“128” Κερατέα: Μια πραγματική ιστορία

της Κύας Τζήμου

Στις 11 Δεκεμβρίου του 2010 ξέσπασαν στην Κερατέα ταραχές με αφορμή την δημιουργία ΧΥΤΑ στην περιοχή Οβριόκαστρο. Οι ταραχές συνεχίστηκαν για περισσότερους από τέσσερις μήνες. Παρά την απόφαση για την αναστολή των εργασιών, τα ΜΑΤ παρέμειναν στην περιοχή και η ένταση συνεχίστηκε, μέχρι την οριστική αποχώρησή τους, στις 18 Απριλίου, μετά από 128 μέρες συνεχούς παρουσίας στην περιοχή και η ένταση εκτονώθηκε. Στην Κερατέα δημιουργήθηκε ένα ισχυρό και αδιάσπαστο κίνημα πολιτών άνευ προηγουμένου.

Το ντοκιμαντέρ «”128″ Κερατέα: Μια πραγματική ιστορία»καταγράφει την προσπάθεια των κατοίκων της Κερατέας και του Λαυρίου, να ανατρέψουν την απόφαση της τότε κυβέρνησης, που ήθελε να επιβάλει με τα ΜΑΤ την δημιουργία τεράστιας χωματερής μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Οβριοκάστρου, ενεργοποιώντας τον Περιφερειακό Σχεδιασμό. Το Οβριόκαστρο κηρύχτηκε ως «Α’ ζώνη απολύτου προστασίας λόγω αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» (ΦΕΚ 1070/29-12-1995). Επίσης ανήκει στον ευρύτερο ιστορικό χώρο της Λαυρεωτικής, που έχει κηρυχτεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (ΦΕΚ 852/Β/1980) και ως γνωστόν, ο χρυσός αιώνας των Αθηνών την εποχή του Περικλέους οφείλεται στον αργυρό αιώνα του Λαυρίου.

Επί 128 μέρες, όσες μέρες κράτησε η βίαιη αντιπαράθεση με την κεντρική εξουσία, η κάμερα των δημιουργών του ντοκιμαντέρ, βρέθηκε στο πλευρό των κατοίκων και αποτύπωσε με τρόπο ρεαλιστικό τις συνθήκες σύγκρουσης. Το ντοκιμαντέρ που δημιούργησαν, ο Βάιος Σύρρος και ο Γρηγόρης Οικονομίδης, έχει επιλεγεί για το φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα, στην ενότητα ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ. Ο Γρηγόρης Οικονομίδης μας μίλησε για το ντοκιμαντέρ και τις 128 μέρες γυρισμάτων.

Γρηγόρης Οικονομίδης και Βάιος Σύρρος

Πώς αποφασίσατε να γυρίσετε το ντοκιμαντέρ για το θέμα της Κερατέας;

Τόσο εγώ όσο και ο φίλος δημοσιογράφος Βάιος Σύρρος που μαζί δημιουργήσαμε το “128 Κερατέα: μια πραγματική ιστορία” είμαστε κάτοικοι Κερατέας, και έχουμε τις οικογένειές μας στην Κερατέα. Τον Ιανουάριο του 2011, δημιουργήσαμε το ενημερωτικό πόρταλ lavreotiki.com για την ενημέρωση τόσο των κατοίκων της Λαυρεωτικής αλλά και όλης της Ελλάδα για το τι πραγματικά βιώναμε στην Κερατέα ως κοινωνία. Αναφέρομαι στο ζήτημα της προσπάθειας από το κράτος της δημιουργίας 560 στρεμμάτων χώρου υγειονομικής ταφής απορρημάτων (ΧΥΤΑ) στον αρχαιολογικό χώρο του Οβριόκαστρου της Κερατέας. Στο πόρταλ αυτό αναρτούσαμε ότι είχε σχέση με το ζήτημα, τόσο σε επίπεδο νομοθετικό (σχετικά ΦΕΚ, αποφάσεις δικαστηρίων, κλπ), ενημερωτικά Δελτία Τύπου  (φορέων, του Δήμου Λαυρεωτικής κλπ), σχετικά δημοσιεύματα του έντυπου τύπου, αλλά και βίντεο που βιντεοσκοπούσαμε από τις καθημερινές αντιδράσεις των κατοίκων τόσο στον αποκλεισμένο από την αστυνομία χώρο, όσο και στο κέντρο της Αθήνας, στο Αεροδρόμιο, στην Αττική οδό, στο Σούνιο και όπου αλλού.

Επειδή μια δυο προσπάθειες δημιουργίας ντοκιμαντέρ που έγιναν για το θέμα, δεν πιστεύουμε ότι κάλυψαν τις σημαντικότερες πτυχές του αγώνα των κατοίκων, πήραμε την απόφαση αυτές τις δεκάδες ώρες οπτικού υλικού που “τραβήχτηκαν” στην διάρκεια των 128 ημερών του αγώνα των κατοίκων, να τις συνθέσουμε με συνεντεύξεις κατοίκων απ όλες τις κοινωνικές ομάδες της περιοχής και να το δομήσουμε σε μορφή ντοκιμαντέρ. 

Οι σπουδές σας δεν αφορούν στον κινηματογράφο. Και όμως αυτό δεν είναι το πρώτο σας ντοκιμαντέρ. Είστε αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής;

(Θα μιλήσω προσωπικά, γιατί ο Βάιος Σύρρος ως δημοσιογράφος για πολλές δεκαετίες σε τηλεοπτικούς σταθμούς και μάλιστα στο αστυνομικό ρεπορτάζ, έχει άλλη εμπειρία και οπτική στο ερώτημα αυτό).

