Λάθη, παραλείψεις, πείσματα – Γιατί κάθε καλοκαίρι χάνουμε ένα μικρό χωριό στην Ελλάδα

Ο αδόκητος χαμός του μικρού Νικόλα από πνιγμό πριν από λίγες ημέρες στην Κρήτη άνοιξε με το χειρότερο δυνατό τρόπο τη φετινή καλοκαιρινή περίοδο και επανάφερε από νωρίς το ζήτημα των θαλάσσιων ατυχημάτων/δυστυχημάτων στις ελληνικές θάλασσες, οι οποίες θα μπορούσαν να προληφθούν.

Τις προηγούμενες ημέρες η «μαύρη» λίστα μεγάλωσε με λουόμενος/λουόμενες να χάνουν τη ζωή τους την ώρα που έκαναν κολύμπι στις ελληνικές θάλασσες.

Σε μια χώρα που είναι περιτριγυρισμένη από θάλασσα, το ότι οι Έλληνες ξέρουν κολύμπι είναι πλέον θεωρία, γιατί στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Μάλιστα, το πάθημα δε φαίνεται ότι γίνεται μάθημα, καθώς η πλειοψηφία των περιστατικών πνιγμών συντελούνται σε όχι τόσο πολυσύχναστες παραλίες οι οποίες μάλιστα δε διαθέτουν ναυαγοσωστική κάλυψη.

Η ναυαγοσωστική κάλυψη στην Ελλάδα ξεκινάει από 1 Ιουνίου και ολοκληρώνεται στις 30 Σεπτεμβρίου. Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να παραταθεί αυτό το χρονικό πλαίσιο και ως προς το ωράριο και ως προς τη διάρκεια, αλλά πάντα μπαίνει ως ζήτημα το οικονομικό από τους υπόχρεους φορείς.

«Οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά πρέπει να μάθουν τους κινδύνους της θάλασσας. Δεν γίνεται να είμαστε σε μία χώρα που κάθε πόλη έχει σε λίγες ώρες πρόσβαση σε νερό και να μην έχει κολυμβητική παιδεία» μας αναφέρει ο Γιώργος που δουλεύει ως ναυαγοσώστης τα τελευταία χρόνια.

«Η θάλασσα είναι γεμάτη κινδύνους και εμείς τους αψηφούμε» προσθέτει.

Καλύτερη εικόνα φέτος, αλλά και πάλι υπάρχουν κενά

Τουλάχιστον 10% των οργανωμένων παραλιών στη χώρα κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς ναυγοσώστη το φετινό καλοκαίρι.

Μπορεί η εικόνα στις ελληνικές ακτές να είναι καλύτερη όσον αφορά την ναυγοσωστική κάλυψη στις οργανωμένες παραλίες, όμως κενά υπάρχουν ακόμα.

Αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους. Κυριότερο εξ αυτών η καθυστέρηση στις διαδικασίες πρόσληψης ναυαγοσωστών με αποτέλεσμα πολλοί νέοι που έχουν παράλληλες δραστηριότητες στην πόλη είτε για επαγγελματικούς λόγους, είτε για σπουδές να μην μπορούν να περιμένουν τελευταία στιγμή για να κάνουν το καλοκαιρινό τους προγραμματισμό.

«Έχουμε δει ότι υπάρχει πλέον μεγάλο ενδιαφέρον από νέους να ασχοληθούν με τη ναυαγοσωστική. Είναι επιτακτική ανάγκη. Ζήσαμε εποχές τραγικές χωρίς νομοθετικό πλαίσιο και εκλιπαρούσαμε να μας πάρουν για δουλειά. Κακώς το λέω δουλειά φυσικά. Λειτούργημα είναι, βοήθεια προς το συνάνθρωπο. Μετά το 2000 έγινε νόμος του κράτους. Το νομοθετικό πλαίσιο σήμερα είναι κάπως πιο σωστό. Μπορούν και τα παιδιά να μπαίνουν και ταμείο ανεργίας. Είναι και αυτό θέμα για πολλούς νέους» σημειώνει εκπαιδευτής ναυαγοσωστών.

