Τέμπη: Οι δεξαμενές με το εύφλεκτο υλικό στα εμπορικό τρένο, η φωτιά και το μπάζωμα

Στις 26 Φεβρουαρίου του 2023, αμαξοστοιχία εισέρχεται στην Ελλάδα από τον συνοριακό σταθμό της Γευγελής. Η Hellenic Train παραλαμβάνει 18 ανοιχτού τύπου βαγόνια φορτωμένα με λαμαρίνες.

Δυο ημέρες αργότερα, στον Εμπορικό Σταθμό Θεσσαλονίκης, τρία από αυτά τα βαγόνια τοποθετούνται πίσω από τη μηχανή του μοιραίου εμπορικού τρένου 63503 που ξεκινά για την Αθήνα. Τα βαγόνια αυτά φαίνεται πως έχουν σημασία.

Το τρένο συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με την επιβατική αμαξοστοιχία IC62 στα Τέμπη, με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο 57 άνθρωποι. Η πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε και η φωτιά που ακολούθησε δημιούργησαν ερωτήματα. Από τις αναλύσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους εντοπίστηκαν στο σημείο της σύγκρουσης, δείγματα από εύφλεκτο μείγμα αρωματικών υδρογονανθράκων.

Σύμφωνα με τεχνική έκθεση που είδε το NEWS247 και η οποία βρίσκεται στα χέρια του ανακριτή, τα φορτία αυτά φαίνεται ότι βρίσκονταν τοποθετημένα μαζί με λαμαρίνες, στα βαγόνια 1, 2 και 3.

Θέση του φορτίου στον συρμό

Σύμφωνα με την έκθεση του Αχιλλέα Μιχόπουλου, τεχνικού συμβούλου οικογενειών θυμάτων στα Τέμπη, η παρουσία του εύφλεκτου φορτίου μπροστά από τις λαμαρίνες, προκάλεσε το φαινόμενο του fireball που παρακολουθούμε στα βίντεο. H εξέλιξη του είχε ασυνήθιστα μεγάλη διάρκεια. Αυτό οφείλεται πιθανότατα σε διαδοχικές απελευθερώσεις και ανατροφοδοτήσεις καύσιμης ύλης.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα του Γενικού Χημείου του Κράτους, το φορτίο που προκάλεσε το fireball, σύμφωνα με την έκθεση, φέρεται να ήταν μίγμα αρωματικών υδρογονανθράκων που περιείχε βενζόλιο, σε μεγάλη συγκέντρωση, και τουλουόλιο.

Το φορτίο, σύμφωνα πάντα με την έκθεση Μιχόπουλου, ήταν κατανεμημένο σε 3 ομάδες των 4-6 m3, (3 x 4-6 δοχεία του 1 m3). Η σύγκρουση προκαλεί κραδασμούς. Οι λαμαρίνες απελευθερώνονται και παρασέρνουν μαζί τους τις δεξαμενές. Οι σπινθήρες που παράγονται προκαλούν ανάφλεξη. Αργότερα, οι λαμαρίνες των τριών βαγονιών διακρίνονται σε φωτογραφίες να βρίσκονται πάνω στις ράγες, με έντονα σημάδια θερμικής καταπόνησης.

Ευρήματα που συμπεριέλαβε στην έκθεση της η ομάδα Anubis και βρίσκονται στα χέρια του ανακριτή, δικαιολογούν την πιθανή μεταφορά φορτίου σε ξύλινη παλέτα με ιμάντα πρόσδεσης. Η παρουσία των παραπάνω σε οποιοδήποτε άλλο βαγόνι της εμπορικής, πέραν των τριών, δε φαίνεται να δικαιολογείται.

Αφενός, γιατί οι άλλες πλατφόρμες της εμπορικής (βαγόνι 4-13) έμειναν άθικτες, άρα δε θα μπορούσε να βρεθεί περιεχόμενο τους στον τόπο του δυστυχήματος. Αφετέρου, καθώς η πρόσδεση τους στα container γίνεται με άλλο, σαφώς πιο σύγχρονο τρόπο.

Fireball και φωτιά : δύο διακριτά φαινόμενα

Τον Δεκέμβριο του 2024, ανάλυση της Χημικής Υπηρεσίας Πειραιά απέδειξε ότι η φωτιά που ακολούθησε δεν προήλθε από τα έλαια σιλικόνης.

Η έκθεση εκτιμά ότι η εμπορική μετέφερε από 8.0 έως 12.7 τόνους πολυαρωματικών υδρογονανθράκων. Η εκτίμηση για τον όγκο του φορτίου τεκμηριώνεται επιστημονικά με μια ανάλυση μοντέλου Cascade Release για το fireball, καθώς και μια σειρά άλλων μετρήσεων και δοκιμών σε επιστημονικά προγράμματα.

Το φαινόμενο που παρατηρούμε στα βίντεο, είναι η πρώτη φάση, το λεγόμενο Fireball. Σε αυτό κάηκαν, βάσει υπολογισμών, από 3.8 έως 5.4 τόνοι. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση, δεν φαίνεται πως το fireball συνετέλεσε στο θάνατο των θυμάτων.

Η διαρροή των χημικών από τις δεξαμενές μεταφοράς, φαίνεται ότι έπαιξε σημαντικότερο ρόλο από την πυρόσφαιρα που βλέπουμε στα βίντεο. Η ποσότητα των αρωματικών υδρογονανθράκων που χύθηκε στο έδαφος υπολογίζεται από 8.9 έως 12.6 τόνους. Έτσι, παρατηρούμε σε δεύτερη φάση μια φωτιά σε μορφή pool fire, που εξελίσσεται όχι στην ατμόσφαιρα, αλλά στο επίπεδο που βρίσκονται οι επιβάτες.

Σύμφωνα με την έκθεση, η έναρξη της φωτιάς στο έδαφος τοποθετείται σε χρόνο 01:22” μετά την σύγκρουση. Η φωτιά κατά πάσα πιθανότητα προκλήθηκε από την επαφή του νέφους υδρογονανθράκων με επιφάνεια που είχε υπερθερμανθεί λόγω των τριβών που υπήρξαν και λειτούργησε σαν θερμή πηγή, όπως ένας σπινθήρας.

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, το νέφος μετά την ανάφλεξη προκαλεί αρχικά έκρηξη (detonation). Προκύπτει έντονη διόγκωση του fireball και η καύση στη συνέχεια μεταβαίνει στην απλή καύση (deflagration). Το φαινόμενο περιγράφεται διεθνώς με τον όρο DDT (Detonation-Deflagration-Transition).

Απανθρακωμένοι σοροί ανασύρθηκαν μέσα από τα συντρίμμια των βαγονιών Β1 (κυλικείο) και Β2. Η έκθεση υποστηρίζει ότι, καθώς διασώθηκαν επιβάτες από το κυλικείο χωρίς εγκαύματα λόγω ακτινοβολίας, είναι αδύνατο να απανθρακώθηκε κάποια σορός από το fireball.

Επομένως, η έκθεση υποστηρίζει ότι τα θύματα που επέζησαν της σύγκρουσης, έχασαν τη ζωή τους όχι από το fireball, αλλά από το μείγμα αρωματικών υδρογονανθράκων που συνέχισε να καίει (deflagration) χυμένο στο έδαφος μετά τη σύγκρουση.

Τι συνέβη με το μπάζωμα

Οι αρωματικές ύλες που δεν κάηκαν απορροφήθηκαν από το έδαφος. Οι δειγματοληψίες από το σημείο του δυστυχήματος που έγιναν από το Γ.Χ.Κ., έναν μήνα μετά, έδειξαν την ύπαρξη αγνώστων ποσοτήτων πλήθους εύφλεκτων αρωματικών και πολυαρωματικών υδρογονανθράκων.

Η ύπαρξη τους στο έδαφος έκανε την εργασία των εμπλεκομένων στο χώρο αδύνατη, αφενός γιατί η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική, αφετέρου γιατί υπήρχε κίνδυνος νέας ανάφλεξης.

Όποιος επέλεξε την άμεση εξυγίανση του χώρου, αφαιρώντας το χώμα από το σημείο του δυστυχήματος, φαίνεται πως έπραξε σωστά από άποψη κανόνων ασφαλείας.

Βέβαια, δεν μπορούσε παρά να γνώριζε – ήδη από εκείνη τη στιγμή – ότι στο έδαφος δεν υπήρχαν έλαια σιλικόνης, αλλά επικίνδυνα εύφλεκτα υλικά.

Η αφίσα του Jo Di για την ανατομία του εγκλήματος στα Τέμπη από τη σύγκρουση και την έκρηξη μέχρι τη συγκάλυψη: 

Πηγή: news24.gr / Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης