ΟΑΚΑ: Αυθαίρετο έως το 2014 – Τι λέει το πόρισμα του ΤΑΙΠΕΔ

Την άκρως επικίνδυνη έλλειψη συντήρησης κρίσιμων υποδομών, οι οποίες είναι ταυτόχρονα και χώροι συγκέντρωσης πληθυσμού, αλλά και το πολεοδομικό χάος που επικρατεί και στο κτιριακό απόθεμα του Δημοσίου έκανε ολοφάνερη η αναστολή λειτουργίας του ΟΑΚΑ.

Το σύνολο των εγκαταστάσεων του Ολυμπιακού Σταδίου ήταν παντελώς αυθαίρετο έως το 2014 καθώς είχε αναγερθεί χωρίς να υπάρχει καν οικοδομική άδεια. Δέκα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες ολοκληρώθηκε η τακτοποίησή του από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Ωστόσο, φαίνεται πως έως και σήμερα, όπως διαβεβαιώνουν το «Εθνος» πηγές κοντά στην υπόθεση, δεν είχε λάβει το απαραίτητο πιστοποιητικό στατικής επάρκειας, με τη σχετική διαδικασία να λαμβάνει διαρκώς παρατάσεις.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, εκτιμάται ότι τα ζητήματα στατικότητας που αναδείχτηκαν και οδήγησαν στο μέχρι νεωτέρας λουκέτο μιας από τις σημαντικότερες αθλητικές εγκαταστάσεις της χώρας, ήρθαν στο φως κατά την εκπόνηση της μελέτης στατικής επάρκειας στο πλαίσιο της διαδικασίας τακτοποίησης του αυθαιρέτου. Σε ερώτηση του «Εθνους» πως είχε προχωρήσει τακτοποίηση αυθαιρέτου σε μια κρίσιμη κατασκευή χωρίς το συγκεκριμένο πιστοποιητικό, οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως το εν λόγω πιστοποιητικό είναι απαραίτητο ύστερα από κάποια χρόνια, αλλά στην περίπτωση του ΟΑΚΑ η συγκεκριμένη διαδικασία λάμβανε διαρκείς παρατάσεις.

Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, πάντως, για τη νομιμοποίηση εντελώς αυθαίρετων κατασκευών απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας. Επιπροσθέτως, η νομοθεσία διαχωρίζει δύο κατηγορίες υψηλής διακινδύνευσης: η πρώτη αφορά κτίρια πολιτικής προστασίας και η δεύτερη αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες κατασκευές σε κτίρια που η τυχόν κατάρρευση τους έχει μεγάλες συνέπειες. Σε αυτά συγκαταλέγονται «οι χώροι αθλητικών εγκαταστάσεων (κλειστά γυμναστήρια, γήπεδα με κερκίδες και κλειστούς βοηθητικούς χώρους, γήπεδα ΠΑΕ, Ολυμπιακές αθλητικές εγκαταστάσεις)».

Γεγονός είναι, πάντως, ότι το στέγαστρο Καλατράβα και γενικότερα οι εγκαταστάσεις ήταν εξαρχής κοινό μυστικό πως δεν συντηρούνταν με τον προβλεπόμενο τρόπο. Το ότι ήταν αυθαίρετα έβαζε φρένο στην όποια παρέμβαση στις εγκαταστάσεις μέχρι να νομιμοποιηθούν. Το δεδομένο αυτό δεν είχε κρύψει και η ίδια η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού όταν με ανακοίνωσή της τον Οκτώβριο του 2014 ενημέρωνε πως «ολοκληρώθηκε η διαδικασία τακτοποίησης των αυθαίρετων κατασκευών του ΟΑΚΑ (μεταξύ των οποίων και οι μεταλλικές κατασκευές «Καλατράβα») οι οποίες είχαν υλοποιηθεί χωρίς έκδοση οικοδομικής άδειας».

Τα κονδύλια που αγνοούνται

Στην ανακοίνωση μάλιστα σαφώς επισημαινόταν ότι επί μία δεκαετία δεν υπήρξε η παραμικρή συντήρηση ή επισκευή: «Επισημαίνεται ότι για όσο διάστημα οι ως άνω κατασκευές ήταν αυθαίρετες, δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν έργα συντήρησης και επισκευής. Επίσης, για την συντήρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα, που είχε να γίνει από το 2004, έχουν προβλεφθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Αττικής, συνολικά 8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλες 600 χιλιάδες ευρώ έχουν δοθεί από την έκτακτη χρηματοδότηση του 2014 για τις άμεσες ανάγκες επισκευής και συντήρησης του ΟΑΚΑ, για χώρους όπως το κλειστό προπονητήριο», αναφερόταν χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.