Για το 2023, 580 παραλίες είχαν υποχρέωση ναυαγοσωστικής κάλυψης.

Οι συνολικές υποχρεωτικές θέσεις των ναυαγοσωστών (κάποιες παραλίες έχουν περισσότερες από μία θέσεις) ήταν 876. Με βάση τα στοιχεία του τέλους της καλοκαιρινής περιόδου, οι παραλίες στις οποίες τοποθετήθηκαν ναυαγοσώστες ήταν 528, ήτοι 91% και οι θέσεις ναυαγοσωστών 792, ήτοι 94%.

Ένα μικρό χωριό πνίγεται κάθε χρόνο στην Ελλάδα

Το 2023, 407 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας συμμετέχοντας δραστηριότητες αναψυχής (κολύμβηση, υδάτινα σπορ, υδάτινες δραστηριότητες αναψυχής).

Από αυτούς, οι 400 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, ενώ οι υπόλοιποι 7 στα εσωτερικά ύδατα της χώρας (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ.).

Με βάση την ανάλυση των στοιχείων, το 71% (288) των θυμάτων ήταν άνδρες, ενώ 1 θανάσιμο ατύχημα παραμένει άγνωστο ακόμα.

Το 67% (273) των θανάτων αυτών αφορούσε άτομα Ελληνικής υπηκοότητας και το 33% αλλοδαπούς.

Από τα 400 θανάσιμα ατυχήματα του 2003 τα 392 έγιναν σε απόσταση

Τα 8 σε απόσταση >1000 μέτρων από την ακτή, αριθμός μειωμένος κατά 27% σε σχέση με το 2022.

Σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση του Παρατηρητηρίου Θαλάσσιων Ατυχημάτων και Πνιγμών για το έτος 2023:

Από τα 392 θανάσιμα ατυχήματα στις ελληνικές παραλίες το 2023, τα 373 σχετίζονται με την κολύμβηση.

Από αυτά τα 207 σημειώθηκαν σε παραλίες χωρίς υποχρέωση ναυαγοσωστικής κάλυψης και τα 166 σε παραλίες με υποχρέωση ναυαγοσωστικής κάλυψης, εκ των οποίων τα 121 εντός ωραρίου ναυαγοσώστη.

12 από τα θανάσιμα ατυχήματα σημειώθηκαν σε παραλίες που δεν τοποθετήθηκε ναυαγοσώστης ενώ ήταν υποχρεωτικό από τον νόμο.

Άρα το 68% των θανάσιμων ατυχημάτων συνέβησαν σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη.

Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη μεγάλη σημασία της ναυαγοσωστικής κάλυψης των παραλιών, προκειμένου να μειωθούν οι πνιγμοί

Από τους 400 θανάτους που συνέβησαν το 2023 σε θαλάσσιες δραστηριότητες αναψυχής, 260 οφείλονται σε πνιγμό (65%), 25 σε παθολογικά αίτια (6%), 1 σε θανάσιμο ατύχημα και 114 (29%) δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμα.

Ως «Μη προσδιορισμένοι ακόμα» χαρακτηρίζονται οι θάνατοι αυτοί για τους οποίους δεν έχει ολοκληρωθεί η ιατροδικαστική έκθεση η οποία καταγράφει τα πραγματικά αίτια. Συνήθως απαιτείται ένας χρόνος ώστε το μεγαλύτερο μέρος αυτών να ολοκληρωθεί οπότε και ο θάνατος να μπορεί να κατηγοριοποιηθεί είτε ως πνιγμός, είτε ως οφειλόμενος σε παθολογικά αίτια είτε ως θανάσιμο ατύχημα ή ως άγνωστο.

Ο «μαύρος» Ιούλιος

Όπως προκύπτει από τα παρακάτω στοιχεία, τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα καταγράφονται τους καλοκαιρινούς μήνες κατά τους οποίους, τόσο οι Έλληνες όσο και ο μεγάλος αριθμός των τουριστών που επισκέπτονται την χώρα μας, επιλέγουν τη θάλασσα για κολύμβηση και για τις υπόλοιπες ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες.

