Πύλος, ένας χρόνος μετά: Καμία δικαιοσύνη για το πολύνεκρο ναυάγιο

Ένας χρόνος συμπληρώνεται από το ναυάγιο της Πύλου, το πιο πολύνεκρο που έχει συμβεί σε περιοχή ελληνικής ευθύνης έρευνας και διάσωσης και ένα από τα πιο πολύνεκρα στη Μεσόγειο.

Το ναυάγιο στα ανοικτά της Πύλου συνέβη σε διεθνή ύδατα ανοικτά της Πύλου δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 14ης Ιουνίου 2023 σε αλιευτικό σκάφος που εκτιμάται ότι μετέφερε περίπου 750 μετανάστες.

Κατά την επιχείρηση διάσωσης από τις ελληνικές αρχές διασώθηκαν 104 άτομα, μεταξύ των οποίων Αιγύπτιοι, Σύροι, Πακιστανοί, Αφγανοί και Παλαιστίνιοι, ενώ ανασύρθηκαν 82 νεκροί. Εκατοντάδες άλλοι αγνοούνται.

Το σκάφος, το οποίο αναφέρεται από μέσα ενημέρωσης με την ονομασία “Andrianna” [9], “Adrianna” ή και “Adriana”, χωρίς ωστόσο να έχει επιβεβαιωθεί αυτή η πληροφορία από κανέναν από τους επιζώντες [10], είχε αναχωρήσει από το Τομπρούκ της Λιβύης στις 10 Ιουνίου 2023 μεταφέροντας πολύ περισσότερους ανθρώπους από τη χωρητικότητά του.[11] Το σκάφος ήταν αλιευτικό,[12] εκτιμήθηκε ότι ήταν μήκους περίπου 20 έως 30 μέτρων και είχε προορισμό την Ιταλία.

Η εθελοντική οργάνωση διάσωσης θαλασσίων προσφύγων Alarm Phone ανακοίνωσε ότι έλαβε κλήση κινδύνου από σκάφος, που βρισκόταν στην ίδια γενική περιοχή με αυτό που βυθίστηκε, αλλά δεν ήταν σαφές αν ήταν το ίδιο σκάφος. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM) υπολόγισε ότι στο αλιευτικό επέβαιναν περίπου 400 άτομα, ενώ ο αντιδήμαρχος Καλαμάτας, Γιάννης Ζαφειρόπουλος, δήλωσε ότι ήταν πάνω από 500.

Στις 13 Ιουνίου, η Ιταλική Ακτοφυλακή ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές και την υπηρεσία προστασίας των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Frontex, για ένα επερχόμενο σκάφος σε κίνδυνο. Συγκεκριμένα, οι Ιταλοί ενημέρωσαν τους Έλληνες για τις ιδιόμορφες κινήσεις του σκάφους. Το Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή ανακοίνωσε ότι αεροσκάφη της Frontex και δύο εμπορικά πλοία εντόπισαν το σκάφος να πλησιάζει βόρεια με υψηλές ταχύτητες, προκαλώντας την αποστολή περισσότερων αεροσκαφών και θαλασσίων σκαφών. Προσφορές για βοήθεια έγιναν στο πλοίο, αλλά απορρίφθηκαν, σύμφωνα με το Λιμενικό.

Το απόγευμα, ένα από τα εμπορικά πλοία πλησίασε το Andrianna και του πρόσφερε βοήθεια, αλλά οι επιβάτες το αρνήθηκαν. Ένα άλλο εμπορικό πλοίο, αργότερα, έκανε το ίδιο και έλαβε την ίδια απάντηση. Περιπολικό του Λιμενικού προσέγγισε το βράδυ το σκάφος και επιβεβαίωσε την παρουσία μεγάλου αριθμού μεταναστών. Οι μετανάστες αρνήθηκαν και πάλι οποιαδήποτε βοήθεια, δηλώνοντας ότι επιθυμούσαν να συνεχίσουν στην Ιταλία. Και στις τρεις περιπτώσεις, οι μετανάστες δήλωσαν ότι ήθελαν φαγητό και νερό, τα οποία παρείχαν το ελληνικό περιπολικό και ένα εμπορικό πλοίο με σημαία Μάλτας. Η ελληνική περίπολος συνόδευσε αργότερα το σκάφος.

To Λιμενικό έδωσε στη δημοσιότητα αεροφωτογραφίες που δείχνουν τα υπερφορτωμένα καταστρώματα του σκάφους ώρες πριν βυθιστεί. Σε δηλώσεις του, ο εκπρόσωπος τύπου υποστήριξε ότι το σκάφος και οι επιβάτες του είχαν αρνηθεί τη βοήθεια επειδή ο προορισμός τους ήταν η Ιταλία και έτσι τα λιμενικά σκάφη έμειναν πίσω, σε περίπτωση που χρειαζόταν βοήθεια.

Γύρω στη 1:40 π.μ.(EEST) στις 14 Ιουνίου, το Λιμενικό ενημερώθηκε ότι η μηχανή του Andrianna είχε υποστεί βλάβη. Στη συνέχεια και αφού έλαβαν έκκληση για βοήθεια, αξιωματικοί του Λιμενικού πλησίασαν το πλοίο και δήλωσαν ότι ακολούθως «είδαν τη βάρκα να στρίβει δεξιά, μετά μια απότομη αριστερή στροφή και μετά μια άλλη δεξιά τόσο μεγάλη που προκάλεσε την ανατροπή του σκάφους». Περίπου 10 με 15 λεπτά αργότερα, το Andrianna βυθίστηκε περίπου 50 μίλια (80 χλμ) από τις ακτές της Πύλου, σε μια περιοχή βάθους 4.000 έως 5.200 μέτρων).

Το Alarm Phone επικοινώνησε με άτομα που βρίσκονταν στο πλοίο αργά τη νύχτα, που του έλεγαν ότι ο καπετάνιος είχε εγκαταλείψει το πλοίο. Το Λιμενικό ανέφερε ότι κανείς από τους επιβαίνοντες δεν φορούσε σωσίβιο.

Η στάση του Λιμενικού Σώματος

Στοιχεία, που έφερε στη δημοσιότητα το BBC, αμφισβήτησαν την εκδοχή του Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. που υποστήριξε επανειλημμένα ότι το αλιευτικό έπλεε προς την Ιταλία χωρίς πρόβλημα και έτσι δεν χρειάστηκε επιχείρηση διάσωσης. Επιζώντες του ναυαγίου κατέθεσαν ότι το σκάφος του Λιμενικού Σώματος επιχείρησε να ρυμουλκήσει το σκάφος και λίγα λεπτά αργότερα το αλιευτικό πήρε επικίνδυνη κλίση και ανατράπηκε. Τη θέση αυτή διατύπωσε και ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Μεσόγειο, Βίνσετ Κότσετελ, δηλώνοντας στο CNN ότι υπάρχουν μαρτυρίες για «ελιγμό από σκάφος της ακτοφυλακής ώστε να απομακρύνει το πλοίο από την ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης ώστε να κατευθυνθεί σε άλλη χώρα». Ακολούθησαν σειρά δημοσιευμάτων και άλλων διεθνών ΜΜΕ στο ίδιο πλαίσιο, όπως των The New York Times, Le Monde, Al Jazeera κ.ά.

Ωστόσο, πέντε διασωθέντες κατέθεσαν, τόσο στο Λιμενικό Σώμα, όσο και στην ανακρίτρια Καλαμάτας ότι το αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε κατά τη διάρκεια ρυμούλκησης με σχοινί από ελληνικό σκάφος. Το Λιμενικό Σώμα είχε δηλώσει ότι δεν υπήρξε βιντεοληπτικό υλικό από το συμβάν, κάτι που διαψεύδεται από έγγραφο της σχηματισθείσας δικογραφίας, σύμφωνα με το οποίο, ο κυβερνήτης σκάφους του Λιμενικού έδωσε στην εισαγγελία CD με οπτικοακουστικό υλικό από τις κάμερες του σκάφους.

Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, έχει ζητήσει από τις αρχές που διερευνούν τα αίτια του δυστυχήματος να τηρηθεί απολύτως η μυστικότητα των ερευνών. Από την πλευρά του, ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Μεσόγειο, ζήτησε τη διενέργεια ανεξάρτητης έρευνας. Τη στάση των ελληνικών αρχών στηλίτευσε σε δημοσίευμά της και η ισπανική εφημερίδα El País. Σειρά ερωτημάτων για τους χειρισμούς του Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. και του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης, σχετικά με το ναυάγιο, έθεσε το ΚΚΕ.

Επιχείρηση διάσωσης

Αμέσως μετά τη βύθιση του αλιευτικού, το Λιμενικό και οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ξεκίνησαν επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, σε αντίξοες συνθήκες λόγω των ισχυρών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή. Οι επιζώντες μεταφέρθηκαν στην Καλαμάτα. Μετά την ανάσυρση 104 επιζώντων, οι ελληνικές αρχές δήλωσαν ότι δεν περίμεναν να βρουν άλλους. Οι επιζώντες, η πλειονότητα των οποίων είναι άνδρες, ανέφεραν ότι οι διακινητές κρατούσαν τις γυναίκες και τα παιδιά κλεισμένα στο αμπάρι. Με βάση τις αναφορές επιζώντων, πιστεύεται ότι μέχρι και 100 παιδιά κρατούνταν τη στιγμή του βυθίσματος. Τουλάχιστον 82 επιβαίνοντες του Andrianna ανασύρθηκαν νεκροί, καθιστώντας το ως το πιο θανατηφόρο ναυάγιο του 2023 στην Ελλάδα. Επιθεωρητής της ΕΛ.ΑΣ. στην περιοχή ανέφερε ότι οι υπηρεσίες εργάζονται με την υπόθεση ότι «αγνοούνται έως και 500».

Συνελλήφθησαν εννέα ύποπτοι οι οποίοι, μετά τις απολογίες τους, κρίθηκαν προφυλακιστέοι με τις κατηγορίες της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης, που αφορά παράνομη διακίνηση παράτυπων μεταναστών, πρόκληση ναυαγίου από αμέλεια και έκθεση ζωής σε κίνδυνο. Όλοι αρνούνται τις κατηγορίες που τους αποδόθηκαν.

Αντιδράσεις και εθνικό πένθος

Την κήρυξη τριήμερου εθνικού πένθους αποφάσισε ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός, Ιωάννης Σαρμάς, μετά το ναυάγιο. Στο σημείο όπου μεταφέρθηκαν οι μετανάστες από το ναυάγιο μετέβη και η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, που ενημερώθηκε από τους υπεύθυνους της επιχείρησης διάσωσης για την πορεία των ερευνών. Εκεί, έγινε δέκτης διαμαρτυριών από πολίτες σχετικά με τη στάση της στο μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας κατά την επίσκεψή του στο λιμάνι της Καλαμάτας και μιλώντας με επιζώντες, δήλωσε ότι του είπαν ότι έκαναν «έκκληση σε βοήθεια» και αναρωτήθηκε «Τι είδους πρωτόκολλο δεν απαιτεί τη διάσωση… ενός υπερφορτωμένου σκάφους που ετοιμάζεται να βυθιστεί;», επισημαίνοντας ότι η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική «μετατρέπει τη Μεσόγειο, τις θάλασσές μας, σε υδάτινους τάφους».

Αντιδρώντας στις κυβερνητικές ενέργειες για το μεταναστευτικό, πολλές αριστερές οργανώσεις, συνδικάτα και κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΕ, πραγματοποίησαν διαδηλώσεις στις 15 Ιουνίου σε ένδειξη αλληλεγγύης στους πρόσφυγες και ενάντια στις απωθήσεις και τους φράχτες στα σύνορα. Χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για να διαδηλώσουν ενάντια στις μεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ. Κάποιοι από τους διαδηλωτές, στην Αθήνα, πέταξαν βόμβες μολότοφ κατά της αστυνομίας, που τους απώθησε με δακρυγόνα. Διαδηλωτές στην Καλαμάτα διαδήλωσαν κοντά στις εγκαταστάσεις μεταναστών, με ένα πανό που έγραφε: “Κροκοδείλια δάκρυα! Όχι στο σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση”.

Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Σεχμπάζ Σαρίφ για το τραγικό ναυάγιο που συνέβη κήρυξε την Δευτέρα 19 Ιουνίου ως μέρα εθνικού πένθους στην χώρα του και σε ανακοίνωση του ανέφερε ότι διέταξε τη διεξαγωγή έρευνας και στο πλαίσιο αυτό οι πακιστανικές αρχές έχουν συλλάβει ήδη 14 υπόπτους ως μέλη του δικτύου της παράνομης εμπορίας ανθρώπων.

Συλλαλητήριο την Παρασκευή στη Θεσσαλονίκη

Στις 14 Ιούνη, στον ένα χρόνο από το ναυάγιο της Πύλου Σωματεία, Φοιτητικοί σύλλογοι, Οργανώσεις, Μέλη της Παλαιστινιακής Κοινότητας καλούν σε πανελλαδική και διεθνή κινητοποίηση, στη Θεσσαλονίκη στις 7μμ στο Άγαλμα Βενιζέλου, σε άλλες πόλεις και έξω από τις ελληνικές πρεσβείες.

Όπως τονίζει το σχετικό κάλεσμα:

Είναι μια κυβέρνηση δολοφόνων από τα Τέμπη μέχρι την Πύλο, συνένοχη στην γενοκτονία στην Παλαιστίνη. Οι επιζώντες του ναυαγίου καταγγέλλουν ότι το σαπιοκάραβο που επέβαιναν βούλιαξε μετά από ανατροπή την οποία προκάλεσε η βίαιη ρυμούλκησή του από το σκάφος 920 του Λιμενικού Σώματος για να απωθηθεί προς την Ιταλία.

Είμαστε στο πλευρό τους για δικαιοσύνη! Η κυβέρνηση της ΝΔ μαζί με την FRONTEX ήταν οι ενορχηστρωτές αυτού του ρατσιστικού εγκλήματος στα σύνορα της Ευρώπης- φρούριο. Δεν θα αφήσουμε να μείνει ατιμώρητο!

Να απαιτήσουμε ανοιχτά σύνορα για την προσφυγιά και κατάργηση του ρατσιστικού Συμφώνου μετανάστευσης της ΕΕ.

Να προχωρήσει η δίκη στο Ναυτοδικείο. Καμία συγκάλυψη από την ίδια κυβέρνηση που μπάζωσε τα Τέμπη και φόρτωσε την ευθύνη στον σταθμάρχη και στην Πύλο άρπαξαν τα κινητά των προσφύγων με τα βίντεο από το ναυάγιο ενώ χάλκευσαν μαρτυρίες επιζώντων. Η αθώωση των 9 στη δίκη της Καλαμάτας είναι μόνο η αρχή!

Άσυλο και στέγη για την προσφυγιά. Όχι στην Ευρώπη-φρούριο.

Ενώνουμε τις φωνές μας με τα εκατομμύρια που διαδηλώνουν εδώ και μήνες για Λευτεριά στην Παλαιστίνη, ενάντια στην γενοκτονία από το κράτος απαρτχάιντ του Ισραήλ στη Γάζα, ενάντια στην συμμετοχή του ελληνικού κράτους στο ιμπεριαλιστικό έγκλημα!

Καλούμε τα σωματεία και τους φοιτητικούς συλλόγους να βρεθούν στο πλευρό των επιζώντων απαιτώντας την τιμωρία των δολοφόνων!

ΔΙΑΔΗΛΩΝΟΥΜΕ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΙΣ 14 ΙΟΥΝΗ:

Θεσσαλονίκη, Άγαλμα Βενιζέλου 7μμ

Καλούν: Σωματεία, Φοιτητικοί σύλλογοι, Οργανώσεις, Μέλη της Παλαιστινιακής Κοινότητας