Εως και σήμερα δεν έχει αποσαφηνιστεί τι έχουν απογίνει τα εν λόγω κονδύλια, δεδομένου πως και η σημερινή κυβέρνηση δια στόματος του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη παραδεχόταν δύο χρόνια πριν, πως οι κατασκευές αυτές δεν είχαν συντηρηθεί.

Κι αυτό την ώρα που όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας υπήρχε ήδη μελέτη, η οποία από το 2020 έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την άμεση ανάγκη παρεμβάσεων δεδομένου ότι «η μεταλλική κατασκευή δεν ανταποκρίνεται στο ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο στατικής επάρκειας».

Δεν θα γίνει νέα μελέτη από το ΤΕΕ

Για το σοβαρότατο ζήτημα ασφαλείας που έχει προκύψει με το ΟΑΚΑ, στο οποίο παρά τις προειδοποιήσεις και το γεγονός πως ήταν σε όλους γνωστό ότι δεν είχε συντηρηθεί ποτέ, εξακολουθούσαν να διοργανώνονται αθλητικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις οποίες παρακολουθούσαν δεκάδες χιλιάδες θεατές κάθε φορά, λόγο θα έχει στο εξής και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ). Οπως είναι σε θέση να γνωρίζει το «Εθνος», το ΤΕΕ δε θα διενεργήσει στη φάση αυτή νέα μελέτη, αλλά θα ελέγξει με ειδικούς επιστήμονες εξονυχιστικά την ορθότητα σε επίπεδο παραδοχών και μεθοδολογίας και την επάρκεια αυτής που έχει γίνει για λογαριασμό του ΤΑΙΠΕΔ και οδήγησε στο λουκέτο στο ΟΑΚΑ.

Στο πλαίσιο αυτό θα ελεγχθούν γεωμετρικά στοιχεία, ενώ έχουν ζητηθεί και οι μετρήσεις των εργαστηριακών ελέγχων. Υπολογίζεται ότι η διαδικασία αυτή θα διαρκέσει περίπου 1 με 1,5 μήνα.

Τι λέει το πόρισμα του ΤΑΙΠΕΔ για το στέγαστρο Καλατράβα

Τόσο η μεταλλική κατασκευή του στεγάστρου του κεντρικού σταδίου στο ΟΑΚΑ όσο και η αντίστοιχη μεταλλική κατασκευή του ποδηλατοδρομίου δεν ανταποκρίνονται στο κανονιστικά ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο στατικής επάρκειας.

Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα των μελετών που έγιναν στις συγκεκριμένες υποδομές από τον τεχνικό σύμβουλο του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο έχει στο χαρτοφυλάκιό του τα συγκεκριμένα ακίνητα και είναι επιφορτισμένο με το έργο της συντήρησής τους. Η μελέτη δεν αποδίδει ευθύνες στον αρχικό σχεδιασμό ή στην κατασκευή των έργων, αλλά, όπως επισημαίνει, αξιολογεί την παρούσα κατάσταση σε σχέση με την «ιδεατή» τους κατάσταση, την κατάσταση δηλαδή που εκτιμάται πως έπρεπε να έχουν όταν παραδόθηκαν.

Τον ρόλο του αναδόχου τεχνικού συμβούλου και εντέλει της σύνταξης της μελέτης και των συμπερασμάτων της έχει η κοινοπραξία εταιρειών «Σ. Σταθόπουλος – Κ. Φάρος δομή Α.Ε. – Ι. Μαυράκης και Συνεργάτες Γραφείο Τεχνικών Μελετών Α.Ε.», με διακριτικό τίτλο «Κοινοπραξία ΟΑΚΑ».

Οι τεχνικοί σύμβουλοι, στους οποίους ανατέθηκε κατόπιν διαγωνισμού η «Εκτεταμένη επιθεώρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα και των πολυκαρβονικών τους στεγάστρων», παρέδωσαν τη συγκεκριμένη μελέτη στη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ που έχει αναλάβει να «τρέξει» τους διαγωνισμούς για τη συντήρηση ολόκληρου του ΟΑΚΑ, με προϋπολογισμό ύψους 56,5 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, όπως εξηγούν στην «Καθημερινή» πηγές που εμπλέκονται στη διαδικασία, αυτός ο προϋπολογισμός θα πρέπει πλέον κατά πάσα βεβαιότητα να αναθεωρηθεί προς τα πάνω προκειμένου να περιλάβει τα σημαντικά έργα συντήρησης και επισκευής που προκύπτει ότι χρειάζονται για το κεντρικό στάδιο. Επί του παρόντος το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος έχει αναλάβει να επεξεργαστεί τα ευρήματα των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ και να καταλήξει στη δική του αξιολόγηση.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ακολουθήσουν μελέτες για το τι πρέπει να γίνει και πώς θα γίνει, και κατόπιν διαγωνισμοί για την υλοποίηση των έργων.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε χθες το απόγευμα ο υπουργός Παιδείας με αρμοδιότητα τον Αθλητισμό Γιάννης Βρούτσης, το ποδηλατοδρόμιο είναι πιθανόν να μπορέσει να παραδοθεί το 2024. Ομως για το κεντρικό στάδιο επιφυλάχθηκε να απαντήσει, καθώς είναι προφανές πως δεν υπάρχει ακόμη ορατότητα ούτε καν για το χρονοδιάγραμμα που θα έχει η πορεία αποκατάστασης.

Με βάση τα συμπεράσματα της εκτενέστατης μελέτης, τα οποία έχει στη διάθεσή της η «Κ», που παραδόθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ στην κυβέρνηση και φέρει ημερομηνία 25/9/2023, η αξιολόγηση της στατικής επάρκειας του κεντρικού σταδίου έχει ως εξής:

«Από την παραπάνω αναλυτική διερεύνηση προκύπτει ότι η μεταλλική κατασκευή του στεγάστρου του κεντρικού σταδίου δεν ανταποκρίνεται στο κανονιστικά ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο στατικής επάρκειας (έλεγχος με ελαστική και πλαστική αντοχή των διατομών των τόξων). Η υπολογιστική αυτή ανεπάρκεια δεν σχετίζεται με κακοτεχνίες ή/και ανεπαρκή σύνδεση των φορέων κατά τη φάση της κατασκευής, αλλά αναφέρεται στην ιδεατή δομική κατάσταση που, υποθετικά, είχε το στέγαστρο αμέσως μετά την ολοκλήρωσή του, σε εφαρμογή της έβδομης έκδοσης της στατικής του μελέτης. Επιπλέον με βάση τα ευρήματα από την οπτική επιθεώρηση και τους μη καταστροφικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν στα πλαίσια της παρούσας σύμβασης, προκύπτει πως η κατάσταση αυτή επιτείνεται από την ύπαρξη σημαντικών μη αποδεκτού χαρακτήρα αστοχιών συνδέσεων (δηλαδή ρωγμές σε μετωπικές συγκολλήσεις, προεντεταμένοι κοχλίες χωρίς προένταση, κοχλιωτές συνδέσεις μη αποδεκτού τύπου), οι οποίες είναι μεν επισκευάσιμες, αλλά απομειώνουν σημαντικά την ήδη επισημανθείσα περιορισμένη κανονιστική στατική επάρκεια των φορέων. Στη βάση των ανωτέρω θεωρούμε αναγκαία την επισκευή των προβληματικών σημείων και τη δρομολόγηση των απαραίτητων διαδικασιών αποκατάστασης του απαιτούμενου επιπέδου στατικής επάρκειας του εμβληματικού αυτού έργου».

Οσον αφορά την αξιολόγηση της στατικής επάρκειας του ποδηλατοδρομίου, το συμπέρασμα της μελέτης έχει ως εξής:

«Από την παραπάνω αναλυτική διερεύνηση προκύπτει ότι η μεταλλική κατασκευή του ποδηλατοδρομίου δεν ανταποκρίνεται στο κανονιστικά ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο στατικής επάρκειας με βάση την ελαστική αντοχή των διατομών των τόξων, ενώ λαμβάνοντας υπόψη την πλαστική αντοχή των διατομών διαπιστώνεται οριακή στατική επάρκεια. Ωστόσο, αν και με βάση την κατηγοριοποίηση των διατομών των τόξων είναι κανονιστικά αποδεκτή η χρήση πλαστικών αντοχών στους ελέγχους επάρκειας, θα πρέπει να τονιστεί πως η ανάπτυξη σημαντικών πλαστικών παραμορφώσεων σε ένα έντονα θλιβόμενο μέλος όπως το τόξο ανάρτησης είναι αμφίβολη και ως εκ τούτου η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι μη συντηρητική. Επιπλέον εντοπίστηκε ανεπάρκεια φέρουσας ικανότητας στα εφέδρανα των τόξων. Οι συγκεκριμένες ανεπάρκειες δεν σχετίζονται με κακοτεχνίες κατά τη φάση της κατασκευής, αλλά αναφέρονται στην ιδεατή δομική κατάσταση που, υποθετικά, είχε το στέγαστρο αμέσως μετά την ολοκλήρωσή του. Επίσης, με βάση τα ευρήματα από την οπτική επιθεώρηση και τους μη καταστροφικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν εντοπίζονται σημαντικά προβλήματα διάβρωσης των διατάξεων αγκύρωσης στη βάση των αναρτήρων, με ενδεχόμενη επίδραση του εσωτερικού της αγκύρωσης αλλά και στο σώμα των αναρτήρων. Στη βάση των ανωτέρω θεωρούμε αναγκαίο για την επισκευή των προβληματικών σημείων τη δρομολόγηση των απαραίτητων διαδικασιών αποκατάστασης του απαιτούμενου επιπέδου στατικής επάρκειας του εμβληματικού αυτού έργου».

