Πραγματικότητα μετά από δεκαετίες ο «καημός» των Κρητικών

Στην τελική ευθεία μπαίνουν πλέον οι διαδικασίες για να αποκτήσει η Κρήτη ένα σύγχρονο και ασφαλή αυτοκινητόδρομο καθώς μετά και την τελευταία επίσκεψη του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη στο νησί, η ελληνική πολιτεία παρουσίασε τον «οδικό χάρτη» για το μεγάλο αυτό αναπτυξιακό έργο.

Ήδη και μετά από πολλές δεκαετίες αδράνειας, αναμονής και υποσχέσεων βρίσκονται σε εξέλιξη οι τρεις διαγωνιστικές διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην υλοποίηση, ενός σύγχρονου και ασφαλούς αυτοκινητόδρομου με υψηλές προδιαγραφές ποιότητας.

Η δημιουργία ενός σύγχρονου δρόμου στο νησί δεν αποτελούσε μόνο διαχρονικό αίτημα του συνόλου των φορέων και της κοινωνίας, ήταν ο «καημός» των Κρητικών που έβλεπαν το νησί με τη ραγδαία οικονομική, οικιστική και τουριστική ανάπτυξη να στερείται μιας βασικής υποδομής. Η απουσία της οποίας μάλιστα ευθύνεται για πολλά τροχαία δυστυχήματα κάθε χρόνο στο νησί.

Το ΑΠΕ – ΜΠΕ, με τους ανταποκριτές Ράνια Μωραϊτη και Αντώνη Νομικό, «βαδίζει» στον δρόμο της νέας χάραξης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) περνώντας και μέσα από τον χρόνο από τον παλιό δρόμο και τον σημερινό, που σε πολλά σημεία χαρακτηρίζεται προβληματικός.

Ο νέος ΒΟΑΚ

Το σενάριο για τη δημιουργία του νέου ΒΟΑΚ που επιλέγει το υπουργείο μετά και από τη λεπτομερή αξιολόγηση όλων των παραμέτρων που εξετάστηκαν αφορά τη χάραξη του δρόμου που εκτείνεται από την Κίσσαμο έως τη Νεάπολη και με συνολικό μήκος 192 χιλιομέτρων, στο οποίο μάλιστα μπορεί να πραγματοποιηθεί η μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση της υπάρχουσας απαλλοτρίωσης, κατά το πρότυπο του βραβευμένου αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα.

Περιλαμβάνει τα υφιστάμενα τμήματα της παράκαμψης Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου μήκους 51 χιλιομέτρων και τα νέα τμήματα μήκους 141 χιλιομέτρων.

Προβλέπονται παράπλευροι οδοί, 20 ανισόπεδοι κόμβοι, γέφυρες συνολικού μήκους 18, 8 χιλιόμετρων και σήραγγες συνολικού μήκους 32 χιλιομέτρων.

Το τμήμα από την Κίσσαμο μέχρι και τον κόμβο Χερσονήσου στο Ηράκλειο θα κατασκευαστεί με τη μέθοδο της παραχώρησης, το τμήμα από τον κόμβο Χερσονήσου μέχρι Νεάπολη μέσω Σύμπραξης Δημοσίου- Ιδιωτικού Τομέα ( ΣΔΙΤ) και το τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος με δημόσια δαπάνη.

Η χάραξη του νέου ΒΟΑΚ που φέρνει την υπογραφή του Χρήστου Σπίρτζη έγινε αφού μετρήθηκαν σπιθαμή με σπιθαμή οι κυκλοφοριακοί φόρτοι και αναλύθηκαν όλες οι παράμετροι.

Η διενέργεια του διεθνούς διαγωνισμού για την ανάθεση της σύμβασης Παραχώρησης του έργου Χανιά – Χερσόνησος ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2018, ενώ στις 10 Μαρτίου, υπεβλήθησαν οι πέντε φάκελοι εκδήλωσης ενδιαφέροντος, οπότε ο διαγωνισμός εισήλθε ήδη στο Β’ και στο τελικό του στάδιο .

Στις ίδιες ημερομηνίες, προχώρησαν και οι διαδικασίες που αφορούν τον δεύτερο Διεθνή Διαγωνισμό και για το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη, που θα πραγματοποιηθεί με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα. Στην Β΄φάση του Διαγωνισμού, πέρασαν πέντε κοινοπρακτικά σχήματα.

