Κάθε άνοιξη τα ίδια, άσχημα δέντρα

Πολίτες και οργανώσεις ξεσηκώνονται για το κλάδεμα των αστικών δέντρων

18 Απριλίου 2022, 2:56 μμ

κάθε-άνοιξη-τα-ίδια-άσχημα-δέντρα-907867

18 Απριλίου 2022, 2:56 μμ

Κάθε που μπαίνει η άνοιξη, βλέπουμε όλοι σε πάρκα και πλατείες να κλαδεύονται τα δέντρα, με τρόπο που πάντα φαινόταν στα μάτια μου άσχημος και κακός, αφήνοντας έναν άδειο κορμό.

Ίσως αισθητικά να έδειχνε ακατάλληλος στα μάτια μου, αλλά με τις ανύπαρκτες γνώσεις μου στο θέμα, υπέθετα πάντα πως θα είναι ο ορθός για να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.

Αυτές τις μέρες, όμως, τριάντα οργανώσεις και φορείς υπέγραψαν ένα κείμενο σχετικά με την «καταστροφή» των αστικών δέντρων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.

Από την Αθήνα μέχρι την Θεσσαλονίκη και τις Σέρρες, μέχρι την Νάξο και κάθε σχεδόν σημείο της χώρας, ο τρόπος κλαδέματος των αστικών δέντρων μοιάζει το ίδιο επιπόλαιος και ενδεχομένως ακατάλληλος σύμφωνα με την ανακοίνωση.

Τα οφέλη από τα δέντρα για το οικοσύστημα είναι πολλά και πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή για την ρύθμιση του μικροκλίματος, την απορρόφηση αέριων ρύπων, την αισθητική απόλαυση και αναψυχή, την προστασία από τις πλημμύρες, την θερινή σκίαση κλπ.

Επιπλέον, κατά τους μήνες του καλοκαιριού αποτελούν θέσεις φωλιάσματος για πολλά είδη πουλιών που ζουν στις πόλεις μας και την περίοδο αυτή ετοιμάζουν τις φωλιές τους.

Ο γεωπόνος Νίκος Μισυρλής, μας εξηγεί ποια είναι η σωστή περίοδος για το κλάδεμα των δέντρων:

«Το βασικό είναι ότι το κλάδεμα δε πρέπει να γίνεται δραστικά. Αυτό δηλαδή που γίνεται στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις τα τελευταία χρόνια είναι εγκληματικό. Έχει καταστρέψει δέντρα. Εννοείται πως το κλάδεμα πρέπει να γίνεται τους χειμωνιάτικους μήνες, βαριά βαριά τον Μάρτιο και με μία λογική «συμμαζέματος», όχι τσεκουρώματος. Αν τα κουρεύεις σωστά τα δέντρα, δεν πειράζεις τις φωλιές. Θα μπορούσαν οι εργολαβίες να ξεκινούν κάπου στις γιορτές των Χριστουγέννων», ενώ συμπληρώνει λέγοντας πως «Επίσης, το κλάδεμα θα πρέπει να μην είναι πάνω στην περίοδο της ανθοφορίας ενός δέντρου ή ενός λουλουδιού. Ο Δήμος Καλαμαριάς ας πούμε, κάθε χρόνο δίνει μία εργολαβία για να κουρέψει το πράσινο στο στρατόπεδο Κόδρα. Εκεί υπάρχουν κάποια πρανή που αυτή την εποχή τα κίτρινα λουλούδια, οι παπαρούνες, τα χαμομήλια, μοιάζουν σαν πίνακας ζωγραφικής. Από μακριά ειδικά, κάποια πρανή είναι σαν πίνακες του Van Gohn. Τα ρήμαξαν, ενώ έπρεπε να τα αφήσουν έστω έναν μήνα πάνω στην ανθοφορία για να πάει ο σπόρος παντού, απλά το σηκώσανε το κλάδεμα στους 20 πόντους. Βέβαια, τα λουλούδια τα κόψανε. Αυτό είναι και αποτρεπτικό όταν έχει λουλούδια και αγκάθια επειδή όταν ειδικά μιλάς για πρανή, είναι και ασφάλεια όταν έχεις ψηλό χόρτο για να μη πάνε τα παιδιά και πέσουν.»