Οι σπουδές μου είναι τεχνοκρατικές μεν αλλά όχι στο θεματικό αντικείμενο του κινηματογράφου. Το Πολυτεχνείο είναι ένα μεγάλο σχολείο και η διαδικασία ενός διδακτορικού ακόμα μεγαλύτερο. Σε βοηθάει να δομείς την σκέψη του και να την οργανώνεις. Όχι, δεν έχω κάνει ιδιαίτερες σπουδές στον κινηματογράφο. Θεωρώ όμως ότι έχω δει πολλά ντοκιμαντέρ και όταν τα παρατηρείς σε βάθος, φτάνεις στο σημείο να αναγνωρίζεις τεχνικές και φιλοσοφίες κινηματογράφησης, επεξεργασίας εικόνας, μοντάζ και πολλά άλλα.

Πρέπει να πω ότι για τον λόγο αυτό, συμβουλεύομαι φίλους και συνεργάτες μου, επαγγελματίες στον χώρο του κινηματογράφου, σέβομαι και εκτιμώ τις απόψεις, βάζω όμως και τις δικές μου πινελιές. 

Τι είναι αυτό που σας έλκει στην κατασκευή ενός ντοκιμαντέρ;

Ξεκίνησα γράφοντας ένα ιστορικό βιβλίο. Από εκεί μεταπήδησα στο ιστορικό ντοκιμαντέρ. Μάλιστα έκανα το ίδιο το βιβλίο μου ντοκιμαντέρ («Η Αλησμόνητος Αρετσού Κωνσταντινουπόλεως»). Εκεί συνέκρινα τις δύο διαδικασίες που έζησα και συνειδητοποιησα ότι ένα ιστορικό βιβλίο θέλει πολύ περισσότερη προσπάθεια από τον συγγραφέα για να τεκμηριωθεί. Η ομορφιά όμως του ιστορικού ντοκιμαντέρ είναι ότι είναι πιο ζωντανό, πιο άμεσο. Είναι πολύ όμορφο να αφηγείται κάποιος σε ένα ιστορικό βιβλίο κάποια γεγονότα με τις βιβλιογραφικές πηγές του, και κάποιο φωτογραφικό υλικό. 

Είναι όμως πολύ πιο ζωντανό να βλέπεις και να ακούς κάποιον που συμμετείχε να σου περιγράφει τι έζησε πως αισθάνθηκε, με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Αυτό σε συνδυασμό με εικόνα, φωτογραφία ή βίντεο και  “ντυμένο” μουσικά νομίζω ότι κάνει πολύ ενδιαφέρον το αποτέλεσμα.   Οι άνθρωποι ή το γεγονός; Πού επικεντρώνετε στην αφήγηση της ιστορίας σας;

Και στα δύο θα έλεγα. Το γεγονός είναι η αιτία, όμως οι άνθρωποι είναι πάντα οι πρωταγωνιστές. Τόσο σε ένα κοινωνικό όσο και σε ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ, αυτό που πιστεύω ότι το χαρακτηρίζει είναι οι άνθρωποι που το βιώνουν το γεγονός και το περιγράφουν, με τον δικό τους τρόπο. Στην περίπτωση της Κερατέας, η αφορμή ήταν το γεγονός της εισβολής των ΜΑΤ. Όμως αν δεν υπήρχαν οι προσωπικές μαρτυρίες των εμπλεκομένων, όχι μόνο των κατοίκων αλλά και των αστυνομικών, πιστεύω θα ήταν πολύ πιο άχρωμο.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε στη διάρκεια των γυρισμάτων;

Τα γυρίσματα γινόταν μέρα ή νύχτα με μια κάμερα στο χέρι, χειμώνα, κάτω από άσχημες καιρικές συνθήκες και κυρίως αρκετές φορές υπό τον κίνδυνο να τραυματιστείς. Υπήρχαν στιγμές που αισθανόμουν πραγματικά ως πολεμικός ανταποκριτής. Υπήρχε κίνδυνος τόσο να τραυματιστείς από κάποιο καπνογόνο ή άλλο χημικό αλλά και από αδέσποτες πέτρες, μολώτοφ ή ότι άλλο που εκσφενδόνιζαν οι αντιμαχώμενες πλευρές. Προφανώς, αντιλαμβάνεστε ότι δεν είχες την πολυτέλεια να πετύχεις ένα πλάνο υψηλών προδιαγραφών και ποιότητας κάτω από αυτές τις συνθήκες. Όμως είχε και αυτό την ομορφιά του. 

Ποια είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή που λαμβάνετε φτιάχνοντας ντοκιμαντέρ;

Η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι πάντα η αποδοχή από τον κόσμο. Ήδη έγινε μια τιμητική προβολή στην Κερατέα στο κλειστό γυμναστήριο στην οποία και καταχειροκροτήθηκε από τον κόσμο. Όταν σου ζητάνε οι κάτοικοι ένα αντίγραφο του ντοκιμαντέρ, να το φυλάξουν στο σπίτι για να θυμούνται μετά από χρόνια τα παιδιά τους τι είχε γίνει στην Κερατέα το 2011 για 128 ημέρες, αυτό είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή μας.

TONIA MARKETAKI: Σάββατο, Μαρτίου 15, 2014 – 17:30 JOHN CASSAVETES: Δευτέρα, Μαρτίου 17, 2014 – 13:00

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.