Λογοκρισία στη Μόσχα-Συνελήφθη σκηνοθέτης

Η σύλληψη του διάσημου Ρώσου σκηνοθέτη Κιρίλ Σερεμπρένικοφ και καλλιτεχνικού διευθυντή της πρωτοποριακής θεατρικής σκηνής «Γκόγκολ-Τσεντρ» της Μόσχας που πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της νέας του ταινίας και ο οποίος στη συνέχεια μεταφέρθηκε συνοδεία των ανδρών ασφαλείας στην Μόσχα, όπως δήλωσε ο δικηγόρος του Νμτίτρι Χαριτόνοφ, με την κατηγορία ότι καταχράστηκε δημόσιο χρήμα, έχει προκαλέσει πλήθος αποριών και αντιδράσεων στον καλλιτεχνικό, δημοσιογραφικό και πολιτικό κόσμο της Ρωσίας, ακόμα και ανθρώπων που πρόσκεινται στο περιβάλλον του ρώσου προέδρου και της ρωσικής κυβέρνησης. Για πολλούς αναλυτές, η σύλληψη του Σερεμπρένικοφ απηχεί τις έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις που συντελούνται αυτή την περίοδο στη Ρωσία και αναδεικνύουν τις «διαφωνίες» της πολιτικής ηγεσίας με τους μηχανισμούς ασφαλείας.

Μερικοί μάλιστα, υπενθυμίζοντας ότι ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος κατά τη διάρκεια συζήτησης που είχε με τον Ρώσο ηθοποιό Γιεβγκένι Μιρόνοφ, αποσπάσματα της οποίας είχαν ακουστεί στον αέρα, είχε χαρακτηρίσει «βλάκες» όσους είχαν κάνει έρευνα στο σπίτι του Σερεμπρένικοφ και στο «Γκόγκολ-Τσεντρ» στις 23 Μαΐου, θεωρούν ότι η σύλληψη του Σερεμπρένικοφ ήταν η απάντηση που έδωσαν οι «βλάκες», δηλαδή οι μηχανισμοί ασφαλείας για να του υπενθυμίσουν προφανώς τη δύναμη της επιρροής τους. Ανεξάρτητα, όμως, από τις όποιες ερμηνείες, ο ίδιος ο Σερεμπρένικοφ, όπως μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο Tass κατά τη διάρκεια της ανακριτικής διαδικασίας σήμερα, αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες δηλώνοντας ότι είναι αθώος. Λίγο αργότερα έξω από το θέατρο «Γκόγκολ- Τσεντρ», όπως μετέδωσαν ρωσικά μμε, έφτασαν δύο κλούβες και αυτοκίνητα της αστυνομίας, προφανώς επειδή οι αρχές φοβούνται τη διοργάνωση συγκέντρωσης διαμαρτυρίας. Ανεξάρτητα, όμως, από τους φόβους των αρχών για πιθανά επεισόδια, η σύλληψη του Ρώσου σκηνοθέτη προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στην ίδια τη Ρωσία. Ακόμη και ο πρώην υπουργός Πολιτισμού και νυν εντεταλμένος εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν αρμόδιος για τη διεθνή πολιτιστική συνεργασία Μιχαήλ Σβιντκόι, χαρακτήρισε τη σύλληψη «περιττό» μέτρο. Ο ίδιος μάλιστα προέβλεψε ότι θα ενταθούν οι αντιδράσεις στο εξωτερικό. «Είναι εντελώς προφανές ότι αυτό θα προκαλέσει και μια συγκεκριμένη αντίδραση στο εξωτερικό. Είναι αντιληπτό ότι είμαστε αυτάρκεις και είναι θέμα εσωτερικό μας, αλλά επαναλαμβάνω ότι και στο περιβάλλον της διανόησης και όχι μόνο της διανόησης στη Ρωσία αλλά και στο περιβάλλον της θεατρικής διανόησης στο εξωτερικό η σύλληψη αυτή θα προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις, οι οποίες κατά την άποψή μου αυτή τη στιγμή δεν χρειάζονται σε κανέναν».

