Καραμανλής: Παραιτήθηκα γιατί σέβομαι τον ανθρώπινο πόνο

Ξεκίνησε στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής η θεσμική διερεύνηση του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών, κατά το οποίο έχασαν τη ζωή τους 57 άτομα, στην πλειονότητά τους νέοι.

Ο πρώην υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, καλείται να δώσει απαντήσεις στα επίμονα ερωτήματα που θέτει η αντιπολίτευση και βρίσκεται αυτή την ώρα στο βήμα της επιτροπής.

Ο κ.Καραμανλής ξεκίνησε με αναφορά στις υποχρεώσεις που έχει ο καθένας:

Η πρώτη είναι να πούμε όλη την αλήθεια. Να δούμε με ειλικρίνεια όλα τα λάθη και να μην επαναληφθούν ποτέ. Οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν να μιλάμε χωρίς τεκμηρίωση και να κάνουμε επιλογή εγγράφων. Οφείλουμε να αναφερθούμε στα γεγονότα.

Όπως γνωρίζετε είναι η πρώτη τοποθέτηση μετά την παραίτηση από τη θέση του υπουργού. Την ώρα του πενθους οφείλουμε σεβασμό και σιωπή. Γι’ αυτό και σιώπησα, υποχρέωσή μου να τοποθετηθώ πρώτα εδώ. Λίγοι μίλησαν με νηφαλιότητα, οι περισσότεροι ενέδωσαν στη δημαγωγία και την πολιτική σκοπιμότητα. Να ξεκαθαρίσω, ότι λίγες ώρες μετά παραιτήθηκα γιατί στον τομέα μου συνέβη μια ανείπωτη τραγωδία. Παραιτήθηκα ενάντια στην πεπατημένη να τίθενται σε διαθεσιμότητα ή να ζητούνται παραιτήσεις υφισταμένων. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης θα μείνει κενό γράμμα, αν δεν διερευνηθούν τα λάθη και οι παραλείψεις σε όλο τους το εύρος. Το οφείλουμε στη μνήμη αυτών που χάθηκαν. Θέλω να συμβάλω στο χρέος να φανεί η αλήθεια.

-Ας εξετάσουμε τη σύμφαση 717. Αν είχε ολοκληρωθεί η λειτουργία του δικτύου θα ήταν ασφαλέστερη. Παραλάβαμε το έργο βαλτωμένο, από το 18% το πήγαμε στο 70%. Παραθέτω πρωτόκολλα και τον 33ο αρνητικό λογαριασμό που δείχνει ότι παραδόθηκε μόνο το 18% και όχι το 67%.

-Διακοπή από τον ΣΥΡΙΖΑ- Ο κ.Κατρούγκαλος ζητά τα έγγραφα που κατέθεσε ο κ.Καραμανλής.

Καραμανλής: Η προηγούμενη κυβέρνηση παρέδωσε λειτουργικά μόνο το 18% της σύμβασης 717. Αντικείμενο της σύμβασης που υπεγράφη ήταν η σηματοδότηση 52 σταθμών και σε 3 σταθμούς τηλεδιοίκηση. Η σύμβαση ξεκίνησε να υλοποιείται, τρεις μήνες μετά γίνονται εκλογές και αλλάζει η κυβέρνηση. Σύντομα προκύπτει η ανάγκη συμπληρωματικής σύμβασης. Πέρασαν όμως, 3 χρόνια προκειμένου να φτάσουμε στη σύνταξη της συμπληρωματικής σύμβασης. Εισήχθη προς έλεγχο και εγκρίθηκε το 2018, ούτε τότε το έργο ξεκίνησε.

Ο κ.Καραμανλής περιέγραψε ακολούθως τι συνέβη μεταξύ 2017 και 2019, λέγοντας ότι η εκτέλεση του έργου ήταν μηδενική. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρονται σε ποσοστό εκτέλεσης 68%- σήμερα ο κ.Σπίρτζης το ανέβασε στο 77%- προφανώς εννοούν την κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών.

-Τι κάνουμε; ψηφίζουμε και φέρνουμε νόμο που αναμορφώνει το πλαίσιο για ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ και φέρνουμε ενιαία διαδικασία, τη διαδικασία μελέτης- κατασκευής.

-Το φθινόπωρο του 2019 το πρώτο μας μέλημα ήταν να επανεκκινήσουμε το έργο. Ενσωματώθηκαν στο τελικό σχέδιο της σύμβασης, έγινε έλεγχος από το ΤΕΕ, από την Αρχή Διαφάνειας, επιλύθηκαν προβλήματα επανορθωτικών μέτρων, όλα εν μέσω δυσκολιών, όχι μόνο γιατί ήταν παρατημένη η σύμβαση από το 2017, αλλά γιατί αντιμετωπίζαμε και συνέπειες πανδημίας. Το 2021 υπογράφεται η συμπληρωματική σύμβαση και επανεκκινεί το έργο. Από το 2017- 2019 δεν έγινε απολύτως τίποτα, από το 2021 φτάσαμε στο 70% της πιστοποίησης. Μεταξύ των σταθμών με τηλεδιοίκηση περιλαμβάνεται και ο σταθμός της Λάρισας.

-Παραδόθηκε το Νοέμβριο του 2022, όπως προκύπτει από το μόνο έγγραφο που το αποδεικνύει, το πρωτόκολλο διοικητικής παραλαβής που θα καταθέσω. Από τον Δεκέμβριο οι σταθμάρχες πρέπει υποχρεωτικά να χαράσσουν ηλεκτρονικά πορεία στο σύστημα τηλεδιοίκησης.

-Στο σταθμό Λάρισας λένε ότι δεν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης: δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, διαθέτει και χρησιμοποιήθηκε έως τις 22.12 το βράδυ πριν από την τραγωδία. Θα σας δείξω μια φωτογραφία, πως ηταν ο σταθμός της Λάρισας το 2019 και πως σήμερα. Ο σταθμός της Λάρισας τότε δεν ήταν καν λειτουργικός με το σύστημα της τηλδιοίκησης.

-Σύμφωνα με το ανακριτικό υλικό που έχουμε δει το σύστημα λειτουργούσε, ο σταθμάρχης και μπορούσε και έπρεπε να χαράξει τη διαδρομή ηλεκτρονικά, όπως και οι άλλοι. Δεν το έκανε και ξέχασε σε λάθος θέση ένα από τα κλειδιά. Επί 12 λεπτά μπορούσε να δει ότι το τρένο ήταν σε λάθος πορεία. Ούτε αυτό το είδε

-Ούτε αν είχε ολοκληρωθεί το ETCS θα είχε αποφευχθεί με βεβαιότητα η τραγωδία. Ο σταθμάρχης παρέκαμψε τα μέσα ασφαλείας, εγκατέλειψε την τηλεδιοίκηση, έδωσε εντολή παράκαμψης του κόκκινου σηματοδότητη, όλα θα τα ανενεργοποιούσε η εντολή του σταθμάρχη.

(διακοπές από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ και τον Χρήστο Σπίρτζη)

Καραμανλής: Το ETCS δεν είναι ευρείας χρήσης, μόνο δύο χώρες στην ΕΕ το έχουν, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία. Οταν ολοκληρωθούν οι εργασίες στην Ελλάδα θα είμαστε από τις ελάχιστες στην ΕΕ. Η σχετική σύμβαση υπεγράφη το 2007, μηδενική εξέλιξη του έργου έως το 2020. Από το 2020 παραδόθηκαν 21 σταθμοί.

-Ισχυρίζονται ότι αν είχαμε ραδιοκάλυψη GSMR θα μπορούσαμε να προλάβουμε το κακό. Δεν λένε ότι από το σύστημα έλειπε η απαραίτηση αξιολόγηση και πιστοποίηση, έγιναν την τελευταία τριετία.

-Ισχυρίζονται ότι έως το 2019 υπήρχε ένας πύργος ελέγχου, που θα απέτρεπε το δυστύχημα. Υποθέτω ότι εννούν το άτυπο κέντρο της οδού Καρόλου. Λειτουργεί και σήμερα, αλλά χωρίς εκπροσώπους της Hellenic Train που είναι ιδιωτική εταιρεία. Αυτό που ονομάζουν δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου δεν ήταν τίποτα περισσότερο παρά ένα κέντρο παρακολούθησης των δρομολογίων.

-Λένε ότι έως το 2019 υπήρχε και δεύτερος σταθμάρχης σε κάθε σταθμό. Ουδέν αναληθέστερο. Καταθέτω στα πρακτικά βάρδιες με έναν σταθμάρχη. Με βάση τα όσα αναληθώς προβάλλονται ότι δήθεν δεν υπήρχαν δικλίδες ασφαλείς, λέω υπήρχαν, αλλά δεν λειτούργησαν και γι’ αυτό ενισχύονται. Οι άλλοι δύο σταθμάρχες έπρεπε να είναι στη θέση τους, αλλά δεν ήταν. Δικλίδα ήταν το πρωτόκολλο για τις αναγγελίες, που ούτε αυτά ακολουθήθηκαν. Επί 12 λεπτά μπορούσε να δει τη λαμθασμένη πορεία ο σταμάρχης, ούτε αυτό το είδε. Οφείλουμε να πούμε την αλήθεια.

-Αναφέρθηκαν μερικοί σε δήθεν υποχρηματοδότηση του ΟΣΕ. Η αλήθεια είναι άλλη. Ο ΟΣΕ ελάμβανε σταθερά 45 εκατ. Από το 2020 αυξήθηκε και έφτασε το 2023 στα 75 εκατ. ευρώ. Προβλέφθηκαν κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Λένε ότι εμείς ευθυνόμαστε για την υποστελέχωση του ΟΣΕ και οι σταθμάρχες μειώνονταν. Η πορεία αυτή ανακόπηκε από το 2022. Εμείς προχωρήσαμε με διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ. Ξέρουμε ότι οι διαδικασίες είναι αδιάβλητες, αλλά και χρονοβόρες.

Η έναρξη της συνεδρίασης

Η συνεδρίαση της επιτροπής ανοίξε με την τοποθέτηση του πρώην υπουργού Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, και ακολούθησε ο Χρήστος Σπίρτζης.

Χρυσοχοΐδης: Η σύμβαση 717 πήρε έγκριση του Ελεγκτικού Συμβουλίου

Ο κ. Χρυσοχοΐδης, υπουργός Μεταφορών το 2014, που υπέγραψε την σύμβαση 717 για την ανάταξη και αναβάθμιση των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης του σιδηροδρομικού δικτύου, τόνισε ότι το έργο είχε κριθεί ως απόλυτης προτεραιότητας καθώς αφορούσε την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου το οποίο χαρακτηριζόταν από συστήματα ξεπερασμένης τεχνολογίας ή εκτός λειτουργίας.

Υπογράμμισε ότι η σύμβαση 717 έλαβε την έγκριση του Ελεγκτικού Συμβουλίου το καλοκαίρι του 2014 και ακολούθως, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η ΕΡΓΟΣΕ υπέγραψε την σύμβαση ορίζοντας ως χρόνο υλοποίησης του έργου τον Σεπτέμβριο του 2016.

«Η πρώτη δουλειά αναδόχου ήταν να κάνει λεπτομερή καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του δικτύου και του εξοπλισμού. Το έργο ήταν απολύτως αναγκαίο διότι εν μέσω μνημονίων και κρίσης η Ελλάδα και η ΕΕ αποφάσισε να ολοκληρώσει την υποδομή στον βασικό άξονα από το Ρίο εως Προμαχώνα. Ορισμένα έργα σήμερα έχουν ολοκληρωθεί αλλά αναμένεται να παραδοθούν. Σημαντικός παράγοντας για όλα αυτά είναι η ασφάλεια δικτύου γι αυτό και το έργο σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης κρίθηκε αναγκαίο να υλοποιηθεί» τόνισε ο κ. Χρυσοχοΐδης.