Ο Ιούλιος ήταν ο μήνας με τους περισσότερους θανάτους (167), ενώ ακολούθησε ο Αύγουστος με 89.

Από τα 400 θανάσιμα ατυχήματα, 331 αφορούσαν άτομα άνω των 60 ετών (83%), 59 άτομα ηλικίας από 18-59 ετών, 5 παιδιά ηλικίας 0-17 και 5 αγνώστου ηλικίας.

Η… κακιά η ώρα

Αξιοσημείωτο είναι πως το χρονικό διάστημα μεταξύ 12:00-13:00 είναι αυτό κατά το οποίο καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά θανάσιμων ατυχημάτων (14% σε σύνολο), τις ώρες που η προσέλευση στις παραλίες είναι αυξημένη.

Το δεύτερο κατά σειρά μεγάλο ποσοστό θανάτων, το οποίο αποτελεί το 11% των θανάσιμων ατυχημάτων ανά ώρα, καταγράφεται μεταξύ 10:00-11:00, 11:00- 12:00 και 13:00-14:00.

Τέλος, το τρίτο κατά σειρά μεγάλο ποσοστό θανάσιμων ατυχημάτων καταγράφεται τις ώρες που δεν υπάρχει ναυαγοσωστική κάλυψη, δηλαδή 08:00-10:00 και από τις 20:00-24:00 με 8% αντίστοιχα.

Αξίζει να τονιστεί πως η ναυαγοσωστική κάλυψη των παραλιών διαρκεί πλέον 8 ώρες, ήτοι από τις 10:00 μέχρι τις 18:00.

Πού σημειώθηκαν τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα το 2023

Αν και η θάλασσα αποτελεί το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας και παρόλο που κάθε χρόνο δεχόμαστε περισσότερους από 34 εκ. ξένους επισκέπτες, 3 φορές περισσότερους από τον πληθυσμό μας, τα στοιχεία δείχνουν ότι με μεγάλη διαφορά οι Έλληνες είναι αυτοί που κάθε χρόνο χάνουν στην συντριπτική πλειοψηφία τη ζωή τους σε αυτή. Το 2023, 272 Έλληνες (68%) έχασαν τη ζωή τους στις ελληνικές θάλασσες, 124 αλλοδαποί και 4 θύματα αγνώστου ταυτότητας.

Βάσει των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν από το Παρατηρητήριο Θαλάσσιων Ατυχημάτων και Πνιγμών ο δήμος Θερμαϊκού είχε τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα και ακολουθούν οι δήμοι Θάσου, Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Ρόδου, Κω και Χαλκιδέων.

Ανά περιφέρεια τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα σημειώθηκαν στην Αττική (69) και ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία (56).

Ο απολογισμός της πενταετίας

Στη θάλασσα:

• Για το χρονικό διάστημα 2019-2023, κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 360 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής
• Το 2023, για πρώτη φορά, καταγράφηκαν 4.758 συμβάντα διάσωσης σε 60 Δήμους.
• 8 στους 10 ανθρώπους χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα από πνιγμό
• Το 80% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα  είναι άνω των 60
• Το 71% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα είναι Έλληνες
• Το 2023, το 68% των θανάσιμων ατυχημάτων έλαβε χώρα σε παραλίες “μη φυλασσόμενες” από ναυαγοσώστη
• Το 2023, το 88% των θανάσιμων ατυχημάτων έλαβε χώρα σε παραλία του Εθνικού Μητρώου Παραλιών

Στα εσωτερικά ύδατα:

• Για το χρονικό διάστημα 2019-2023, κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 7 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής
• Το 2023, παρατηρήθηκαν (-15) λιγότερα θανάσιμα ατυχήματα στα εσωτερικά ύδατα σε σχέση με το 2022.
• Το 50% των θανάσιμων ατυχημάτων που συμβαίνουν στα εσωτερικά ύδατα είναι σε κολυμβητικές δεξαμενές ξενοδοχείων.
• Το 57% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής είναι από 18-59

Οι Έλληνες δε ξέρουν να κολυμπούν και είναι εγωιστές

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, στην Ελλάδα, μια χώρα που περιτριγυρίζεται από θάλασσα, ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων (αγγίζει ακόμη και το 60%, όπου σημαντικό ποσοστό αυτών είναι παιδιά και έφηβοι) δεν γνωρίζει πώς να κολυμπά και πώς να τηρεί βασικούς κανόνες ασφαλείας με στόχο την αποφυγή των πνιγμών.