Η μελέτη του 2020

Από τον Οκτώβριο του 2020 η κυβέρνηση γνώριζε για προβλήματα στο στέγαστρο του Ολυμπιακού Σταδίου. Ωστόσο, στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι την ανακοίνωση διακοπής λειτουργίας της εγκατάστασης, την περασμένη Παρασκευή, δεν έλαβε καμία μέριμνα. Τον Ιούλιο του 2019 ανετέθη κατόπιν διαγωνισμού από το υπουργείο Υποδομών στην εταιρεία Δομή Α.Ε. μελέτη για τη συντήρηση των εγκαταστάσεων του ΟΑΚΑ. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είχε έρθει ως συνέχεια των ελέγχων που είχαν γίνει με αντικείμενο τις ταλαντώσεις του διαζώματος του κεντρικού σταδίου κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικής αναμέτρησης της ΑΕΚ με αντίπαλο την Μπάγερν Μονάχου. Η μελέτη ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2020 έπειτα από τέσσερις παρατάσεις. Στο κεφάλαιο που αφορά το στέγαστρο και τιτλοφορείται «Στέγαστρο κεντρικού σταδίου» εκείνης της μελέτης υπάρχουν δύο βασικές επισημάνσεις-ευρήματα. Το πρώτο αφορά το θέμα της στατικότητας της μεταλλικής κατασκευής. Εκεί η μελέτη επικαλείται επιθεώρηση που είχε πραγματοποιήσει η γερμανική εταιρεία BUNG την περίοδο 2007-2008 ενόψει της οριστικής παραλαβής του ΟΑΚΑ, που ολοκληρώθηκε το 2010. Τότε «δεν εντοπίστηκαν προβλήματα ευστάθειας, φέρουσας ικανότητας και λειτουργικότητας του στεγάστρου». Στην αμέσως επόμενη παράγραφο, ωστόσο, επισημαίνεται ότι «από τις αυτοψίες εντοπίστηκαν σοβαρότερα προβλήματα, μάλλον αδικαιολόγητα για κατασκευή υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών. Θα πρέπει τα προβλήματα αυτά να αποδοθούν στην έλλειψη συντήρησης, οπωσδήποτε όμως πρέπει να αντιμετωπιστούν το ταχύτερο δυνατόν». Εκείνη η μελέτη υπεβλήθη στο υπουργείο Υποδομών και στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού στα τέλη του 2020.

Η σύμβαση για τη νέα μελέτη, με αντικείμενο αυτή τη φορά αποκλειστικά τη μεταλλική κατασκευή Καλατράβα, υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2022. Μειοδότρια αναδείχθηκε η κοινοπραξία εταιρειών «Σ. Σταθόπουλος – Κ. Φάρος Δομή Α.Ε. – Ι. Μαυράκης και Συνεργάτες Γραφείο Τεχνικών Μελετών Α.Ε.», με διακριτικό τίτλο «Κοινοπραξία ΟΑΚΑ». Η νέα μελέτη κρίθηκε επιβεβλημένη ενόψει του σχεδίου ανακαίνισης της αθλητικής εγκατάστασης στο πλαίσιο δράσεων της μονάδας ωρίμανσης Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ. Ολοκληρώθηκε πριν από μερικές ημέρες και υπεβλήθη στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, με τον αναπληρωτή υπουργό Γιάννη Βρούτση να ανακοινώνει –βάσει των ευρημάτων– τη διακοπή λειτουργίας της εγκατάστασης.

Πηγές: ΕΘΝΟΣ / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