Τουρισμός και Airbnb «καταστρέφουν» τη μέση εκπαίδευση – Βροχή οι παραιτήσεις καθηγητών

Οι κακές συνθήκες εργασίας, οι χαμηλοί μισθοί και η αβεβαιότητα, αλλά κυρίως η έλλειψη στέγης, είναι οι κύριες αιτίες που οδηγούν σε μαζικές παραιτήσεις τους αναπληρωτές καθηγητές. Από την αρχή του 2024 οι παραιτήσεις αναπληρωτών καθηγητών ξεπέρασαν τις 750 ενώ από τις αρχές του έτους υπολογίζονται κοντά στις 2.500.

Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με δημοσιεύσεις και αναρτήσεις του υπουργείου Παιδείας στη Διαύγεια, ανακλήθηκαν οι προσλήψεις 761 αναπληρωτών εκπαιδευτικών, που είτε δεν παρουσιάστηκαν είτε παραιτήθηκαν από τα διδακτικά τους καθήκοντα. Συνολικά από την αρχή της σχολικής χρονιάς πάνω από το 5% από τις 52.000  των αναπληρωτών καθηγητών παραιτήθηκε ή δεν ανέλαβε καθήκοντα

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε πολλά σχολεία, ιδίως στις δύσκολες ακριτικές περιοχές και κυρίως σε περιοχές με έντονη τουριστική ανάπτυξη, υπάρχουν σχολεία που υπολειτούργησαν και πολλά μαθήματα δεν έγιναν. Τα κενά καθηγητών σε πολλά σχολεία είναι τεράστια και η εκπαιδευτική διαδικασία έχει τιναχτεί στον αέρα, με μεγάλα θύματα βέβαια και τους μαθητές, ιδίως όσους αποφοιτούν και θα πρέπει να προετοιμάζονται για τις πανελλήνιες εξετάσεις.

Η βασική αιτία της άρνησης των καθηγητών να παρουσιαστούν, ή να παρουσιαστούν και στη συνέχεια και να παραιτηθούν από τις θέσεις τους είναι οι χαμηλοί μισθοί και η ανυπαρξία στέγης, ιδίως σε περιοχές με έντονη τουριστική κίνηση. Το φαινόμενο δεν εντοπίζεται μόνο στη νησιωτική Ελλάδα, όπου οι κατοικίες αξιοποιούνται ως τουριστικά καταλύματα, αλλά και σε αστικές περιοχές στην Αττική, στην Κρήτη και την Πελοπόννησο, όπου οι ιδιοκτήτες σε πολλές περιπτώσεις επιλέγουν την βραχυχρόνια μίσθωση (airbnb).

Η τουριστική εκμετάλλευση των κατοικιών, που χρονικά πλέον επεκτείνεται και πέραν της καλοκαιρινού περιόδου, έχει προκαλέσει και ραγδαία αύξηση των ενοικίων. Μόλις πρόσφατα προκλήθηκε «σάλος» για το ενοίκιο των 900 ευρώ μίας «γκαρσονιέρας» στη Μύκονο, η οποία δεν διέθετε χώρους υγιεινής και κουζίνα.

Όταν ο βασικός μισθός ενός καθηγητή είναι τα 840 ευρώ, και περισσότερα από τα μισά, μεσοσταθμικά, πρέπει να τα διαθέσει για στέγη, πολλοί αναπληρωτές καθηγητές που καλούνται να διδάξουν σε τουριστικές περιοχές, αρνούνται το διορισμό ή παραιτούνται.

Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, προσλαμβάνονται περίπου 52.000 αναπληρωτές καθηγητές για τα σχολεία μέσης εκπαίδευσης, αριθμός τεράστιος, γεγονός που σημαίνει ότι καλύπτονται πάγιες και διαρκείς ανάγκες του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι κυβερνήσεις όμως επιλέγουν να διατηρούν αυτό το στρεβλό, ευκαιριακό και χαμηλόμισθο σύστημα, επικαλούμενες δημοσιονομικές ανάγκες, όταν ολόκληρες σχολικές μονάδες υπολειτουργούν και χιλιάδες μαθητές δεν λαμβάνουν την κατάλληλη εκπαίδευση.

Η «Οδύσσεια» των αναπληρωτών καθηγητών

Οι περιγραφές από τους ίδιους τους αναπληρωτές για τον «Γολγοθά» και την «Οδύσσεια» που αντιμετωπίζουν είναι αποκαλυπτικές για το εκπαιδευτικό σύστημα και τις ευθύνες των κυβερνώντων.

Η Αγγελική Γιουλάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια εδώ και 5 χρόνια, που έχει εργαστεί σε 5 διαφορετικές περιοχές, στις Κυκλάδες, στα Επτάνησα, την Πιερία και τη Θεσσαλονίκη, τονίζει πως οι παραιτήσεις των καθηγητών είναι ένα φυσικό φαινόμενο, διότι μισθοί, ενοίκια και συνθήκες απασχόλησης είναι απόλυτα αποτρεπτικές.