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών και διευθυντής του «Κέντρου στρατηγικών μελετών» Αλεξέι Κουντρίν, που συνεργάζεται με τη ρωσική κυβέρνηση, απηύθυνε έκκληση να μην συλληφθεί ο Σερεμπρένικοφ. «Η σύλληψη του σκηνοθέτη είναι εμφανώς περιττό μέτρο πριν από την έναρξη της δίκης, ιδιαίτερα μετά τις δηλώσεις του (Ρώσου –σ.σ.) προέδρου ότι γίνονται υπερβολικά πολλές συλλήψεις επιχειρηματιών».

Τη σύλληψη του Ρώσου σκηνοθέτη καταδίκασαν και πολλοί διακεκριμένοι δημοσιογράφοι. Ο Νικολάι Σβανίζτζε, ένας από τους πλέον γνωστούς δημοσιογράφους, δήλωσε ότι η σύλληψη του Σερεμπερένικοφ «συνιστά εκδήλωση διώξεων. Πρόκειται για ένα μέτρο εκφοβισμού, στόχος του οποίου είναι να δείξει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να προστατευθούν, είτε είσαι ακαδημαϊκός, είτε είσαι καλλιτέχνης, όσο γνωστός κι αν είσαι, θα έρθουν να σε συλλάβουν αν το θεωρήσουν απαραίτητο. Για ποιο πράγμα θα σε κατηγορήσουν στη συνέχεια, είναι πλέον άλλο ζήτημα. Κάτι θα βρουν. Πρόκειται για μια πολύ κακή είδηση». Ο σκηνοθέτης Γιούρι Ζούκοφ εξέφρασε φόβους ότι ο Σερεμπρένικοφ μπορεί να χαθεί από το καλλιτεχνικό προσκήνιο. «Ενδέχεται να τον χάσουμε», είπε, προσθέτοντας ότι «ακόμα και αν ή έκβαση της υπόθεσης δεν θα είναι τραγική για τον Κιρίλ, θα είναι τραγική η ψυχική του κατάσταση». Ο σκηνοθέτης Πάβελ Λουγκίν, αναφερόμενος στη σύλληψη του συναδέλφου του, δήλωσε χαρακτηριστικά τα εξής: «Φυσικά πρόκειται για ανοησία. Όλοι μας έχουμε υπέρμετρα στενοχωρηθεί, συντριβεί και γενικά είμαστε ανήσυχοι. Νομίζω ότι μπορώ να εκτιμήσω την κατάσταση ως εξής: ο μηχανισμός δεν υποχωρεί, και αν ξεκίνησαν να ερευνούν την υπόθεση, πρέπει να αποδείξουν ότι είχαν πάντα δίκιο, ότι αυτό είναι νομοτελειακό…». Εντελώς διαφορετική είναι η άποψη του 80χρονου πλέον διάσημου Ρώσου σκηνοθέτη Αντρέι Κοντσαλόφσκι, ο οποίος αναφερόμενος στη σύλληψη του Σερεμπερένικοφ, δήλωσε τα εξής: «Πάντα συναισθάνεσαι έναν άνθρωπο που έκανε λάθος, που έκανε κάτι που παραβιάζει τον νόμο. Φυσικά, είναι κρίμα που ο άνθρωπος έκανε λάθος. Τα ζητήματα αυτά δεν μπορούν να λύνονται αφηρημένα. Υπάρχει νόμος». Η δήλωση αυτή του Κοντσαλόφσκι μπορεί να ηχεί ως παραφωνία σε σχέση με τις άλλες δηλώσεις, αλλά είναι και μία ένδειξη της ύπαρξης διαφορετικών απόψεων στη ρωσική κοινωνία.

Πάντως ο πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματιών Θεάτρου της Ρωσίας, Αλεξάντρ Καλιάγκιν, απευθύνθηκε προσωπικά στην ανακριτική επιτροπή της Ρωσίας με ανακοίνωσή του στην οποία αναφέρει ότι η σύλληψη του Σερεμπρένικοφ «είναι μέτρο ακραίο και αδικαιολόγητο».

ΑΠΕ