Πώς μια ύφεση θα μπορούσε να αποδυναμώσει την τηλεργασία

Μερικές φορές μια κυρίαρχη τάση αποδεικνύεται τελικώς “εύθραυστη” εξαιτίας των περιστάσεων. 

Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 εταιρείες τεχνολογίας πήραν χρήματα προκειμένου να παράσχουν επιδοτούμενες υπηρεσίες. Αυτές οι εταιρείες επωφελήθηκαν ομολογουμένως από τα χαμηλά επιτόκια. Λίγο μετά το “πάρτι” τελείωσε.

Τα επιτόκια αυξήθηκαν μαζί με τους μισθούς. 

Και εδώ το ερώτημα είναι εάν η επανάσταση της εργασίας από το σπίτι θα μπορούσε να έχει παρόμοια μοίρα. 

Σαφώς, η πανδημία και η γρήγορη οικονομική ανάκαμψη βοήθησαν την ανάπτυξη της εξ αποστάσεως εργασίας με διάφορους τρόπους. Ο κορονοϊός έκλεισε τα γραφεία και η “σφιχτή” αγορά εργασίας έδωσε στους εργαζόμενους τη δύναμη να εγκαταλείψουν τις δουλειές τους, να παλέψουν για περισσότερα χρήματα και να απορρίψουν την καθημερινή μετακίνηση στις δουλειές τους.

Αλλά ακριβώς όπως το παράδειγμα που δόθηκε στην αρχή του κειμένου, έτσι και η εξ αποστάσεως εργασία μπορεί να είναι “εύθραυστη” στις γρήγορες οικονομικές αλλαγές.

Για να γίνει περισσότερο αντιληπτό αυτό, χρειάζεται να γίνει λόγος για την οικονομία των ΗΠΑ, όπου τα πράγματα περιπλέκονται. 

Ο πληθωρισμός εδώ παραμένει διαρκώς σε υψηλά επίπεδα και οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν εκτοξευτεί. Η Federal Reserve προσπαθεί να μειώσει τη ζήτηση αυξάνοντας τα επιτόκια, παρόλο που οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται σε μεγάλο βαθμό λόγω παγκόσμιων παραγόντων, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία που περιορίζει την προσφορά πετρελαίου. Αν και μια ύφεση δεν είναι αναπόφευκτη, η Fed κινδυνεύει να καταστρέψει την τόσο μεγάλη ζήτηση ώστε οι ΗΠΑ οδηγούνται σε ύφεση τα επόμενα ένα ή δύο χρόνια. Και ακόμη κι αν το χειρότερο σενάριο δεν επαληθευτεί, η αύξηση των επιτοκίων θα φέρει σχεδόν σίγουρα λιγότερες επενδύσεις, λιγότερη ανάπτυξη, απολύσεις κλπ.

Στο εγγύς μέλλον, λοιπόν, τα πράγματα μπορεί να ανατραπούν και με την εργασία. Και όλα αυτά την ώρα που η “Μεγάλη Παραίτηση” βρίσκεται σε εξέλιξη. 

Η εταιρική κουλτούρα μάλλον θα μοιάζει περισσότερο με αυτό που επιθυμούν τα αφεντικά, παρά με αυτό που θέλουν οι εργαζόμενοι. 

Σύμφωνα με έρευνες του οικονομολόγου του Στάνφορντ, Νίκολας Μπλουμ, σχεδόν το 80 τοις εκατό των εργαζομένων λένε ότι προτιμούν να εργάζονται από το σπίτι τουλάχιστον μία μέρα την εβδομάδα. Αλλά οι διευθυντές είναι διχασμένοι ως προς το εάν οι εργαζόμενοί τους είναι εξίσου παραγωγικοί στο σπίτι.

Έχουμε ήδη μικρές αναλαμπές για το πώς μια ζοφερή οικονομική κατάσταση θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την εξ αποστάσεως εργασία. 

Πριν από αρκετές εβδομάδες, ο Έλον Μασκ είπε στους υπαλλήλους του να επιστρέψουν στο γραφείο, διαφορετικά θα έχαναν τη δουλειά τους. 

Αυτό αρχικά φαινόταν σαν μια απλή απειλή από έναν εκκεντρικό Διευθύνοντα Σύμβουλο με πάθος για τη δουλειά στο γραφείο. Όμως, μέρες αργότερα η Tesla ανακοίνωσε ότι πιθανότατα θα έπρεπε να απολύσει το 10% του εργατικού της δυναμικού, υποδηλώνοντας ότι ο Μασκ χρησιμοποιούσε την απειλή της επιστροφής στο γραφείο προκειμένου να κάνει ορισμένους από τους εργαζομένους του να εγκαταλείψουν μόνοι τους την εργασία τους. 

Πολλές τεχνολογικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Apple, έχουν δοκιμάσει (και σε ορισμένες περιπτώσεις τα παράτησαν) μια εκδοχή αυτής της στρατηγικής απόλυσης, σύμφωνα με τον επενδυτή Jason Calacanis. 

«Αυτές οι εταιρείες λένε ελάτε πίσω στο γραφείο ή παραιτηθείτε!».

Ο δισεκατομμυριούχος με τα ακίνητα Stephen Ross προέβλεψε ότι όπως οι εργοδότες μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια πολιτική επιστροφής στο γραφείο ώστε να ωθήσουν τους εργαζόμενους να παραιτηθούν, έτσι και οι εργαζόμενοι μπορεί να επιστρέψουν για να κερδίσουν την αγάπη των αφεντικών τους προτού ξεκινήσουν οι απολύσεις. 

«Νομίζω ότι καθώς περνάμε σε ύφεση και οι άνθρωποι φοβούνται ότι μπορεί να μην έχουν δουλειά, αυτό θα τους φέρει πίσω στο γραφείο. Πρέπει να κάνεις ό,τι χρειάζεται για να διατηρήσεις τη δουλειά σου και να κερδίσεις τα προς το ζην».

Η εξ αποστάσεως εργασία δεν είναι απλώς μια μακροοικονομική εξέλιξη. Είναι μια πολιτιστική τάση, η οποία, όπως όλες οι τάσεις, είναι “ευαίσθητη” σε αντιδράσεις. 

Σε μια ύφεση τα περισσότερα γραφεία μπορεί επίσης να τραβήξουν τους νέους εργαζόμενους πίσω στο γραφείο. 

Παρά όλα αυτά, ουδείς είναι έτοιμος να προβλέψει με σιγουριά ότι μια ύφεση θα σκοτώσει την επανάσταση της τηλεργασίας. Και αυτό για τους εξής λόγους:

Πρώτον, εκατομμύρια εργαζόμενοι προτιμούν σαφώς την εξ αποστάσεως εργασία τόσο πολύ ώστε θα χρειαζόταν κάτι πολύ πιο δυνατό από μια ύφεση—ίσως τον διπλασιασμό του μισθού τους- για να επιστρέψουν στο γραφείο. 

Έπειτα, από καθαρά μαθηματική άποψη το πιο ορθολογικό πράγμα που μπορεί να κάνει ένα γραφείο σε περίοδο ύφεσης είναι να μειώσει τις δαπάνες για οτιδήποτε σχετίζεται με το γραφείο. 

Σε κάθε περίπτωση μπορεί να ειπωθεί ότι η ύφεση, εφόσον έρθει, θα αποτελέσει ένα stress test για το αναδυόμενο φαινόμενο της τηλεργασίας. 

Μένει λοιπόν να δούμε τι θα συμβεί… 

Πηγή: The Atlantic, Derek Thompson