«Παλιότερα το πρόβλημα της στέγης ήταν μόνο στα αμιγώς τουριστικά μέρη όπως στα νησιά, όπου τα σπίτια τα θέλουν για τους τουρίστες από τον Απρίλιο, ενώ εμείς εργαζόμαστε μέχρι τον Ιούνιο, ενώ τα ενοίκια είναι υπέρογκα και φτάνουν μέχρι 600 ευρώ, όταν ο βασικός μισθός του αναπληρωτή είναι 840 ευρώ», τονίζει και αναφέρει ότι τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα υπάρχει και σε μεγάλες πόλεις όπως στην Αθήνα.

«Πάνε συνάδελφοι ψάχνουν σπίτια δεν βρίσκουν και αναγκαστικά παραιτούνται από τη θέση. Και αυτό φαίνεται από τους πίνακες του υπουργείου Παιδείας. Το airbnb στην Αθήνα, και αλλού, έχει ανεβάσει τα ενοίκια και έχει αφαιρέσει κατοικίες για ενοικίαση. Και όταν είσαι αναπληρωτής, αυτό σημαίνει ότι τον Ιούνιο θα το αφήσεις το σπίτι. Οπότε, ακόμα και στην επαρχία, ο ιδιοκτήτες δεν σου δίνει το σπίτι, γνωρίζοντας ότι σε μερικούς μήνες θα φύγεις, διότι κάθε χρόνο δεν ξέρεις που θα εργαστείς», τονίζει και αναφέρει ότι «όταν π.χ. στο Βόλο θέλεις 400 – 500 ευρώ για ενοίκιο και παίρνεις 840 ευρώ μισθό και έχεις οικογένεια, δεν πας. Ψάχνεις κάτι άλλο, πιο μόνιμο».

Όσο για τα μαθήματα, όπως αναφέρει «όταν σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα το 1/3 των καθηγητών είναι αναπληρωτές, εκ των οποίων πολλοί παραιτούνται, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν ολόκληρα σχολεία όπου χάνονται ώρες διδασκαλίας».

Η πιο δύσκολη φάση για μερικούς καθηγητές, σε τουριστικές περιοχές, όπως στις Κυκλάδες, έρχεται όταν πλησιάζει το καλοκαίρι και πρέπει να εγκαταλείψουν το σπίτι που νοικιάζουν, γιατί οι ιδιοκτήτες το εκμεταλλεύονται ως τουριστικό κατάλυμα, συνήθως με τη μέθοδο του airbnb. «Έχω ακούσει περιπτώσεις καθηγητών σε νησιά, να μένουν 3-4  άτομα σε ένα δωμάτιο μέχρι να κλείσει η χρονιά, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις καθηγητών που έμειναν για κάποιο διάστημα και σε κάμπινγκ στις Κυκλάδες», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σχετικά με τη διαδικασία ανάληψης των καθηκόντων του, ένας αναπληρωτής καθηγητής μέχρι και μερικές ημέρες πριν από την ημερομηνία που πρέπει να παρουσιαστεί στο σχολείο, δεν γνωρίζει τον τόπο όπου θα εργαστεί. «Αν π.χ. την Πέμπτη πρέπει να παρουσιαστείς στη Χίο, συνήθως μέχρι και την προηγούμενη Παρασκευή δεν έχεις ειδοποιηθεί. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε 4-5 ημέρες πρέπει να πακετάρεις, να κανονίσεις τα προσωπικά σου, να βρεις μέσα στον Αύγουστο μέσο να πας στη Χίο και να βρεις και κατάλυμα», αναφέρει η κ. Γιουλάκη και προσθέτει ότι «υπάρχει και χειρότερο. Στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα πρέπει πρώτα να παρουσιαστείς στην έδρα της Διεύθυνσης Παιδείας, π.χ στην Κω και μετά από κει θα σου πούνε σε ποιο νησί θα πας. Μιλάμε για τραγελαφικά πράγματα».

Κάνω κάθε ημέρα 150 χιλιόμετρα πήγαινε – έλα  

Ο Κώστας Τάτσης αναπληρωτής καθηγητής σε ΕΠΑΛ, που διδάσκει γραφικές τέχνες σε τρία σχολεία στο νομό Θεσσαλονίκης, στη Σταυρούπολη, στο Σοχό και στον Λαχανά, αναφέρει ότι η απασχόληση για τον αναπληρωτή καθηγητή είναι σχεδόν μία τραυματική εμπειρία.

Περιγράφοντας την δική του περίπτωση αναφέρει ότι «κάθε μέρα για να διδάξω σε τρία σχολεία, διανύω 150 χιλιόμετρα πήγαινε έλα» ενώ για την αποζημίωση των οδοιπορικών του, τονίζει ότι υπάρχει τεράστια γραφειοκρατική ταλαιπωρία. Όπως σημειώνει «χρειάζεται να συμπληρώσεις 14 έγγραφα και τα χρήματα για την βενζίνη δεν τα παίρνεις φέτος, αλλά του χρόνου. Επίσης για να αποζημιωθείς για βενζίνη δεν πρέπει να υπάρχει συγκοινωνία, δηλαδή ΚΤΕΛ και στην δική μου περίπτωση του Λαχανά υπάρχει ΚΤΕΛ. Τότε η αποζημίωση είναι 2 ευρώ. Μιλάμε για τριτοκοσμικές συνθήκες. Οπότε λογικό είναι τέτοια εποχή και με αυτές τις συνθήκες να υπάρχουν παραιτήσεις».

Για τις πρόσφατες παραιτήσεις καθηγητών, τονίζει πως «όταν σε καλούν στα μέσα της χρονιάς να αναλάβεις κάποια θέση, ήδη έχεις βρει κάποια δουλειά και δύσκολα την αφήνεις για κάτι αβέβαιο, διότι τελειώνεις τον Ιούνιο και δεν γνωρίζεις αν σε πάρουν, και που θα σε πάρουν, του χρόνου».

«Ακόμα και σερβιτόρος να δουλεύει κάποιος καθηγητής, δεν τα παρατάει στο μέσο της χρονιάς για το σχολείο, διότι ούτε στο ταμείο ανεργίας μπορεί να βγει», τονίζει και αναφέρει «όταν ζητάνε καθηγητές Ιανουάριο και Φεβρουάριο, αυτό σημαίνει ότι υπήρχαν κενά και μαθήματα δεν γινόταν. Και μετά τις παραιτήσεις θα χαθούν και άλλες διδακτικές ώρες. Όταν κάθε χρόνο το κράτος ζητά 50.000 αναπληρωτές καθηγητές, τότε ζητά να καλύψει πάγιες και διαρκείς ανάγκες και γνωρίζει απόλυτα το μέγεθος του προβλήματος και που το σύστημα έχει ανάγκες. Άρα χρειάζονται άμεσες προσλήψεις μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού».

Η παγίδα του ΑΣΕΠ και η οργή των αναπληρωτών  

Και αφού δεν τους έφταναν όλα αυτά, οι αναπληρωτές καθηγητές που σήμερα μετά κόπων και βασάνων εργάζονται στα σχολεία της μέσης εκπαίδευσης, σύμφωνα με το σχεδιασμό της κυβέρνησης, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον επικείμενο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, που δεν τους εξαιρεί από τη διαγωνιστική διαδικασία και τους τοποθετεί ξανά ως νέους εκπαιδευτικούς, στην αφετηρία της εκκίνησης, παρότι έχουν ήδη κάποια χρόνια στην εκπαίδευση.

Μέχρι τώρα, κάποιος εκπαιδευτικός για να εργαστεί ως αναπληρωτής, έπρεπε να συγκεντρώσει κάποιο μόρια, βάσει ενός πίνακα προσόντων. Πολλοί για να πετύχουν αυξημένο αριθμό μορίων, ολοκλήρωσαν μεταπτυχιακά, πήραν δεύτερα πτυχία, ακολούθησαν μαθήματα ξένων γλωσσών και πήραν την ανάλογη πιστοποίηση, δηλαδή ξόδεψαν χρόνο και χρήμα, ελπίζοντας να ασκήσουν το επάγγελμα που διδάχτηκαν στα ΑΕΙ της χώρας και πολλοί το πέτυχαν ως αναπληρωτές.

Η κυβέρνηση όμως, αυτούς που ήδη εργάζονται εδώ και μερικά χρόνια ως αναπληρωτές καθηγητές, τους τοποθετεί στην ίδια βαθμίδα με όσους δεν έχουν καμία διδακτική εμπειρία και τους καλεί να διαγωνιστούν για τις θέσεις που ήδη καλύπτουν.

«Δηλαδή εγώ που έχω περάσει 5 χρόνια σε σχολεία σε όλη σχεδόν τη χώρα, το κράτος δεν αναγνωρίζει τις υπηρεσίες μου, και παρότι μπορεί να έχω μεταπτυχιακό και 2 πτυχία, θα κληθώ να αποδείξω τι;» αναρωτιέται η κ. Γιουλάκη, μεταφέροντας την οργή και αγανάκτηση 52.000 αναπληρωτών καθηγητών, που ζητούν άμεσα προσλήψεις, ώστε να καλυφθούν τα κενά στη μέση εκπαίδευση.

«Είναι μία αδικία για χιλιάδες εκπαιδευτικούς που έχουν ταλαιπωρηθεί αφάνταστα, προσφέροντας πολύτιμο διδακτικό έργο σε όλα τα σχολεία της χώρας», τονίζει και σημειώνει πως «το δημόσιο πρέπει να αξιοποιήσει την εμπειρία αυτών των εκπαιδευτικών, άμεσα με διορισμούς και όχι να τους σύρει σε μία νέα δοκιμασία μέσω ΑΣΕΠ. Εμείς έχουμε ήδη διαγωνιστεί μέσα στις αίθουσες, δίπλα στους μαθητές μας και σε πολύ δύσκολες συνθήκες».