Τα δημοφιλέστερα Πασχαλινά έθιμα από κάθε γωνιά της Ελλάδας

Τα πασχαλινά έθιμα στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν τον πολιτισμό, την πίστη και την κοινωνική συνοχή.

Από τις εκκλησιαστικές τελετές και τις αναπαραστάσεις των παθών μέχρι τα παραδοσιακά φαγητά και τα εορταστικά γλέντια , το Πάσχα είναι μια ευκαιρία για την έκφραση της πίστης , της ενότητας και της ελπίδας σε όλα την ελληνική κοινότητα.

Ωστόσο,  διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή δημιουργώντας ένα πολύπλοκο πολιτιστικό χαρακτήρα. Αντικατοπτρίζοντας την πολυμορφία και τον πλούτο της ελληνικής παράδοσης, προσφέρουν μια ευκαιρία για κοινωνική συνάντηση και πνευματική σύνδεση.

Η parallaxi συγκέντρωσε και σου παρουσιάζει τα δημοφιλέστερα πασχαλινά έθιμα της χώρας.

Κέρκυρα- Το Έθιμο Μπότηδες 

Η Κέρκυρα είναι γεμάτη από πασχαλινά έθιμα με κάποια από αυτά να είναι αρκετά δημοφιλή σε όλη την Ελλάδα. Ένα από αυτά είναι το έθιμο με το σπάσιμο των κανατιών.

Το έθιμο αναβιώνει το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, με το σήμα της πρώτης Ανάστασης. Οι κάτοικοι της Κέρκυρας ξεκινούν να πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό, τους μπότηδες , από τα μπαλκόνια τους.

Οι μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες καθώς το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας. Το έθιμο αυτό έχει την προέλευσή του από παλιές παγκόσμιες παραδόσεις που συνδέονται με την αναγέννηση και την ανανέωση.

Σήμερα το “Πέσιμο της κανάτας” είναι ένας τρόπος για τους κατοίκους της Κέρκυρας να εκφράσουν την χαρά και την ανανέωση που φέρνει το Πάσχα ενώ ταυτόχρονα ξορκίζουν το κακό με τα κανάτια τους, σημαίνοντας και τη λήξη του χειμερινού λήθαργου και την αναγέννηση της Φύσης. Στην συνέχεια , οι Φιλαρμονικές ξεχύνονται στους δρόμους παίζοντας χαρμόσυνη μουσική με το εμβατήριο “Μη φοβάστε Γραικοί” να  κυριαρχεί στον αέρα.

Πάρος- Το Έθιμο της Αναπαράστασης των Παθών

Η Πάρος αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους πασχαλινούς προορισμούς. Στο πανέμορφο αυτό νησί πραγματοποιούνται διάφορα εντυπωσιακά έθιμα, με το έθιμο της αναπαράστασης των παθών να αποτελεί ένα από αυτά.

Το έθιμο αυτό πραγματοποιείται  κατά την περιφορά του Επιταφίου, την Μεγάλη Παρασκευή, στα ορεινά χωριά Μάρπησσα, Μάρμαρα, Πρόδρομο, Λεύκες και Άσπρο Χωριό.

Οι αναπαραστάσεις αυτές περιλαμβάνουν σκηνές από το Τελευταίο δείπνο, το μαρτύριο της σταύρωσης  και άλλες σημαντικές σκηνές από την ζωή και τον θάνατο του Ιησού Χριστού, ενώ αναπαρίστανται με πραγματικά ή ζωγραφισμένα σώματα. Το συγκεκριμένο έθιμο αποτελεί μία σημαντική πνευματική εμπειρία για τους πιστούς καθώς τους βοηθά να συνδεθούν συναισθηματικά με τα γεγονότα που οδήγησαν στην θυσία του Χριστού για την ανθρωπότητα.

Χίος- Ρουκετοπόλεμος

Το Πασχαλινό έθιμο του ρουκετοπολέμου αποτελεί μία ιδιαίτερη παράδοση στο Βροντάδο της Χίου κατά την οποία το βράδυ της Ανάστασης χιλιάδες αυτοσχέδιες ρουκέτες εκτοξεύονται ανάμεσα στις δυο εκκλησίες της περιοχής, την Παναγία Ερειθιανή και τον Άγιο Μάρκο.