Η πλειοψηφία των θανάσιμων ατυχημάτων που καταγράφονται τα καλοκαίρια στη χώρα μας είναι… καρμπόν.

«Κάθε χρόνο ερχόμαστε αντιμέτωποι με ηλικιωμένους ανθρώπους οι οποίοι, για τους δικούς τους λόγους ο καθένας, δεν υπακούνε στις προτροπές μας να μην απομακρύνονται πολλά μέτρα από την ακτή, να μην κολυμπάνε σε μέρη που δε γνωρίζουν. Τους βλέπουμε σαν τους παππούδες μας, σε καμία περίπτωση δεν θεωρούμε ότι δεν εμπιστευόμαστε τις δυνατότητές τους. Κάποιες φορές το κατανοούν και οι ίδιοι και συμμορφώνονται. Άλλες πάλι φορές επικρατεί το πείσμα του Ελληναρά. “Εγώ κολυμπούσα όταν εσύ δεν είχες γεννηθεί, ξέρω τη θάλασσα, κτλ”.

Κάποιοι ηλικιωμένοι ξέρουν ότι έχουν παθολογικά προβλήματα. Γνωρίζουμε ότι η καθημερινότητά τους είναι τέτοια που ξυπνάνε πολύ νωρίς το πρωί και πηγαίνουν κατευθείαν για τη βουτιά τους για να αποφύγουν την πολυκοσμία αργότερα.

Τι θα γίνει όμως στην περίπτωση που τους συμβεί κάτι; Εμείς βάσει νόμου δεν μπορούμε να είμαστε νωρίτερα στο πόστο μας. Και άντε κάποιοι από εμάς μπορεί επειδή το γουστάρουμε να πάμε από τις 08:00 εκεί, αλλά δε συμβαίνει αυτό σε όλες τις ελληνικές παραλίες. Είναι αδύνατο.

Είναι καθαρά θέμα παιδείας, ατομικής ευθύνης και ασφάλειας. Δεν βάζουμε όρια στον εαυτό μας. Εμείς την “πατάμε” από τη δική μας αμέλεια.

Και δε συζητάω φυσικά για την κατανάλωση αλκοόλ και φαγητού και αμέσως μετά να πας για βουτιά. Είναι εγκληματικό.

Τα παιδιά και τα μάτια σας στις παραλίες και τις πισίνες. Μην τα αφήνετε στιγμή. Φυσικά και θα κάνουμε τα πάντα για να επέμβουμε και να τα σώσουμε, αλλά ευχή όλων είναι να μη συμβεί αυτό. Και για να μη συμβεί αυτό είναι δική σας δουλειά αγαπητοί μου γονείς.

Δεν σώζουν τα παιδιά ούτε τα μπρατσάκια, ούτε τα σωσίβια, ούτε οι κουλούρες, ούτε αυτά που παρουσιάζουν σα “μακαρόνια”. Δεν είναι ούτε μέσο επίπλευσης, ούτε ασφάλειας» μας λένε οι ναυαγοσώστες με τους οποίους μιλήσαμε.

Οι περισσότεροι πνιγμοί σημειώνονται στα πρώτα 7 μέτρα. Εκεί που σκάει το κύμα, εκεί δηλαδή που παίζουν κατά κύριο λόγο τα παιδιά. Γι’ αυτό το λόγο είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην αμελούν οι γονείς την επίβλεψη των παιδιών τους.

Συμβουλές για τους γονείς παρέχει το Σωματείο Αντιμετώπισης Παιδικού Τραύματος:

Στη θάλασσα

Μην αφήνετε τα μικρά παιδιά κοντά στο νερό χωρίς επίβλεψη, ακόμα κι αν ξέρουν να κολυμπούν.

Μην βασίζεστε σε φουσκωτά αντικείμενα όπως μπρατσάκια και κουλούρες.

Τα παιδιά είναι σημαντικό να μην κολυμπούν με γεμάτο στομάχι. Πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 3 ώρες από το τελευταίο τους γεύμα.

Μην αφήνετε τα παιδιά να απομακρύνονται από την ξηρά χωρίς επίβλεψη.

Το κολύμπι, μπορεί να γίνει επικίνδυνο σε πολύ ταραγμένη θάλασσα και σε περιοχές όπου υπάρχουν θαλάσσια ρεύματα.

Είναι σημαντικό τα παιδιά να μην υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους στο κολύμπι.

Επικίνδυνα παιχνίδια στο νερό, όπως μακροβούτια και κράτημα αναπνοής, πρέπει να αποφεύγονται, καθώς μπορούν πολύ εύκολα να καταλήξουν σε πνιγμό.

Στις μικρές ηλικίες, όταν τα παιδιά βρίσκονται σε σκάφος πρέπει πάντα να φοράνε εγκεκριμένα σωσίβια και να επιβλέπονται.

Στην πισίνα

Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να κολυμπάνε σε πισίνα, χωρίς επίβλεψη.

Πρέπει να λέτε στα παιδιά να προσέχουν ιδιαίτερα τον περίγυρο της πισίνας, γιατί τρέχοντας ή παίζοντας, μπορούν εύκολα να γλιστρήσουν και να τραυματιστούν σοβαρά.

Στην πισίνα όπως και στη θάλασσα, τα παιδιά πρέπει να κάνουν βουτιές, μόνο όταν βεβαιωθούν ότι τα νερά είναι αρκετά βαθιά και δεν υπάρχουν εμπόδια, βράχια ή αχινοί.

Στη λίμνη

Τα παιδιά πρέπει να αποφεύγουν τις βουτιές σε λίμνη, όταν τα νερά είναι θολά.

Μην ξεχνάτε!

Ασφάλεια δεν σημαίνει υπερπροστασία.

Τα παιδιά δεν πρέπει να φοβούνται το «νερό», αλλά να το χαίρονται με ασφάλεια.

Οδηγίες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού για πρόληψη και αντιμετώπιση των πνιγμών στην Ελλάδα

Ο Τομέας Σαμαρειτών-Διασωστών & Ναυαγοσωστών του Ε.Ε.Σ. παρέχει τις παρακάτω οδηγίες προς τους γονείς που συνοδεύουν τα παιδιά τους στην θάλασσα.

1. Κολυμπάτε πάντα μαζί τους. 2. Τα μικρά παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούν τις κατάλληλες συσκευές επίπλευσης. 3. Όχι κολύμπι σε βαθιά νερά. 4. Όχι βουτιές. 5. Όχι κολύμπι εάν δεν περάσουν τουλάχιστον 3 ώρες από το γεύμα. 6. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μάθουν κολύμπι όσο το δυνατόν νωρίτερα. 7. Μη μπαίνετε στην θάλασσα αν υπάρχουν μεγάλα κύματα ή ρεύματα

Η προσφορά του Safe Water Sports

To Safe Water Sports είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2015 με βασικό σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας στο νερό, τα υδάτινα σπορ και τις δραστηριότητες αναψυχής. Πρόκειται για μια καθαρά εθελοντική πρωτοβουλία που υποστηρίζεται αποκλειστικά από την κοινωνία και τον ιδιωτικό τομέα (δεν λαμβάνει καμία χρηματική υποστήριξη από το κράτος).

Ο οργανισμός δραστηριοποιείται σήμερα στην Ελλάδα και την Κύπρο και έχει δημιουργήσει το Παρατηρητήριο Ατυχημάτων στο Υδάτινο Περιβάλλον της Ελλάδας, το οποίο, σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα και την Ελληνική Αστυνομία, συλλέγει, επεξεργάζεται και αναλύει τα στοιχεία που αφορούν συμβάντα απώλειας ανθρώπινης ζωής και τραυματισμού στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας (θάλασσα και εσωτερικά ύδατα).

*Πηγή κεντρικής εικόνας: Igor Starkov / pexels

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του parallaximag.gr στο Google News