Όρια συνταξιοδότησης: Επανέρχονται τα σενάρια για αύξηση μετά το 2027

Σαφείς ενδείξεις για μελλοντικές αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης φέρνει η επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος στη χώρα, γεγονός που επιβαρύνει αισθητά το ασφαλιστικό σύστημα. Σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, από το 2027 και μετά, τα όρια συνταξιοδότησης θα επαναπροσδιορίζονται κάθε τρία χρόνια, με βάση το προσδόκιμο ζωής των ασφαλισμένων.

Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι τα όρια θα παραμείνουν σταθερά μέχρι το τέλος του 2027, ωστόσο, τα πρώτα σενάρια για την περίοδο 2028–2030 δείχνουν σταδιακές αυξήσεις τόσο στο γενικό όριο των 67 ετών όσο και στο όριο των 62 ετών με 40 έτη ασφάλισης.

Η πιο ανησυχητική ένδειξη είναι η επιδείνωση της αναλογίας εργαζομένων προς συνταξιούχους

Η πιο ανησυχητική ένδειξη είναι η επιδείνωση της αναλογίας εργαζομένων προς συνταξιούχους. Σήμερα διαμορφώνεται σε 1,6 εργαζόμενους ανά έναν συνταξιούχο, ενώ αναμένεται να υποχωρήσει σε μόλις 1,25:1 την επόμενη δεκαετία. Για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συστήματος, απαιτείται αναλογία 4:1, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές.

Το θέμα της αύξησης των ορίων ηλικίας στη χώρα μας θα τεθεί στο τραπέζι με βάση τη μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής, η οποία εκπονείται κάθε τρία χρόνια και θα αποτυπώσει, όπως δείχνουν τα μέχρι τώρα στοιχεία, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Πάντως, τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας έχουν ήδη διαβεβαιώσει ότι η αύξηση των ορίων θα είναι σταδιακή (3-4 μήνες κατ’ έτος) ώστε να μην επιβαρυνθούν άμεσα οι ασφαλισμένοι.

Δυσοίωνες δημογραφικές εξελίξεις

Ενδεικτική είναι πρόσφατη αναλογιστική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, η οποία περιγράφεται και στην αντίστοιχη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η έκθεση κατ’ ουσίαν έθεσε επί τάπητος τις δυσοίωνες δημογραφικές εξελίξεις και τις επιπτώσεις τους. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό βέβαια με τις περιορισμένες γεννήσεις και τη γήρανση του πληθυσμού, έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Η έκθεση αναφέρει για την χώρα μας το ενδεχόμενο η θεσμοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης να αυξηθεί στα 67,5 έτη από τα 62 έτη που είναι σήμερα – με 40 έτη ασφάλισης.

Στο μεσοδιάστημα και μέχρι το 2030, προτείνεται η αύξηση του σημερινού ορίου του 62ου έτους της ηλικίας με 40 χρόνια ασφάλισης στα 63,5 έτη.

Ταυτοχρόνως το γενικό όριο ηλικίας που σήμερα είναι στα 67 έτη, ενδέχεται να φθάσει στα 68,5 έτη το 2030 και τα 72,5 έτη το 2070.

Όρια συνταξιοδότησης και τρεις δείκτες

Τρεις είναι οι βασικοί δημογραφικοί δείκτες που θα κρίνουν το μέλλον του συνταξιοδοτικού:

Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων, δηλαδή το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 σε σχέση με τους οικονομικά ενεργούς,

Ο δείκτης γήρανσης, που αποτυπώνει τη σχέση ηλικιωμένων και νέων εργάσιμης ηλικίας. Και ο δείκτης γονιμότητας, που ενώ βελτιώθηκε ελαφρώς, παραμένει στο χαμηλό επίπεδο του 1,5 παιδιού ανά γυναίκα.

Η εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής αποτελεί κομβικό παράγοντα. Από το 2010 έως το 2015 αυξήθηκε κατά περίπου ένα έτος, ενώ από το 2015 έως το 2020 παρέμεινε στάσιμο – κυρίως λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει νέα άνοδο κατά 1,5 έτος έως το 2030, γεγονός που ενεργοποιεί τον μηχανισμό αναπροσαρμογής των ορίων ηλικίας, όπως ορίζει ο νόμος Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016).

Πηγή: OT