Ο άνδρας με το πράσινο μπλουζάκι

Στην αρχή ήταν απλώς ένα μπλουζάκι. Ένα απλό, σε χρώμα πράσινο της ελιάς, σαν αυτά που φοριούνται κάτω από τις στρατιωτικές στολές ή που υπάρχουν στις γκαρνταρόμπες μας για τις προπονήσεις και τα Σαββατοκύριακα. Μερικές φορές ήταν περισσότερο καφέ παρά πράσινο. Άλλες φορές υπήρχε ένας σταυρός πάνω από την καρδιά, με ένα οικόσημο στο κέντρο.

Τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι άφησε τα πρώην ναυτικά του κουστούμια, τα λευκά πουκάμισα, τις γραβάτες, τη στολή του πολιτικού για το πράσινο μπλουζάκι, το οποίο φοράει καθημερινά στα μηνύματα του προς της χώρα του, στις ομιλίες του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, στο Αμερικανικό Κογκρέσο, στη συνέντευξη του το Σαββατοκύριακο στο CNN.

Από τότε το συγκεκριμένο μπλουζάκι έχει γίνει κάτι περισσότερο από ένα κομμάτι ύφασμα. Έχει γίνει σύμβολο δύναμης του Ουκρανικού λαού.

Μαζί με τις φωτογραφίες από τα πτώματα των άψυχων στους δρόμους και από τα βομβαρδισμένα θέατρα και τις πολυκατοικίες, θα είναι μία από τις καθοριστικές εικόνες της σύγκρουσης. Είναι μία μεταφορά σε ύφασμα για την αφήγηση ενός Ρώσου Γολιάθ και του Ουκρανού Δαβίδ, της ύβρεως και του ηρωισμού, που παίζεται με αίμα και όπλα.

Το μπλουζάκι είναι μια υπενθύμιση της καταγωγής του Ζελένσκι. Μια σύνδεση μεταξύ του και των πολιτών-στρατιωτών που μάχονται στους δρόμους. Ένα σημάδι ότι συμμερίζεται τις δυσκολίες τους. Θα μπορούσε, ως αρχιστράτηγος, να έχει παραμείνει με την επίσημη ένδυσή του, όπως έκανε ο Τσόρτσιλ όταν επισκέφτηκε τις βομβαρδισμένες τοποθεσίες του Κόβεντρι με το μαύρο του καπέλο, το πανωφόρι του και το παπιγιόν του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το γεγονός ότι ο Ζελένσκι επέλεξε αντ ‘αυτού να υιοθετήσει μία πιο προσιτή ενδυμασία είναι μία ξεκάθαρη δήλωση αλληλεγγύης προς τον λαό του όσο οποιαδήποτε ρητορική του.

Πράγματι, όταν μίλησε στο Κογκρέσο και ο οικονομολόγος Πίτερ Σιφ έγραψε αργότερα, «Καταλαβαίνω ότι οι καιροί είναι δύσκολοι, αλλά ο Πρόεδρος της Ουκρανίας δεν έχει κοστούμι;» υποδηλώνοντας ότι φορώντας ένα μπλουζάκι ο Ζελένσκι δεν σεβάστηκε τους Αμερικανούς νομοθέτες, ο κ. Σιφ ήταν εκείνος που είχε χάσει την ουσία. Το μπλουζάκι δεν ήταν ένδειξη ασέβειας προς αυτούς που απευθυνόταν. Ήταν ένα σημάδι σεβασμού και πίστης σε αυτούς που εκπροσωπούσε. Μια υπενθύμιση του τι συνέβαινε έξω από τις πόρτες του. Φορώντας τη στολή τους και όχι τη στολή των ανθρώπων στην αίθουσα, έκανε το σουρεαλιστικό πραγματικό, όπως ακριβώς το ίδιο έκανε και το βίντεο που έδειξε αργότερα με τις βόμβες να πέφτουν βροχή σε πόλεις της Ουκρανίας.

Φυσικά ότι ο Ζελένσκι κατανοεί ξεκάθαρα πώς τα ρούχα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μορφή προπαγάνδας δεν υποβαθμίζει την θέση του ή τον ρόλο του στην ιστορία.

Εξάλλου, το ντύσιμο, όπως η μουσική, οι ταινίες και η λογοτεχνία, έχουν χρησιμοποιηθεί από καιρό για να μεταδίδουν πολιτικά μηνύματα και να επηρεάζουν τη γνώμη. Συνέβη τη δεκαετία του 1950 (και στη συνέχεια) με την C.I.A. Διανέμοντας κρυφά το “Doctor Zhivago” για να αποσταθεροποιήσει τη Σοβιετική Ένωση και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου με τη συγκαλυμμένη χρήση του rock ‘n’ roll για να καταρρεύσει το Τείχος του Βερολίνου.

Αποδεικνύεται από την προτίμηση του Fidel Castro για το πράσινο στρατιωτικό πουκάμισο και το καπέλο ως στολή του. Επίσης, ο George W. Bush προσγειώθηκε στο αεροπλανοφόρο Abraham Lincoln με το πλήρες στρατιωτικό κοστούμι πτήσης για να κηρύξει τη νίκη στον πόλεμο του Ιράκ.

Και είτε το Κογκρέσο αναγνωρίζει είτε όχι το μπλουζάκι, σχεδόν οποιοσδήποτε παρακολουθεί μπορεί να το κάνει. Το ντύσιμο είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους συνδεόμαστε με ανθρώπους σε περιστάσεις που ξεπερνούν τη φαντασία μας, επειδή τους καθιστά οικείους. Υπάρχουν πολλές εικόνων διαδηλωτών που έχουν γίνει γνωστές από τα ρούχα στις φωτογραφίες.

Με το ντύσιμό τους, με κάποιον τρόπο συνδεόμαστε μαζί τους. Η δύναμη των εικόνων έγκειται στον τρόπο με τον οποίο απαθανατίζουν ένα φαινομενικά απλό άτομο —κάποιον που φοράει ένα ρούχο που υπάρχει στη ντουλάπα σχεδόν όλων που παρακολουθούν.

Με την μπλούζα του, στο γενικό γραφείο του με τους λευκούς τοίχους, δίπλα στην ουκρανική σημαία, ο Ζελένσκι έχει συνδυάσει αυτές τις δύο παραδόσεις σε μία. Είναι και ο άνθρωπος με το πράσινο μπλουζάκι της ελιάς και ο πατέρας του έθνους.

Και με το ντύσιμό του, όπως και με τις πράξεις και τα λόγια του, ο Ζελένσκι έχει τοποθετηθεί σε αντίθεση με τον τύπο της άλλης πλευράς: τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας, διάσημο για τα περίτεχνα, επιχρυσωμένα παλάτια του και την αγάπη του για την πολυτέλεια, τα γυαλιά ηλίου του Cartier και τα ρολόγια Patek Philippe. Ακόμη και απευθυνόμενος στο πλήθος κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης στη Μόσχα στις 18 Μαρτίου για τον εορτασμό της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία και των «καθολικών αξιών», ο Πούτιν φόρεσε ένα ρουφηχτό Loro Piana που κοστίζει πάνω από 10.000 δολάρια και ένα πουλόβερ με λαιμόκοψη από κασμίρι Kiton, επώνυμα σήματα πλούτου κλπ.

Είναι μια γραφή δύναμης διαλεκτικής σε ύφασμα; Ο ελιτιστής εναντίον του απλού ανθρώπου; Θέση και αντίθεση. Ο Μαρξ θα καταλάβαινε.

Πηγή: nytimes.com