Κύμα αποχωρήσεων και εμπλοκή στους δήμους, λόγω ΣτΕ

Καταιγισμό εξελίξεων προμηνύονται στα 2/3 των δήμων της χώρας, όπου οι διοικήσεις δεν διαθέτουν την απόλυτη πλειοψηφία, μετά και την καθαρογραφή της απόφασης του ΣτΕ που κρίνει αμετάκλητα αντισυνταγματικές τις διατάξεις του νόμου Θεοδωρικάκου, για τη συγκρότηση και τις αρμοδιότητες των επιτροπών Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής.

Η απόφαση αναμένεται να αναρτηθεί την ερχόμενη Δευτέρα και το υπουργείο Εσωτερικών πλέον είναι υποχρεωμένο να προχωρήσει σε «διορθώσεις» του νόμου ή να επαναφέρει το νόμο Κλεισθένη, που η κυβέρνηση της ΝΔ είχε, αντισυνταγματικά όπως έχει πια αποφανθεί το ΣτΕ, αντικαταστήσει με το νόμο 4623/2019.

Το επόμενο βήμα από την κυβέρνηση, είναι να προχωρήσει σε νέα νομοθέτηση και να αποκαταστήσει τη νομιμότητα, διότι όπως υποστηρίζουν νομικοί αλλά και αυτοδιοικητικοί, όλες οι αποφάσεις σε 225 δήμους, όπου η διοίκηση δεν διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία, από την  1^η Δεκεμβρίου 2022 και μετά, μπορούν να προσβληθούν νομικά ενώ ενδέχεται να τεθεί ακόμα και θέμα παράβασης καθήκοντος για τους δημοτικούς υπαλλήλους, που θα εφαρμόσουν αποφάσεις των εν λόγω επιτροπών.

Αξίζει να σημειωθεί πως η ολομέλεια του Συμβούλιου της Επικρατείας με συντριπτική πλειοψηφία – 19 υπέρ των προσφευγόντων και 2 κατά –έκανε αποδεκτή την επιχειρηματολογία των κ.κ. Μαρκούλη και Τροχόπουλου που είχαν καταθέσει τις προσφυγές κατά των διατάξεων του Ν. 4623/2019. Να θυμίσουμε πως οι εν λόγω διατάξεις όριζαν την υπερενισχυμένη εκπροσώπηση στην παράταξη του δημάρχου, κατά 3/5, εντός της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και αφαιρούσαν αρμοδιότητες από το δημοτικό συμβούλιο και τις μεταβίβαζαν στις δυο αυτές Επιτροπές, τις οποίες καθιστούσαν κυρίαρχα διοικητικά όργανα των ΟΤΑ. Να σημειωθεί επίσης ότι στην καθαρογραμμένη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ αυτές οι δυο αλλαγές αναφέρονται ως «βασικές» και «αλληλένδετες» μεταξύ τους.

Μεταξύ των αρμοδιοτήτων που είχαν αφαιρεθεί από τα Δημοτικά Συμβούλια και είχαν ανατεθεί στη Οικονομική Επιτροπή, όπου τα 3/5 των μελών εκ του νόμου Θεοδωρικάκου, ανήκαν στην διοίκηση του Δήμου, ήταν η απόφαση επί του ετήσιου προγράμματος προσλήψεων προσωπικού κάθε κατηγορίας, η τροποποίηση έως 5% του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων, η διαγραφή χρεών οφειλετών του Δήμου, η απευθείας ανάθεση δημοσίων συμβάσεων σε νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις κατά το άρθρο 12 του Ν. 4412/2016, η χρηματοδότηση των κοινωφελών επιχειρήσεων, η έγκριση των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων του Δήμου κ.ά.

Με λίγα λόγια, η Οικονομική Επιτροπή κυρίως, μπορούσε να αποφασίσει για μία σειρά από κρίσιμα ζητήματα, με εξασφαλισμένη εκ των προτέρων την πλειοψηφία και χωρίς το βάσανο της κριτικής ή τον κίνδυνο απώλειας θετικών ψήφων, από ένα δημοτικό συμβούλιο εκλεγμένο με απλή αναλογική.

Μπίρμπας:  Ήδη το υπουργείο Εσωτερικών θα έπρεπε να είχε νομοθετήσει

Το μέλος της διοίκησης της ΚΕΔΕ Δημήτρης Μπίρμπας, υποστηρίζει ότι άμεσα το υπουργείο Εσωτερικών θα πρέπει να προχωρήσει σε νομοθέτηση που θα αποκαθιστά την νομιμότητα βάσει της απόφασης του ΣτΕ.

Όπως τονίζει, το ΥΠΕΣ, μετά την δημοσιοποίηση της περίληψης της απόφασης, όχι της καθαρογραφής της απόφασης, θα έπρεπε ήδη να είχε νομοθετήσει.

«Η απόφαση του ΣτΕ αποτελεί δικαίωση της απλής αναλογικής και είναι καταπέλτης σε σχέση με την δαιμονολογία που αναπτύχθηκε ενάντια στο σύστημα της απλής αναλογικής»,τονίζει και αναφέρει ότι «ο κ. Βορίδης πρέπει άμεσα να προχωρήσει βάσει της απόφασης του ΣτΕ στην εναρμόνιση της σύνθεσης των Επιτροπών, διότι οποιοσδήποτε θα μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των Επιτροπών λόγω μη νόμιμης σύνθεσης».

Τονίζει δε, πως πλέον ακόμα και δήμαρχοι που ανήκουν στο χώρο της ΝΔ, ήδη παραπέμπουν όλες τις αποφάσεις στα δημοτικά συμβούλια των δήμων τους, ώστε να μην υπάρξει στο μέλλον πρόβλημα προσφυγής και νομιμότητας των αποφάσεων. «Όλες οι αποφάσεις των Επιτροπών πλέον είναι στον αέρα», σημειώνει και επισημαίνει ότι αν δεν υπάρξει διόρθωση από το ΥΠΕΣ θα προκληθεί μεγάλο πρόβλημα στους δήμους. Προβλέπει δε πως το ΥΠΕΣ θα επιχειρήσει να προωθήσει ένα νόμο παραπλήσιο του προγράμματος Κλεισθένη.

 Παπαστεργίου: Οι διατάξεις Θεοδωρικάκου ήταν ακραίες, αλλά αναγκαίες    

Από διαφορετική σκοπιά εξετάζει τις εξελίξεις ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Παπαστεργίου, που ωστόσο αναγνωρίζει πως η απόφαση του ΣτΕ θα πρέπει να οδηγήσει σε μία νέα διευθέτηση από το υπουργείο Εσωτερικών ώστε να διασφαλιστεί η λειτουργία των δήμων.

Αναγνωρίζει ότι πλέον ο καθένας μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των Επιτροπών των Δήμων, αλλά σημειώνει πως από μόνη της η απόφαση του ΣτΕ δεν σημαίνει τίποτα, αν δεν υπάρξει νομοθέτηση από το υπουργείο Εσωτερικών.

«Η απόφαση του ΣτΕ καθαρογράφτηκε, αλλά αυτό δεν παράγει εκτελεσιμότητα. Είναι επιτακτική ανάγκη το ΥΠΕΣ να νομοθετήσει και να μας ενημερώσει. Μία απόφαση του ΣτΕ από μόνη της δεν είναι πρόβλημα. Πρόβλημα ήταν ο εκλογικός νόμος της απλής αναλογικής, το οποίο πρόβλημα το υπουργείο Εσωτερικών προσπάθησε να λύσει, με κάποιες τροπολογίες ίσως ακραίες, αλλά αναγκαίες για να λειτουργήσουν οι δήμοι», τονίζει και υποστηρίζει πως «το τι γίνεται στους δήμους δείχνει και για ποιο λόγο έπρεπε να παρθούν αυτές οι αποφάσεις έστω  και αν τώρα βγήκαν αντισυνταγματικές».

«Από εδώ και πέρα θα περιμένουμε από το υπουργείο Εσωτερικών και να δούμε αν υπάρχει χρόνος συμμόρφωσης», σημειώνει.

Κύμα αποχωρήσεων από τις Επιτροπές σε πολλούς δήμους  

Στο μεταξύ μετά την δημοσιοποίηση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ σε πολλούς δήμους της χώρας, δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης αρνούνται να συμμετέχουν και να νομιμοποιήσουν με την παρουσία τους τη λειτουργία των Επιτροπών των οποίων η σύνθεση τους έχει κριθεί αντισυνταγματική.

Από το δήμο Θεσσαλονίκης και τους δήμους Ζακύνθου και Κέρκυρας, μέχρι και τους δήμους Μοσχάτου και Αιγάλεω, δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης αρνούνται να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις και καλούν το ΥΠΕΣ, να προχωρήσει σε ανασύνθεση των οργάνων, βάσει του εκλογικού νόμου με τον οποίο διεξήχθησαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019.

Ενδεικτικά η ανεξάρτητη δημοτική παράταξη “Ανάπτυξη Τώρα”, στο δήμο Πρέβεζας αναφέρει ότι «δεν μπορεί να έχει  συμμετοχή σε μία αντισυνταγματική -εκ του αποτελέσματος- κατεύθυνση, ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης και εξουσίας, μακριά από την ουσία της ψήφου των δημοτών και της εκλογικής δυναμικής των παρατάξεων που εξελέγησαν στο δημοτικό συμβούλιο Πρέβεζας”.