Σε επικοινωνία με τον Αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος Ερωτόκριτο Θεοτοκάτο, σε μία σύντομη δήλωση του μας ενημερώνει για την Θεσσαλονίκη πως «Όπου υπάρχουν φωλιές, εμείς τις προστατεύουμε. Για τα δέντρα υπάρχουν ειδικοί επιστήμονες στην Αντιδημαρχία να ξέρετε. Τηρούμε συγκεκριμένη διαδικασία. Υπάρχει και το Δασαρχείο που επιβλέπει την διαδικασία και είναι όλοι ειδικοί επιστήμονες.»

Ο κόσμος αλλάζει. Οι άνθρωποι αλλάζουν

Οι κάτοικοι των πόλεων, πλέον αντιδρούν και θέλουν, ορθώς, να έχουν λόγο σε όσα αφορούν την γειτονιά τους, την πόλη τους, την καθημερινότητα τους. Όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Λαϊκής Συνέλευσης Κολωνού, Σεπολίων, Ακαδημίας Πλάτωνα που πίεσαν να μπει το θέμα του κλαδέματος των δέντρων στο δημοτικό συμβούλιο και τελικά τα κατάφεραν, αφού αποφασίστηκε να μπει στα θέματα ημερήσιας διάταξης και να γίνει συζήτηση στις 4 Μαΐου, ημέρα κατά την οποία γίνεται κάλεσμα για μαζική κινητοποίηση έξω από το δημαρχείο στις 16.00.

Ένα απόσπασμα από όσα αναφέρει ο διοργανωτής της παραπάνω εκστρατείας, μιλάει για «Καρατόμηση (tree topping) με την οποία προκαλείται απώλεια 50-100% του πράσινου φυλλώματος του δέντρου, απαραίτητου για την ομαλή ανάπτυξή του, που οδηγεί σε άναρχη αναβλάστηση και διατάραξη της φυσιολογίας του φυτού. Το δέντρο μετά από αυτό το αυστηρό κλάδεμα μένει εν τέλει πιο αδύναμο, ασταθές και ευάλωτο σε φυτασθένειες. Αυτός ο τρόπος κλαδέματος είναι επιστημονικά λανθασμένος και, όπως παραδέχτηκε ο υπεύθυνος πρασίνου της 4ης κοινότητας, πραγματοποιείται λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων”

Ο κόσμος αλλάζει. Οι άνθρωποι αλλάζουν. Κι αυτό θα πρέπει να το καταλάβουν όλοι.

Ο Νίκος Μισυρλής αναφέρει, σύμφωνα με τη δική του εκτίμηση, τι συμβαίνει με τα αστικά δέντρα και το πράσινο γενικότερα, λέγοντας πως «Το πρώτο είναι ότι δεν υπάρχει εξειδικευμένη γνώση και ουσιαστικά φαίνεται να παίρνουν το αλυσοπρίονο και να ξυρίζουν. Η αντίληψη του αστικού πράσινου στην Ελλάδα δεν θέλει λουλούδια, δεν σέβεται τις ιδιαιτερότητες του κάθε φυτού, ούτε την ανθοφορία του, ούτε τη σκιά που κάνει ένα δέντρο, ούτε το πώς μεγαλώνει, γενικώς υπάρχει έλλειψη διάθεσης γνώσης γιατί πιστεύω πως τη γνώση την αποκτάς αν θέλεις. Το δεύτερο είναι ότι γενικότερα στην Ελλάδα δεν εκτιμάται το πράσινο. Μια βόλτα αν κάνεις γύρω γύρω, σε μικρότερα μέρη, η λογική του κήπου με τα σπίτια, είναι τσιμενταρισμένη η αυλή για να πλένεται πιο εύκολα και δύο τρεις τρύπες για τις τριανταφυλλιές. Αυτό δηλαδή είναι πολύ συνηθισμένο τοπίο μη αστικής περιοχής. Το τρίτο είναι ότι στις αστικές περιοχές έχουμε ελάχιστο πράσινο ανά κάτοικο. Υπάρχει η λογική που λέει πως ο, τι είναι πράσινο μπορεί να αξιοποιηθεί με άλλον τρόπο επειδή το πράσινο δεν είναι αξιοποίηση. Ότι το επόμενο στάδιο ενός χώρου πρασίνου, είναι το χτίσιμο, να περιοριστεί δηλαδή το πράσινο.»

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Παρακάτω ολόκληρη η επιστολή με την πρωτοβουλία της ΑΝΙΜΑ και την υπογραφή 31 οργανώσεων – μέχρι στιγμής – με τίτλο «Να σταματήσει η καταστροφή των αστικών δέντρων!»

