Μια πρώην ανταποκρίτρια στο Παρίσι εξηγεί τους λόγους της παραίτησής της

« En Russie, on m’accusera d’être espionne, on dira que j’ai été grassement payée pour cette intervention. Personne ne m’a payée » : une ex-correspondante à Paris explique les raisons de sa démission de la chaîne russe Perviy Kanal | par @AudeDassonville https://t.co/2wu2abijPm

— Le Monde (@lemondefr) March 23, 2022

Λέξεις: Aude Dassonville

Όταν η Ρωσία ανακοίνωσε την επίθεσή της κατά της Ουκρανίας, στις 24 Φεβρουαρίου, η Ζάνα Αγκαλάκοβα βρισκόταν στο Μιλάνο, μαζί με τον φωτογράφο σύζυγό της, για να καλύψει την εβδομάδα μόδας. «Τηλεφώνησα αμέσως στη Μόσχα και ρώτησα: “Σταματάω;”», είπε προχθές σε μια εκδήλωση που οργάνωσαν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα στο Παρίσι. Η απάντηση ήταν αρνητική. Αλλά δεν την κράτησε για πολύ στη δουλειά της.

Ενώπιον των πενήντα ως εξήντα δημοσιογράφων που ήταν παρόντες στην εκδήλωση, η πρώην σταρ του πιο δημοφιλούς ρωσικού καναλιού (Perviy Kanal, δηλαδή Πρώτο Κανάλι) είπε ότι δεν προτίθεται να αποφύγει τη λέξη για την οποία απειλείται με κάθειρξη ως 15 ετών όποιος Ρώσος την προφέρει. «Το λέω καθαρά, πρόκειται για πόλεμο», είπε, με τα χέρια βαθιά στις τσέπες του μπλουτζίν της.

Οι φίλοι της λένε πως πρέπει να είναι τρελή για να αποφασίσει να διηγηθεί την ιστορία της κι εκείνη παραδέχεται ότι φοβάται πολύ. «Δεν έχω όμως άλλη επιλογή. Στη Ρωσία θα με κατηγορήσουν ότι είμαι κατάσκοπος, θα πουν ότι πληρώθηκα αδρά γι’ αυτή την παρέμβαση. Κανείς δεν με πλήρωσε. Δουλεύω μόνο για τη χώρα μου».

Για πολύ καιρό, η 56χρονη Αγκαλάκοβα θεωρούσε ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα με τις απαιτήσεις του καναλιού στο οποίο εντάχθηκε το 1999. Όταν, το 2005, ζήτησε να γίνει ανταποκρίτρια στο Παρίσι, είχε την ελπίδα ότι θα μπορούσε έτσι να αποφύγει την προπαγάνδα για την οποία δεν ήθελε να είναι συνένοχη. Αυτή η «στρουθοκαμηλική» πολιτική λειτούργησε για ένα διάστημα. Η Αγκαλάκοβα κάλυψε τις ταραχές στα banlieues το 2005, έκανε ρεπορτάζ για το φουαγκρά, έγραψε για τις προεδρικές εκλογές του 2007.

Τα πράγματα άρχισαν να χαλάνε όταν ξέσπασε ο πόλεμος στο Ντονμπάς, το 2014. Ανταποκρίτρια τότε στη Νέα Υόρκη, κλήθηκε να γράφει μόνο για τα αρνητικά της Αμερικής. «Δεν έγραψα ψέματα, κάλυψα όμως μία μόνο πλευρά, αυτό σημαίνει προπαγάνδα», λέει. Όπως σε αυτή την ιστορία που τυφλοί πρέπει να περιγράψουν έναν ελέφαντα. Αυτός που αγγίζει την προβοσκίδα βρίσκει ότι «είναι υγρή σαν την επιδερμίδα του φιδιού». Αυτός που πιάνει την ουρά λέει ότι του θυμίζει ένα «μαλακό σχοινί». Εκείνος που ακουμπάει ένα πόδι μιλάει για έναν «τραχύ κορμό δέντρου». Κανείς δεν έχει άδικο ούτε όμως περιγράφει την πραγματικότητα. Μετά το 2014, στη Ρωσία, το παχύδερμο είναι ο πόλεμος.

Όταν επιστρέφει στη Γαλλία, το 2019, η δημοσιογράφος δεν αντέχει άλλο το γεγονός ότι το Perviy Kanal, όπως και τα άλλα μη ανεξάρτητα μέσα της Ρωσίας, εκφράζει αποκλειστικά την πλευρά του Κρεμλίνου. «Ο ελεύθερος Τύπος είναι αναγκαίος σε κάθε κοινωνία», τονίζει. «Πολλοί σκέφτονται σαν και μένα. Είναι εύκολο να τους πεις “και γιατί δεν διαμαρτύρεστε;” Με αυτή την έννοια, είμαι προνομιούχα. Είμαι στη Γαλλία, αισθάνομαι προστατευμένη, πιο ελεύθερη. Και νιώθω να μπορώ να το κάνω.»

Στη Ρωσία, συνεχίζει, οι συνάδελφοί της είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν να εργάζονται για να πληρώσουν δάνεια, να βοηθούν τους άρρωστους γονείς τους. Είναι «όμηροι της κατάστασης», όπως και τα πρώτα θύματα των οικονομικών κυρώσεων, «τα μεσαία στρώματα», που είναι καταδικασμένα στη φτώχεια και σύντομα δεν θα είναι πλέον «σύμμαχοί μας».

«Ξέρουμε ποιος είναι υπεύθυνος γι’ αυτή την κατάσταση, αλλά οι Δυτικοί έχουν κι αυτοί ευθύνη», τονίζει, εκφράζοντας τη λύπη της για το κλείσιμο ορισμένων πολιτιστικών κέντρων, για την απαγόρευση ορισμένων καλλιτεχνών και για τη διακοπή ορισμένων συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημίων.

Όταν μια δημοσιογράφος τη ρωτάει γιατί εκφράζεται τώρα, ύστερα από τόσα χρόνια συμβιβασμών, δεν διστάζει να απαντήσει: «Επειδή ο πόλεμος είναι στην πόρτα σας. Μην πάρετε την κατάσταση αψήφιστα».

* H Οντ Ντασονβίλ είναι αρθρογράφος της Monde

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Aρχική πηγή: Le Monde