Όπως εξήγησε «το έργο ονομάζεται ανάταξη και αναβάθμιση σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα σημεία του δικτύου Αθήνα – Προμαχώνας. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φθαρμένο σύστημα αποφασίστηκε να γίνει η ταχύτερη αντικατάσταση των βλαβών. Το έργο έπρεπε να εκτελεστεί το συντομότερο. Ανάταξη σημαίνει ότι έχουμε πολλά συστήματα σηματοδότησης που τοποθετήθηκαν σε διαφορετικά χρονικά σημεία με άλλη τεχνική λογική φθαρμένα και εκτός λειτουργίας και εμείς θέλουμε να κάνουμε ενιαίο εκσυγχρονισμό . Αναβάθμιση σημαίνει πιστοποίηση του συστήματος με σύγχρονες πρακτικές και κανονισμούς της ΕΕ. Τηλεδιοίκηση είναι η εξ αποστάσεως απεικόνιση και χειρισμός της κυκλοφορίας».

«Ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός και τον Ιανουάριο του 2015 ανέλαβε η νέα κυβέρνηση για να υλοποιήσει εντός του συμβατικού χρόνου, δυο χρόνια μετά, την σύμβαση αυτή μαζί με τα όσα εξέθεσα καταθέτω και το χρονολόγιο που περιλαμβάνει όλα τα γεγονότα που προανέφερα για να ωριμάσει το έργο εως την υπογραφή της σύμβασης» ανέφερε ο κ. Χρυσοχοϊδης κλείνοντας την αρχική του τοποθέτηση.

Σπίρτζης: Η διάχυση της ευθύνης σημαίνει ότι δεν ευθύνεται κανείς

Ο κ. Σπίρτζης τόνισε ότι αμέσως μετά το δυστύχημα, «υπήρξε μια μεθόδευση να διαχυθούν οι ευθύνες και υπήρξαν άθλια δημοσιεύματα και μπαράζ ανακοινώσεων του τύπου ‘πού είναι ο Σπίρτζης;’ Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, μια δική μου αμέλεια, ένα δικό μου λάθος δεν θα το πάρει ο κ. Χρυσοχοΐδης, είναι δικό μου. Η λογική όλοι έχουν ευθύνη σημαίνει ότι κανείς δεν θα έχει στο τέλος την ευθύνη».

Τόνισε ότι η σημερινή συνεδρίαση με μόνο θέμα τη σύμβαση 717, με ευθύνη των βουλευτών της ΝΔ, αδικεί το κοινοβούλιο και την επιτροπή, καθώς «η λογική όλοι ίδιοι είναι καταλήγει στα να μην παίρνει κανείς την ευθύνη».

Σημείωσε ότι πολλές χώρες δεν έχουν το σύστημα ETCS (European train control system), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε ασφαλή σιδηρόδρομο.

Πρόσθεσε ότι τα μεγαλύτερα τμήματα των δικτύων στην Ευρώπη ούτε είχαν ούτε προβλέπεται να έχουν το σύστημα μέχρι το 2030 και πρόσεθεσε ότι στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουμε όλες τις λειτουργίες που έχουν κι όλες οι άλλες χώρες.

«Το 2018 εκσυγχρονίσαμε τον μηχανισμό κίνησης γι’αυτό τον λόγο» είπε.

Χαρακτήρισε ελλιπή και κακή την σύμβαση 717, καθώς, όπως είπε, «δημιούργησε την ανάγκη να γίνει συμπληρωματική σύμβαση και ανακεφαλαιωτικός πίνακας».

Πρόσθεσε πως «έχουμε αποδείξει στο δημόσιο διάλογο ότι το ποσοστό υλοποιήσης της 717 ήταν πάνω από 71% και η αρχική σύμβαση ήταν σχεδόν στο 0% τον Φλεβάρη του 2015».