Οι Παναγούσοι (ενορίτες της Παναγίας Ερειθιανής) έχουν ως στόχο να πετύχουν με τις ρουκέτες τους τον τρούλο και το έμβλημα του Αγίου Μάρκου ενώ οι Αγιομαρκούσοι (ενορίτες του Αγίου Μάρκου) το ρολόι του καμπαναριού της Παναγίας Ερειθιανής. Οι δύο εκκλησίες πυροβολούν εκατοντάδες πυροτεχνήματα πάνω από τις στέγες τους σε μια εντυπωσιακή “μάχη” γιορτάζοντας την Ανάσταση του Χριστού.

Η προετοιμασία γίνεται αρκετούς μήνες πριν και το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι ρουκέτες στήνονται σε ξύλινες βάσεις, τους ρουκετοσύρτες, προκειμένου να πάρουν την κατάλληλη τροχιά και να πετύχουν το στόχο τους.

Ο ανοιξιάτικος ουρανός κατακλύζεται από τις πολύχρωμες λάμψεις και τους κρότους χιλιάδων φλεγόμενων ρουκετών που δημιουργούν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα εντυπωσιάζοντας όλους τους επισκέπτες.

Την Κυριακή του Πάσχα γίνεται η καταμέτρηση των ρουκετών που βρήκαν το στόχο τους και αναδεικνύεται ο νικητής. Οι δύο “αντίπαλες” ενορίες δίνουν ξανά ραντεβού για την επόμενη χρονιά διατηρώντας έτσι την παράδοση πολλών χρόνων.

Ζάκυνθος -Λευκά Περιστέρια 

Το «ζακυθινό μεγαλοβδόμαδο» έχει πολλά έθιμα, τα οποία αποκαλούνται στο νησί «αντέτια». Το πιο γνωστό είναι αυτό με τα λευκά περιστέρια το οποίο συνίσταται στο να απελευθερώνουν περιστέρια στον ουρανό  κατά  την διάρκεια της Ανάστασης, συμβολίζοντας έτσι την ανανέωση και την αναγέννηση.

Κατά την »Πρώτη Ανάσταση» ο ιερέας αφήνει άσπρα περιστέρια και οι νοικοκυρές ρίχνουν από τα μπαλκόνια τους πήλινα κανάτια.

Με ιδιαίτερο «μουσικό» τρόπο της επτανησιακής παράδοσης ψάλλεται το Ευαγγέλιο της Ανάστασης, ενώ η ακολουθία της Ανάστασης γίνεται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στον Άγιο Μάρκο. Οι υπόλοιπες εκκλησίες απλά έχουνε το χαρμόσυνο χτύπημα της καμπάνας και γίνεται η ακολουθία το πρωί της Κυριακής.

Πάτμος – Ο Ιερός Νιπτήρας

Η τέλεση του Ιερού Νιπτήρα δηλαδή της αναπαράστασης του Μυστικού Δείπνου του Χριστού με τους 12μαθητές του και η προσευχή του στον κήπο της Γεθσημανής λίγο πριν την Σταύρωση είναι ένα μοναδικό δρώμενο που τελείται από τον 11 μ.χ αιώνα στην Πάτμο την Μεγάλη Πέμπτη.

Toν Ιησού Χριστό ενσαρκώνει ο ηγούμενος της Πάτμου και τους μαθητές, οι μοναχοί και οι ιερείς της Μονής.

Ο νιπτήρας γεμίζεται με ιερό νερό και τα άτομα που παρευρίσκονται στην λειτουργία παίρνουν μια μικρή ποσότητα ιερού νερού  για το σπίτι τους πιστεύοντας ότι έχει ιδιαίτερες θεραπευτικές και πνευματικές ιδιότητες.

Λεωνίδιο Αρκαδίας- Αερόστατα

Πρόκειται για ένα από τα πιο φαντασμαγορικά έθιμα στην Ελλάδα το οποίο χαρίζει μοναδικές εικόνες, το “Πέταμα” των αερόστατων το βράδυ της Ανάστασης.

Με το Χριστός Ανέστη από τις πέντε ενορίες παίρνουν φωτιά οι κολλημάρες των αεροστάτων και οι ενορίτες τα ωθούν  απελευθερώνοντάς τα.

Η μικρή όμορφη και γραφική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς μετατρέπεται σ΄ένα γιγάντιο σκηνικό θεάματος, ήχου και φωτός. Από τη μια τα βαρελότα, τα δυναμιτάκια, οι δυναμίτες και τα κανούλια, από την άλλη 500-600 αερόστατα ξεκολλούν από τη γη, για να ταξιδέψουν με ορμή στην αρχή και νωχελικά κατόπιν το ταξίδι τους προς τ΄ αστέρια.

Βόρεια Ελλάδα- Αυγομαχίες 

Το Ποντιακό αυτό έθιμο αναβιώνει τη δεύτερη μέρα του Πάσχα και συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.

Οι αυγομάχοι λαμβάνουν θέσεις και έχουν στη «φαρέτρα» τους είκοσι αυγά ο καθένας. Τα μάζευαν προσεκτικά όλο τον χρόνο, δοκιμάζοντας τα για τις αντοχές τους και τα φύλαξαν στο ψυγείο, ώστε να είναι έτοιμα να βαφτούν κόκκινα τη Μεγάλη Πέμπτη και να συμμετάσχουν στον επίσημο διαγωνισμό.

Η μάχη ξεκινά στην εξέδρα, όπου κάθονται αντικριστά δύο αυγομάχοι. Όποιος μείνει τελευταίος με ένα αυγό είναι νικητής. Οι συμμετέχοντες είναι δεκάδες, ενώ στη διαδικασία μπορεί να λάβει μέρος όποιος το επιθυμεί. Το ενδιαφέρον, μάλιστα, είναι τόσο μεγάλο που διοργανώνεται και ξεχωριστός διαγωνισμός για παιδιά – αυγομάχους.

Κρήτη -Το Κάψιμο του Ιούδα

Το κάψιμο του Ιούδα θεωρείται ένα ξεχωριστό κεφάλαιο για το Πάσχα στην Κρήτη.

Στα περισσότερα μέρη του νησιού, ο Φαρμακός, δηλαδή ο Ιούδας, παραδίδεται στην πυρά, καίγεται με μεγάλες “φουνάρες” και με τα απαραίτητα “μπαλοταρίσματα”.

Το έθιμο του Ιούδα είναι, ίσως, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά πασχαλινά έθιμα της Ελλάδας και η μορφή που παραδίδεται στις φλόγες κάθε Κυριακή του Πάσχα μάς κάνει να πιστεύουμε ότι παρασύρει στην πυρά οποιαδήποτε μορφή προδοσίας: κοινωνική, πολιτική, προσωπική.

Ύδρα-Θαλασσινή Περιφορά Επιταφίου

Τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας στην Ύδρα, αναβιώνουν έθιμα παλιά, δεμένα με τη θάλασσα.

Ένα από αυτά πραγματοποιείται τη Μεγάλη Παρασκευή, όπου  η περιφορά του Επιταφίου γίνεται στα καλντερίμια και τις γειτονιές του νησιού, με τον κόσμο να κρατά αναμμένα κεριά, ακολουθώντας τον Επιτάφιο.

Κορυφαία στιγμή είναι η είσοδος του Θαλασσινού Επιτάφιου μέσα στο νερό που περιφέρεται στη συνοικία Καμίνι . Οι βασταζοί μπαίνουν στο νερό μέχρι τα γόνατα και ακουμπάνε τα πόδια του Επιταφίου  για να ευλογηθούν και να καθαγιαστούν τα νερά. Στη συνέχεια γίνεται δέηση υπέρ των ναυτικών που ταξιδεύουν, για ήσυχα ταξίδια και καλό γυρισμό.

Αράχωβα – Αγώνες δρόμου

Στην πλαγιά του Παρνασσού, ένα ακόμα έθιμο αναβιώνει τις ημέρες του Πάσχα. Την Κυριακή του Πάσχα, οι γηραιότεροι με αφετηρία την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, πραγματοποιούν τον «αγώνα της ανηφόρας» μέχρι τον λόφο.

Πίσω τους ακολουθούν χορευτικά συγκροτήματα που τους συνοδεύουν, ενώ ακολουθούν και άλλες δοκιμασίες και αγωνίσματα που ονομάζονται «κλέφτικα».

Συγχρόνως, έχουν ετοιμαστεί οι «λάκκοι» σε κάθε γειτονιά, όπου ανάβονται οι φωτιές που θα υποδεχθούν δεκάδες αρνιά, υπό τον ήχο τοπικών μουσικών συγκροτημάτων, ώστε να  λέγεται πως αν κάποιος δει από μακριά την Αράχωβα, να νομίζει πως το χωριό έχει πάρει φωτιά.