Μέγγενη για τα νοικοκυριά η ακρίβεια – Θα υπάρξουν ελλείψεις τροφίμων;

Η ακρίβεια συνεχίζει να πλήττει τα νοικοκυριά, μειώνοντας όλο και περισσότερο το διάθεσιμο εισόδημα και κάνοντας τις διακοπές του καλοκαιριού να μοιάζουν με ακόμα ένα πρόβλημα. Σε λίγο καιρό θα υπάρχει ακόμα μία σειρά προϊόντων τα οποία θα υποστούν ανατιμήσεις, οι οποίες υποκινούνται από μία σειρά διεθνών και εσωτερικών παραγόντων.

Σε εξωτερικό επίπεδο, η κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, η συνεχιζόμενη κρίση στο Σουέζ και η αύξηση των ναύλων. Οι παράγοντες αυτοί εντείνουν τους φόβους για νέα αύξηση των τιμών στα καταναλωτικά αγαθά. Φυσικά σε ότι αφορά τα μεταφορικά και ενεργειακά κόστη, αυτά δεν γίνονται άμεσα ορατά στις τιμές της λιανικής, αλλά συνήθως οι επιπτώσεις εμφανίζονται αργότερα.

Σε εσωτερικό επίπεδο, ο παρατεταμένος καύσωνας ήδη συμπαρασύρει ανοδικά τις τιμές των φρέσκων φρούτων και λαχανικών, ενώ η πανώλη των αιγοπροβάτων έχει ήδη φέρει ανατιμήσεις και στις τιμές των αμνοεριφίων.

Στο φως νέα στοιχεία για την ακρίβεια

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο 3% κινήθηκε ο ετήσιος πληθωρισμός για τον μήνα Ιούλιο. Τον Ιούνιο, βάσει της Eurostat, το ίδιο μέγεθος βρισκόταν στο 2,5%. Σε μηνιαία βάση, οι τιμές καταναλωτή υποχώρησαν κατά 0,4%.

Την ίδια ώρα, ο ετήσιος πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ εκτιμάται στο 2,6%, από 2,5% τον Ιούνιο. Σημειώνεται ότι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Ιούνιο, οριακή επιβράδυνση σημείωσε η ανοδική πορεία του πληθωρισμού, καθώς αυξήθηκε 2,3% από 2,4% τον Μάιο και έναντι αύξησης 1,8% τον Ιούνιο 2023.

Από ότι φαίνεται, οι υπηρεσίες έχουν την υψηλότερη συνεισφορά στην διαμόρφωση του πληθωρισμού, με τον ετήσιο ρυθμό τον Ιούλιο στο 4,0%, έναντι 4,1% τον Ιούνιο. Ακολουθούν τα τρόφιμα, το αλκοόλ και ο καπνός με 2,3%, έναντι 2,4% τον Ιούνιο), η ενέργεια με 1,3%, έναντι 0,2% τον Ιούνιο και τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά με 0,8%, έναντι 0,7% τον Ιούνιο.

Την ανιούσα έχει πάρει και η ενέργεια

Στο μέτωπο της ενέργειας, η γεωπολιτική αστάθεια, η ενοποίηση των αγορών στην ΝΑ Ευρώπη και οι δομικές αδυναμίες της αγοράς, αποτελούν παράγοντες «ανάφλεξης» των τιμών. Σε μηνιαία βάση έχει καταγραφεί άνοδος πάνω από 20% στις τιμές φυσικού αερίου στον φτάνοντας Ολλανδικό κόμβο TTF. Σε μηνιαία βάση η άνοδος είναι πάνω από 29% καθώς οι έντονες γεωπολιτικές αναταράξεις οδηγούν και πάλι σε νέο υψηλό το ευρωπαϊκό συμβόλαιο φυσικού αερίου, που έχει ξεπεράσει τα 40 ευρώ ανά μεγαβατώρα προκαλώντας προβληματισμό για τις επιπτώσεις στα κόστη ενέργειας αλλά και γενικότερα στην ελληνική οικονομία.

Μία από τις αφορμές της εκτίναξης των τιμών ήταν η ουκρανική επίθεση στη ρωσική περιοχή του Κουρσκ. Η επίθεση απείλησε τον σταθμό Σούντζα, σημείο διέλευσης και βασική σύνδεση που μεταφέρει αέριο απο τον ρωσικό αγωγό προς την ΕΕ. Ψηλά παραμένουν τα χονδρεμπορικά κόστη στην αγορά ενέργειας, έστω κι αν για σήμερα καταγράφηκε, όπως, σε όλη την Ευρώπη αποκλιμάκωση των τιμών.

Έτσι, με μείωση 9%, σε σχέση με την Πέμπτη, στα 120,66 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για σήμερα 9/8/2024. Η υψηλότερη τιμή στη διάρκεια του 24ώρου διαμορφώθηκε στα 234,50 ευρώ/MWh, ενώ το χαμηλό του 24ωρου διαμορφώθηκε στα 50,24 ευρώ/MWh. Η συνολική ζήτηση διαμορφώθηκε στις 408.83 GWh. Στο ενεργειακό μείγμα ο λιγνίτης 6,2%, το φυσικό αέριο 36,5%, τα υδροηλεκτρικά 5,7%, οι εισαγωγές 11,5 και οι ανανεώσιμες 35%. Οι εξαγωγές στις 16,456 MWh και οι εισαγωγές στις 23,584 MWh.

Τέλος, η Ελλάδα παραμένει στην τέταρτη θέση όσον αφορά στη χειρότερη ακρίβεια, μετά τη Μάλτα, την Αλβανία και την Ιταλία και με πολλαπλάσια τιμή από τη Γαλλία (23,79 ευρώ/μεγαβατώρα) το Βέλγιο (38,19 ευρώ/μεγαβατώρα) και τη Γερμανία (53,32 ευρώ/μεγαβατώρα). Η, δε, μέση τιμή για τον τρέχοντα μήνα διαμορφώνεται σταθερά ψηλά, στα 128,37 ευρώ/MWh.

Θα υπάρξουν ελλείψεις στα τρόφιμα;

Σε γενικές γραμμές ο πληθωρισμός έχει πλήξει όλο τον κόσμο, με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις να καταγράφονται στην Ευρώπη. Πέρα από την ακρίβεια, ήδη υπάρχουν τα πρώτα σημάδια ελλείψεων τροφίμων.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, τα πρώτα δείγματα έχουν βρεθεί στη λαχαναγορά του Ρέντη. Βάσει των στοιχείων που δημοσιεύει ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών Αθηνών, τον Αύγουστο καταγράφηκαν αυξήσεις στις τιμές χονδρικής ως και 40% σε ορισμένα ευπαθή λαχανικά που επηρεάζονται άμεσα από τον καύσωνα (αγγούρια, μαρούλια, μυρωδικά κλπ).

Δυσοίωνη είναι η εικόνα που περιγράφουν οι καλλιεργητές της Δυτικής Ελλάδας. Όπως λέει ο πρόεδρος των Λαϊκών Αγορών Πάτρας, Αλέκος Θανόπουλος, οι παρατεταμένοι καύσωνες των 40 βαθμών έχουν προκαλέσει ήδη μεγάλες ζημιές στις καλλιέργειες, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της παραγωγής, ιδίως στα φρούτα και τα λαχανικά.

Σύμφωνα με τον ίδιο η μείωση της παραγωγής, όπως και η μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων θα επηρεάσει το 80% των αγροτικών ειδών. «Ποιος θα συνεχίσει να καλλιεργεί είδη που έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στον καύσωνα, ξοδεύοντας χρήματα αφού το κόστος καλλιέργειας έχει αυξηθεί σημαντικά; Ιδίως όταν γνωρίζει ότι θα έχει ζημιά και ότι οι πιθανότητες να προχωρήσει στην συγκομιδή των προϊόντων του με τέτοιες ζέστες θα είναι απειροελάχιστες;», αναρωτιέται.

Στο στόχαστρο του υπουργείου 100 προϊόντα

Το υπουργείο Ανάπτυξης σύστησε μία λίστα με 100 προϊόντα, η οποία θα παρακολουθείτε συστηματικά. Τα τρόφιμα και τα είδη πρώτης ανάγκης που περιλαμβάνει η λίστα θα παρακολουθούνται για τυχόν ανατιμήσεις.

Συγκεκριμένα, τα προϊόντα είναι τα εξής:

• αβγά,
• μαργαρίνες,
• παρθένο ελαιόλαδο,
• ηλιέλαιο,
• κατεψυγμένα λαχανικά,
• ζάχαρη,
• προϊόντα βρώμης,
• κρέμα και γάλα βρεφικής ηλικίας,
• καφέ (ελληνικό, στιγμιαίο και γαλλικό),
• κακάο,
• σοκολάτες,
• φρούτα,
• λαχανικά,
• απορρυπαντικά ρούχων,
• απορρυπαντικά πιάτων,
• απορρυπαντικά δαπέδου,
• χλωρίνες,
• χαρτιά κουζίνας,
• οδοντόκρεμες,
• σαμπουάν,
• σαπούνια,
• πάνες ακράτειας,
• πάνες για μωρά,
• μωρομάντηλα,
• σαμπουάν για μωρά,
• ψωμιά του τοστ,
• δημητριακά για πρωϊνό,
• αλεύρι,
• μέλι,
• βούτυρο,
• μαργαρίνες,
• κατεψυγμένα ψάρια,
• κονσέρβες,
• κατεψυγμένα λαχανικά,
• κοτόπουλο και κρέας.

Στα προϊόντα της λίστας θα γίνονται έλεγχοι από την παραγωγή και τη διανομή μέχρι το ράφι, ώστε να διαπιστωθεί αν οι όποιες αυξήσεις στη λιανική δικαιολογούνται από αυξήσεις σε πρώτες ύλες, κόστη παραγωγής ή μεταφορικά και σε ποιο βαθμό.

Φυσικά λαμβάνονται υπόψη και άλλες κατηγορίες κόστους όπως το ενεργειακό, ώστε να ελεγχθεί και το αντίστροφο, αν δηλαδή οι τιμές στην ενέργεια μειώνονται, αλλά αυτό δεν φαίνεται στο ράφι.