«Προεδρία κορονοϊού» και υψηλών προσδοκιών η γερμανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ

«Από κοινού. Να κάνουμε την Ευρώπη και πάλι ισχυρή». Με αυτό το σύνθημα, η Γερμανία αναλαμβάνει την ερχόμενη Τετάρτη (1.7.2020) την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης – εν μέσω μιας πρωτοφανούς κρίσης, αλλά με τις προσδοκίες να παραμένουν ιδιαίτερα υψηλές. Το ευρωπαϊκό «ταμείο ανάκαμψης», ο νέος προϋπολογισμός της Ε.Ε., η αναμόρφωση του δικαίου για το άσυλο, οι οραματικές πολιτικές για το κλίμα και την ψηφιακή εποχή και η ενίσχυση της θέσης της Ευρώπης στη νέα παγκόσμια πραγματικότητα είναι μόνο κάποια από τα θέματα που θα διαχειριστεί το Βερολίνο και τα οποία αφορούν άμεσα και την Ελλάδα.

«Προεδρία κορονοϊού»

Η κυρία Μέρκελ έχει μάλλον κερδίσει ήδη τον τίτλο της «Καγκελαρίου των κρίσεων». Μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, την κρίση του ευρώ και την προσφυγική κρίση του 2015, καλείται αυτή τη φορά να αποδείξει ότι μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο, χωρίς να φαίνεται ότι επιβάλλει αυστηρούς κανόνες στους εταίρους της. Στην πρώτη προεδρία της θητείας της, το 2007, η Καγκελάριος είχε να αντιμετωπίσει την επόμενη μέρα της απόρριψης του «Συντάγματος» της Ε.Ε. από την Ολλανδία και την Γαλλία. Τελικά, με την διαμεσολάβησή της, φθάσαμε στον συμβιβασμό της Συνθήκης της Λισαβόνας. Τώρα, το κεντρικό θέμα θα είναι η άμεση αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, της «μεγαλύτερης πρόκλησης στην ιστορία της Ε.Ε.», όπως αναφέρει η ίδια η γερμανική κυβέρνηση. «Ο ιός πρέπει να περιοριστεί, η ευρωπαϊκή οικονομία να ανακάμψει και η κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη να ενισχυθεί. Γι’ αυτό η Γερμανία ποντάρει σε κοινές, συντονισμένες ενέργειες, στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και σε κοινές αξίες», επισημαίνει το υπουργικό συμβούλιο στο πρόγραμμα που διαβίβασε στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο προς έγκριση.

Η προώθηση της συμφωνίας των «27» για το νέο Πολυετές Χρηματοδοτικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της περιόδου 2021-27 θα αποτελέσει βασική προτεραιότητα της γερμανικής προεδρίας, καθώς, λόγω του κορονοϊού, η κροατική προεδρία, που ολοκληρώνεται στις 30 Ιουνίου, δεν κατάφερε να σημειώσει επαρκή πρόοδο. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποβάλει πρόταση για προϋπολογισμό ύψους 1,1 δισεκατομμυρίου ευρώ, με τον οποίο συνδέεται και η σύσταση του ταμείου ανάκαμψης. Η κυρία Μέρκελ δεν πρέπει απλώς να διευκολύνει την διαδικασία προκειμένου τα νέα μέτρα να μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή έως την 1.1.2021, αλλά θα χρειαστεί να πείσει και τους «τέσσερις οικονόμους» της Ένωσης (Αυστρία, Δανία, Ολλανδία, Σουηδία) να εγκαταλείψουν την άκαμπτη στάση τους και να συναινέσουν στα σχέδια των Βρυξελλών, τα οποία βασίζονται εν πολλοίς στην αντίστοιχη γερμανογαλλική πρόταση. Σε αυτή την διαδικασία, το ίδιο το Βερολίνο έχει διατυπώσει και τις δικές του ενστάσεις, οι οποίες αφορούν κυρίως τον χρόνο έναρξης αποπληρωμής των πιστώσεων (ζητά να ξεκινήσει ήδη πριν από το τέλος του 2027 και να μην μετατεθεί στον επόμενο προϋπολογισμό), αλλά και με την «ορθή» κατανομή και χρήση των κονδυλίων στα κράτη – μέλη, προκειμένου να προωθηθούν οι πολιτικές του μέλλοντος που έχει αποφασίσει η Ε.Ε.

Σε άμεση σύνδεση με το «ταμείο ανάκαμψης» βρίσκεται και η προτεραιότητα που αφορά την βελτίωση των μηχανισμών αποτροπής και αντιμετώπισης υγειονομικών απειλών. Η ‘Αγγελα Μέρκελ έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι η Ε.Ε. πρέπει να διδαχθεί από την πανδημία του κορονοϊού και να φροντίσει για την αυτάρκιά της σε ιατροφαρμακευτικό υλικό, επενδύοντας ταυτόχρονα περισσότερο στην έρευνα και τις επιστήμες. Ενδεικτική των προθέσεων του Βερολίνου είναι άλλωστε η πρόσφατη επένδυση του κράτους, με 300 εκατομμύρια ευρώ, στην εταιρία CureVac που εργάζεται πάνω σε εμβόλιο κατά της Covid-19, τα οποία αντιστοιχούν σε μερίδιο 23%. Επιπλέον, η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πριν από λίγες εβδομάδες πρόγραμμα παροχής κινήτρων για τον επαναπατρισμό φαρμακευτικών εταιριών από τρίτες χώρες στην Γερμανία και γενικότερα στην Ευρώπη.

Η ταχύτερη δυνατή διευθέτηση των οικονομικών εκκρεμοτήτων της Ένωσης θεωρείται από τους Γερμανούς κρίσιμης σημασίας και για έναν επιπλέον λόγο: στο τέλος του έτους θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το Brexit και μαζί του η συμφωνία για την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας και την μελλοντική της σχέση της με την Ε.Ε. Ούτε οι Βρυξέλλες αλλά ούτε και το Λονδίνο επιθυμούν η εκκρεμότητα να μεταφερθεί στο νέο έτος.

Σύμφωνα με τον «προ-κορονοϊού» σχεδιασμό της γερμανικής προεδρίας, η μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού δικαίου ασύλου επρόκειτο να είναι το κεντρικό θέμα αυτού του εξαμήνου και η βασική επιτυχία στην οποία στόχευε το Βερολίνο. Ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ μιλά εδώ και μήνες για την ανάγκη δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ των κρατών-μελών και ανακούφισης των χωρών εισόδου όπως η Ελλάδα, η Μάλτα, η Ιταλία και η Ισπανία και για την σημασία της καλύτερης φύλαξης των εξωτερικών συνόρων με την ενίσχυση της FRONTEX. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνει η προκαταρκτική εξέταση των αιτήσεων ασύλου να γίνεται στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Παρά την συναίνεση όλων των εταίρων στον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος, σύμφωνα με την εφημερίδα « Die Welt», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει ωστόσο τελικά να υποβάλει τις προτάσεις της στο τέλος του έτους και αντ’ αυτών να εκδώσει στο τέλος Αυγούστου μια μη δεσμευτική ανακοίνωση τριών σημείων, για την επαναπροώθηση προς τις χώρες προέλευσης, την συνομολόγηση «εταιρικών συμφώνων» με αφρικανικά κράτη και την έγκαιρη εξέταση ήδη στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. του κατά πόσον έχει κανείς δικαίωμα να ζητήσει άσυλο. Μετά την έναρξη της πολιτικής συζήτησης τον Αύγουστο, αναμένεται να παρουσιαστούν τον Σεπτέμβριο συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για τα τρία σημεία, προσθέτει η γερμανική εφημερίδα και υποστηρίζει ότι ήταν η κυρία Μέρκελ και ο κ. Ζεεχόφερ που «φρέναραν» την διαδικασία μεταρρύθμισης του «Δουβλίνου», καθώς οι θέσεις της αρμόδιας Επιτρόπου Γιόχανσον θεωρήθηκαν, σύμφωνα με την WELT, αμφιλεγόμενες, ακόμη και στο εσωτερικό της Επιτροπής.

Ισχυρότερη Ευρώπη

Η κυρία Μέρκελ έχει αναφερθεί επανειλημμένα στην «επείγουσα ανάγκη» η Ευρώπη να βγει ενισχυμένη από την παρούσα κρίση και να λάβει τις αποφάσεις εκείνες οι οποίες θα της εξασφαλίσουν ισχυρό ρόλο στην παγκόσμια πραγματικότητα. Σε αυτό το πνεύμα σκοπεύει να αναδείξει την σημασία προώθησης πολιτικών με το βλέμμα στο μέλλον, με σημεία αιχμής την προστασία του κλίματος και την μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Αυτά τα δύο σημεία θα επιδιώξει να ενισχυθούν και μέσω της κατανομής των κονδυλίων του «ταμείου ανάκαμψης» από την πανδημία του κορονοϊού.

Στο ίδιο πλαίσιο, το Βερολίνο φιλοδοξεί στην διάρκεια του επόμενου εξαμήνου να δώσει ώθηση και σε θέματα που θεωρεί «επείγοντα», όπως η οργάνωση της Ε.Ε. στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, η οποία περιλαμβάνει και τις σχέσεις με την Αφρική και την Κίνα, αλλά και η ενίσχυση της πολιτικής άμυνας. Η ενδυνάμωση της ικανότητας δράσης της Ευρώπης στο εξωτερικό, θεωρείται για την Γερμανία ζωτικής σημασίας, καθώς «μόνο έτσι θα μπορέσει η Ευρώπη να υπερασπίσει τα συμφέροντά της και να αναλάβει την ευθύνη της στον κόσμο», σημειώνεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση των γενικών κατευθυντήριων γραμμών του προγράμματος της γερμανικής προεδρίας. Στην ίδια ανακοίνωση διευκρινίζεται ακόμη ότι το ακριβές πρόγραμμα δεν θα δημοσιοποιηθεί πριν από την 30ή Ιουνίου, «ως ένδειξη σεβασμού προς την τρέχουσα προεδρία της Κροατίας».

Λόγω των περιορισμών που συνδέονται με την πανδημία, πολλές από τις προγραμματισμένες συναντήσεις αυτού του εξαμήνου θα πραγματοποιηθούν με τηλεδιάσκεψη, ενώ ήδη έχει ακυρωθεί η Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. – Κίνας, η οποία επρόκειτο να λάβει χώρα τον Σεπτέμβριο.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ ΜΠΕ