Παράλληλα προχωρά και η άμεση δημοπράτηση της μελέτης Στρατηγικού Σχεδιασμού για όλο το οδικό δίκτυο της Κρήτης, από τη Διεύθυνση Οδικών Υποδομών.

Ο δρόμος έχει τη δική του ιστορία

Η Κρήτη μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960 δεν διέθετε αυτοκινητόδρομο.

Η σύνδεση από την Κίσαμο μέχρι και τη Σητεία γινόταν μέσω των ορεινών όγκων και η διέλευση του νησιού ήταν ένα μεγάλο ταξίδι.

Είναι χαρακτηριστικό ότι για να διανύσει ένα όχημα ΙΧ την απόσταση από τα Χανιά μέχρι το Ηράκλειο χρειαζόταν περίπου 3,5 ώρες ενώ για τα μεγαλύτερα οχήματα όπως λεωφορεία και φορτηγά, χρειαζόταν περίπου πέντε ώρες.

Η πρώτη χάραξη του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης περιελάμβανε την απόσταση από τα Χανιά μέχρι και το Ηράκλειο, ωστόσο και αυτή αν και περιόριζε τον χρόνο, περνούσε μέσα από τις πόλεις.

Η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη του νησιού, η αύξηση του στόλου των οχημάτων και της κίνησης «έφερε» πολλά χρόνια μετά και τις πρώτες παρεμβάσεις βελτίωσης.

Η παράκαμψη Ρεθύμνου στις αρχές της δεκαετίας του 1990 απάλλαξε την πόλη από την κίνηση των οχημάτων που πλέον περνάνε από το νότιο τμήμα μέχρι και την περιοχή Σοχώρα.

Είχε προηγηθεί στα μέσα της δεκαετίας του 1980 η κατασκευή του οδικού τμήματος προς Κίσαμο απαλλάσσοντας τους οδηγούς από την διέλευση του ορεινού όγκου της Κισάμου ενώ την ίδια περίοδο σχεδιάστηκε και το τμήμα από τις Μουρνιές Χανίων μέχρι και το Κολυμπάρι.

Ωστόσο και στα νέα τμήματα παρά το γεγονός ότι υπήρχε σε κάποια σημεία νησίδα και φωτισμός τα προβλήματα δεν έλειπαν και δεν λείπουν μέχρι και σήμερα.

Στην ανατολική πλευρά της Κρήτης και σταδιακά, από την ανάληψη των Ολυμπιακών αγώνων από τη χώρα μας μέχρι και σήμερα, έγιναν πολύ σημαντικές βελτιώσεις με την αναβάθμιση του ΒΟΑΚ να είναι εμφανής κυρίως λόγω των σημαντικών παρεμβάσεων από τα Λινοπεράματα Ηρακλείου μέχρι και τα όρια της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου όπου μέχρι και σήμερα είναι σε εξέλιξη σημαντικά έργα που αλλάζουν ριζικά το τοπίο.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο

Την απόλυτη ανάγκη να αποκτήσει η Κρήτη ένα σύγχρονο και ασφαλή αυτοκινητόδρομο έχει εκφράσει με σειρά παρεμβάσεων του το τμήμα Δυτικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου που επισημαίνει χαρακτηριστικά.

«Η Κρήτη βρίσκεται στην τρίτη θέση ανάμεσα στις περιφέρειες της Ελλάδας όσον αφορά τη συνεισφορά στην οικονομία της χώρας, η υφιστάμενη κατάστασ του δρόμου δεν ανταποκρίνεται ούτε κατ’ ελάχιστο στις σημερινές σύγχρονες απαιτήσεις για αυτοκινητόδρομο με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση και ενδιάμεση διαχωριστική νησίδα με πλήρες δίκτυο παράλληλων δρόμων».

Παράλληλα το ΤΕΕ (Τμήμα Δυτικής Κρήτης) τονίζει ότι ο δρόμος αυτός θα πρέπει να ξεκινάει από την Κίσσαμο και να καταλήγει στην άλλη γωνιά της Κρήτης.

Οι ξενοδόχοι

Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στον Βόρειο Οδικό Άξονα και η ανάγκη το νησί να αποκτήσει ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο επισημαίνεται και από την Ένωση Ξενοδόχων Χανίων.

Επί της ουσίας οι ξενοδόχοι περιγράφουν τη σημερινή εικόνα σημείων του Βόρειου Οδικού Άξονα με τον ελλιπή φωτισμό, την απουσία διαχωριστών, την έλλειψη ορατότητας σε πολλά σημεία, τις δεκάδες ισόπεδες και επικίνδυνες διαβάσεις και την ανάγκη βελτίωσης των υφιστάμενων κόμβων στις εισόδους των πόλεων, προς το αεροδρόμιο και το λιμάνι της Σούδας και προς τον αστικό ιστό.

Τα πλέον επικίνδυνα σημεία

Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης είναι ένας δρόμος που «κρύβει» πολλές παγίδες

Η μελέτη οδικής ασφάλειας στον ΒΟΑΚ που χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Υποδομών και συμβασιοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2018 «εντόπισε» τις περιοχές της αυξημένης επικινδυνότητας κατά μήκος του υφιστάμενου δρόμου μετά από επεξεργασία των ατυχημάτων και των μαρτυριών από τους εμπλεκόμενους φορείς (Τροχαία ΒΟΑΚ, ΟΑΚ ΑΕ, Περιφέρεια Κρήτης, Περιφερειακές Ενότητες και Δήμοι), ακολουθώντας τη διεθνή και ελληνική εμπειρία και πρακτική.

Πρόκειται για την πρώτη επιστημονικά τεκμηριωμένη αποτύπωση καθώς για τις ανάγκες της μελέτης έγινε υποδιαίρεση του ΒΟΑΚ σε 342 τμήματα κατηγοριοποιημένα σε ομοειδείς τύπους, σε μήκη της τάξης από 200 μέτρα έως ένα χιλιόμετρο. Ακολούθησε στατιστική ανάλυση των ατυχημάτων ξεχωριστά σε κάθε ένα από τα 342 τμήματα του ΒΟΑΚ .

Ως τα πλέον επικίνδυνα σημεία χαρακτηρίστηκαν τα εξής:

Πέρα Γαλήνοι έως Λινοπεράματα (19χλμ)

Σούδα έως Καλύβες (14χλμ)

Σεληνάρι έως Λίμνες (11χλμ)

Σκαλέτα έως Πάνορμος (9χλμ)

Αλμυρίδα έως Πέρα Γαλήνους (11 χλμ)

Μπαλί έως Άγιοι Πατέρες (6χλμ)

Αερολιμένας Ηρακλείου έως Ανώπολη (9χλμ)

Πετρές έως Γεράνι (Ρέθυμνο) (2χλμ)

Κολυμπάρι έως Μετόχι (5χλμ)

Γεράνι Ρεθύμνου (ρέμα Παγκάλου) έως Πανόραμα (2χλμ)

Γεράνι (Χανιά) έως Σταλός (5χλμ)

Βρύσες έως Γεωργιούπολη (6χλμ)

Φορείς του Ηρακλείου μιλάνε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη σημασία του ΒΟΑΚ

Για μια εξαιρετική ευκαιρία και για τον τουρισμό, σε ό,τι αφορά τις προοπτικές που διαμορφώνει η κατασκευή του νέου Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης έκανε λόγο ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου Νίκος Χαλκιαδάκης. «Όποιο έργο γίνεται και μάλιστα τέτοιας εμβέλειας, δεν μπορεί παρά να είναι θετικό για το νησί που αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, θα έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια να μην εμφανίζει αυτή την κατάσταση στο οδικό δίκτυο» διευκρίνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, συμπληρώνοντας, όμως, ότι το κόστος των διοδίων για τους επισκέπτες, θα πρέπει να αποτελέσει σημείο ιδιαίτερης μέριμνας, καθώς η μέση οικογένεια που επισκέπτεται την Κρήτη για τις διακοπές της, «υπολογίζει και αυτά τα ποσά ως έξοδα». Όπως χαρακτηριστικά τόνισε: «Ο νέος ΒΟΑΚ είναι σίγουρο ότι θα καλλιεργήσει αίσθημα ασφάλειας και θα προσδώσει μόνο θετικές συνέπειες, υπό ένα όρο. Οι αρμόδιοι να μη «χτυπήσουν» τον τουρισμό, βάζοντας αυξημένα διόδια για τους επισκέπτες. Μια μέση οικογένεια που κάνει τις διακοπές της στην Κρήτη είναι σαφές ότι υπολογίζει και αυτό το κόστος. Την ώρα που η Κρήτη, γνωρίζουμε όλοι ότι θεωρείται η «ναυαρχίδα» του τουρισμού στην Ελλάδα, θα ήταν τουλάχιστον, απογοητευτικό, να μεταφέρουμε το κόστος στους επισκέπτες μας».

Σημαντική παράμετρο και για τη λειτουργία, του άλλου μεγάλου έργου που προχωράει στο νησί, του νέου διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλι, αποτελεί η δρομολόγηση και κυρίως η κατασκευή του ΒΟΑΚ, σημείωσε ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος Ζαχαρίας Καλογεράκης, που συνέδεσε τα δύο έργα, εκφράζοντας τη βεβαιότητα, ότι η Κρήτη με την ολοκλήρωσή τους αποκτά μια διαφορετική αναπτυξιακή πορεία.

«Επιτέλους μετά από χρόνια, αρχίζει να κινείται ένα έργο το οποίο ήταν σε στασιμότητα. Είναι ένα έργο βασικό για την Κρήτη που και μαζί με το αεροδρόμιο, είναι τα δύο έργα, τα οποία υποτίθεται ότι χρόνια τώρα, έπρεπε να ξεκινήσουν στο νησί και να δώσουν μια άλλη αναπτυξιακή υποδομή» είπε ο κ. Καλογεράκης που συμπλήρωσε ότι η δρομολόγηση και υλοποίηση του ΒΟΑΚ αποτελεί άλλωστε προϋπόθεση και για την άμεση εξυπηρέτηση του νέου αεροδρομίου και σε ό,τι έχει να κάνει με τη σύνδεση και την άμεση πρόσβαση πολιτών και επισκεπτών που θα ταξιδεύουν, συμπληρώνοντας ότι το «κύριο βάρος του τουρισμού πέφτει στη Χερσόνησο, τον Άγιο Νικόλα και το Ρέθυμνο με ότι αυτό συνεπάγεται και για την ασφαλή μετακίνηση και την ανάγκη να μη μετράμε πια θύματα στην άσφαλτο».

Η αναγκαιότητα ενός σύγχρονου οδικού δικτύου, άλλωστε, αποτυπώνεται και στα αποκαρδιωτικά στατιστικά στοιχεία, για τα τροχαία δυστυχήματα στην Κρήτη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του προέδρου του Ε.ΣΥ. ΠΡΟ.Τ.Α (Εθελοντικού Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων) Γιάννη Λιονάκη, από το 1996 μέχρι το 2006 ο ετήσιος μέσος όρος νεκρών στον Βόρειο Οδικό Άξονα της Κρήτης ήταν 24 άτομα, με χειρότερη χρονιά το 2001 που στο Βόρειο Οδικό Άξονα του νησιού έχασαν τη ζωή τους 32 άνθρωποι».

«Το ότι αποτελεί κανόνα πως οι υποδομές, κατά κύριο λόγο, είναι αυτές που μπορούν να βελτιώσουν την οδική ασφάλεια στις χερσαίες μεταφορές, μετά την αναγκαία συμπεριφορά και κουλτούρα σε ό,τι αφορά την οδήγηση, αποτυπώνεται με γλαφυρότητα στα στοιχεία που έχουμε για τα τροχαία ατυχήματα μετά το 2006, που διαμορφώθηκε το τμήμα του δρόμου από τα Λινοπεράματα μέχρι τις Γούβες, με στηθαίο και διπλή διατομή» συμπλήρωσε ο κ. Λιονάκης.

Σε αυτά τα 14 χιλιόμετρα μέχρι το 2006, κάθε χρόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ε.ΣΥ. ΠΡΟ.Τ.Α, καταγράφονταν, ετησίως, κατά μέσο όρο 8 νεκροί, ενώ από το 2006 μέχρι σήμερα, σε αυτό το σημείο οι νεκροί αθροιστικά φτάνουν τους 13. Όπως διευκρίνισε ο κ. Λιονάκης, η ουσιαστική συμβολή των υποδομών, στην αποφυγή τροχαίων δυστυχημάτων, αποτυπώνεται αριθμητικά και στο άλλο επικίνδυνο οδικό τμήμα του ΒΟΑΚ, από τη διακλάδωση της Αγ. Πελαγίας – Φόδελε και το τμήμα των Σισών που «πανελλαδικά έχει χαρακτηριστεί το δεύτερο χειρότερο, μετά το Πέταλο του Μαλιακού (πριν την κατασκευή του νέου δρόμου» όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πρόεδρος του Ε.ΣΥ. ΠΡΟ.Τ.Α ο οποίος εξήγησε ότι από τη στιγμή που έγινε η αποκατάσταση με αντιολισθηρή κατασκευή στο συγκεκριμένο σημείο, περιορίστηκαν στο ελάχιστο τα τροχαία ατυχήματα. Επιπλέον ο κ. Λιονάκης εξήγησε ότι θετικά συνετέλεσε και το γεγονός ότι από το 2008 λειτουργεί η Τροχαία ΒΟΑΚ.

«Συνέτεινε στη βελτίωση της αστυνόμευσης η λειτουργία της Τροχαίας ΒΟΑΚ, ωστόσο δεν θα πρέπει να παραλείπουμε το γεγονός ότι με τα διαχωριστικά που τοποθετήθηκαν στα σημεία που τοποθετήθηκαν, δόθηκε η δυνατότητα να αποφεύγονται οι πλαγιομετωπικές συγκρούσεις που είναι κατά τεκμήριο θανατηφόρες» είπε ο Γιάννης Λιονάκης ο οποίος σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις για το νέο Βόρειο Οδικό άξονα διευκρίνισε: « Η Κρήτη παραμένει η μόνη περιφέρεια στην Ελλάδα (εκτός των άλλων νησιωτικών περιοχών), η οποία δεν έχει ολοκληρωμένο αυτοκινητόδρομο. Με το δεδομένο ότι οι Μέσοι Ημερήσιοι Κυκλοφοριακοί Φόρτοι (ΕΜΗΚ) σε αρκετά σημεία του νησιού είναι από τους υψηλότερους, λόγω και των επισκεπτών που ανέρχονται στα πέντε εκατομμύρια κατ’ έτος, αντιλαμβάνεται πόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει για έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο από τον Πλάτανο Κισάμου μέχρι τη Σητεία, 313 χλμ».

Ο περιφερειάρχης Κρήτης, μετά την υπογραφή της απόφασης για την οριστική χάραξη του ΒΟΑΚ, εξέφρασε την ικανοποίησή του και κυρίως σε ό,τι αφορά την απόφαση να προστεθεί το τμήμα Χανιά – Κίσσαμος Χανίων στο κομμάτι του έργου Χανιά – Χερσόνησος, ζητώντας από τον υπουργό Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη «να μην ξεχαστούν τα θέματα ωρίμανσης των έργων του ΒΟΑΚ στο Λασίθι».

Μάλιστα ο κ. Αρναουτάκης τόνισε: «Είναι ιδιαίτερα θετικό ότι υπογράφηκε η οριστική χάραξη του ΒΟΑΚ που μας βρίσκει σύμφωνους, διότι ικανοποιεί το αίτημα που είχε διατυπώσει με επιστολή της η Περιφέρεια», ενώ πρόσθεσε ότι είχε ζητηθεί ως Περιφέρεια Κρήτης, «Ο ΒΟΑΚ να εκτείνεται από την Κίσσαμο μέχρι τη Σητεία και τώρα βλέπουμε πως το κομμάτι μέχρι Κίσσαμο περιλαμβάνεται στα 32 πρόσθετα χιλιόμετρα με την απόφαση αυτή».

Πάντως σε ό,τι αφορά, το Νόμο Λασιθίου, όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αντιπεριφερειάρχης Πελαγία Πετράκη, «παραμένει και πάλι στο περιθώριο και η αντιμετώπιση του ως φτωχού συγγενή συνεχίζεται».

Όπως ανέφερε η κ. Πετράκη το τμήμα από Άγιο Νικόλαο έως τη Σητεία, μήκους 65 χιλιομέτρων, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, είναι σε άθλια κατάσταση και πως ούτε το τμήμα παράκαμψης της Παχειάς Άμμου που διαθέτει προχωρημένη μελέτη και ωριμότητα, περιλαμβάνεται στα προς κατασκευήν.

«Πρέπει επιτέλους η Ισόρροπη Ανάπτυξη να πάψει να αποτελεί ωραίο σύνθημα και να αποτελέσει εφαρμοσμένη πολιτική» ανέφερε η κ. Πετράκη, που ζήτησε την προώθηση των μελετών και την δρομολόγηση της κατασκευής των οδικών έργων «που θα αποτρέψουν την περεταίρω αναπτυξιακή συρρίκνωση του Νομού Λασιθίου μας και θα αποκαταστήσουν την Ισόρροπη Ανάπτυξη» όπως διευκρίνισε.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ ΜΠΕ