, μετράμε ήδη τρεις γυναίκες απούσες. Προηγήθηκαν 15 γυναικοκτονίες το 2023, 26 το 2022 και 31 το 2021. Αυτοί τουλάχιστον είναι οι αριθμοί που γνωρίζουμε, καθώς το ελληνικό κράτος δεν διαθέτει επίσημο μηχανισμό καταγραφής, γιατί οι δολοφονίες των γυναικών λόγω του φύλου τους δεν αναγνωρίζονται. Και αυτό πρέπει να αλλάξει…
ΚΑΜΙΑ ΜΟΝΗ!
*Aν είστε θύμα ενδοοικογενειακής βίας μπορείτε να καλέσετε στην 24ωρη γραμμή SOS 15900 για ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική συμβουλευτική και φιλοξενία σε ξενώνες. Η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής SOS προσφέρει υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών βίας λόγω φύλου.