Τις τελευταίες μέρες οι κάτοικοι της Αθήνας και πολλών άλλων δήμων της Ελλάδας εκπλήσσονται δυσάρεστα, βλέποντας κυριολεκτικά καρατομημένα τα δέντρα στις πλατείες και στους δρόμους.

Οι χώροι πρασίνου με τα μεγάλα δέντρα και με τη βιοποικιλότητα που φιλοξενούν, αποτελούν σημαντικότατα συστατικά στοιχεία της φύσης μέσα στις πόλεις. Τα δέντρα προσφέρουν πλήθος αναντικατάστατων οικοσυστημικών υπηρεσιών: ρύθμιση του μικροκλίματος, απορρόφηση αέριων ρύπων, αισθητική απόλαυση και αναψυχή, προστασία από τις πλημμύρες, θερινή σκίαση κλπ. Επιπλέον, κατά τους εαρινούς μήνες αποτελούν θέσεις φωλιάσματος για πολλά είδη πουλιών που ζουν στις πόλεις μας.

Οι δήμοι που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των χώρων πρασίνου και για τη φροντίδα των δέντρων φαίνεται να αγνοούν όλα τα παραπάνω. Τα δέντρα κλαδεύονται με τρόπο τόσο δραστικό, που απομένει σχεδόν μόνο ο κορμός. Αφαιρείται όλη η κόμη τους και αυτό που μένει είναι μια εικόνα ακρωτηριασμένων και καρατομημένων δέντρων, που έχουν απωλέσει εντελώς το φυσικό σχήμα τους. Ακόμα χειρότερα, όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στην άνοιξη, δηλαδή στην εποχή κατά την οποία τα πουλιά έχουν ήδη φωλιές, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός αυγών ή και νεοσσών να πέφτει στο έδαφος, με μοιραία συνήθως κατάληξη.

Υπενθυμίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/147 για τη διατήρηση των άγριων πουλιών ορίζει στο άρθρο 5 ότι απαγορεύεται κάθε καταστροφή ή βλάβη των φωλιών και των αυγών των πουλιών. Ως εκ τούτου, η ζημιογόνος πρακτική του κλαδέματος αυτού κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου των πουλιών, δεν είναι απλώς μία απαράδεκτη πράξη αλλά επιπλέον είναι και παράνομη.

Επίσης, η νέα «Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για πρώτη φορά αναγνωρίζει ξεκάθαρα τη σημασία του αστικού περιβάλλοντος στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, κάνοντας λόγο για την ανάγκη οικολογικού προσανατολισμού των αστικών περιοχών και θέτοντας ως στόχο να επιστρέψει η φύση στις πόλεις.

Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε επιβεβλημένο να αλλάξει άμεσα η προσέγγιση του ζητήματος του αστικού πρασίνου από τους Δήμους και την πολιτεία.

Συγκεκριμένα ζητάμε:

1. Όλοι όσοι αναλαμβάνουν εργασίες κλαδέματος δέντρων από τους δήμους πρέπει να διαθέτουν πιστοποίηση – να έχουν διδαχθεί τεχνικές δενδροκομίας.

2. Να καταρτιστεί ένας οδηγός για τις κλαδεύσεις ο οποίος θα πρέπει υποχρεωτικά, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, να εφαρμόζεται από όλες τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες που προβαίνουν σε κλαδέματα. Ο οδηγός αυτός σε γενικές γραμμές πρέπει να ορίζει: α) ποια είδη δέντρων πρέπει να κλαδεύονται στο αστικό περιβάλλον και πότε, σύμφωνα με τις αρχές δενδροκομίας, β) τους ενδεδειγμένους τρόπους κλαδέματος ώστε τα δέντρα να διατηρούν την υγεία τους και ταυτόχρονα να συνεχίσουν να παρέχουν τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που προσφέρουν (ρύθμιση μικροκλίματος, σκίαση, μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, διατήρηση των αισθητικών και οικολογικών τους λειτουργιών).

3. Μέσω νομοθετικής ρύθμισης, να απαγορευτεί οποιοδήποτε κλάδεμα δέντρων

κατά την περίοδο της φωλεοποίησης των πουλιών και της ανάπτυξης των νεοσσών τους,

δηλαδή κατά τους μήνες Μάρτιο έως και Ιούνιο.

Οι συνυπογράφουσες οργανώσεις:

1. Αλκυόνη

2. ΑΝΙΜΑ

3. Αρίων

4. ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

5. Δίκτυο για την Προστασία της Άγριας Ζωής – SaveWild

6. Δράση για την Άγρια Ζωή

7. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού

8. Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης