Αντικειμενική δημοσιογραφία δεν υπάρχει στην Ελλάδα – Έτσι ενημερώνονται οι νέοι
Τα social media η κύρια πηγή ενημέρωσης 4 νέοι και ένα poll εξηγούν πως βλέπει αυτή η γενιά την δημοσιογραφία στην Ελλάδα.
Ζούμε την εποχή στην οποία ως πομποί δεχόμαστε διάχυτες πληροφορίες με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Παλιότερα κύρια πηγή ενημέρωσης ήταν οι εφημερίδες, μετέπειτα η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, το 2008 “εισέβαλαν” στη ζωή μας τα sites και σήμερα η κύρια πηγή ενημέρωσης είναι τα Social Media.
Η κάθε γενιά έχει την πηγή των ειδήσεων της. Η έρευνα του Ινστιτούτου Ρόιτερς για την Μελέτη της Δημοσιογραφίας που απευθυνόταν σε άτομα ηλικίας 18-24 έδειξε πως ο 28% των συμμετεχώντων χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως την κύρια πηγή ειδήσεων, σε σχέση με το 24% που δήλωσε ότι χρησιμοποιεί την τηλεόραση. Επίσης, στην έρευνα του Digital News Report 2022 του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αποτυπώνεται η προτίμηση στο Internet για την ενημέρωση των πολιτών κάτω των 35 στην Ελλάδα.
Σήμερα, οι πολίτες αυτής της ηλικιακής κατηγορίας επιλέγουν διαδικτυακές πηγές (74%) σε μεγαλύτερο βαθμό από τους ερωτηθέντες άνω των 35 (64%). Την “τηλεόραση” επιλέγει ως κύρια πηγή ενημέρωσης το 30% των άνω των 35 και μόλις το 18% των κάτω των 35, ενώ πολύ μικρά ποσοστά επιλέγουν το ραδιόφωνο και τον Τύπο ως την κύρια πηγή ενημέρωσης τους, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Η κύρια digital μορφή ενημέρωσης για τους κάτω των 35 είναι το Instagram (34%). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα οι νεότεροι σε ηλικία δείχνουν χαμηλότερο ενδιαφέρον για τα περισσότερα είδη ειδήσεων. Μόλις το 40% των νέων κάτω των 35 ενδιαφέρεται για τις πολιτικές ειδήσεις. “Συνοπτικά, οι νέοι στην Ελλάδα είναι πιο πιθανό να πιστεύουν πως οι ειδήσεις “θα τους βρουν” σε πλατφόρμες, όπως το Facebook και το Instagram και μοιάζουν λιγότερο πρόθυμοι να τις αναζητήσουν ενεργά. Επιπλέον, λίγοι νέοι και νέες πια ενημερώνονται κυρίως από την τηλεόραση”, διαπιστώνει η ίδια έρευνα.
Εμπιστεύονται οι νέοι τις ειδήσεις;
Από τις απαντήσεις των χρηστών σχετικά με την εμπιστοσύνη στις ειδήσεις, βλέπουμε πως η Ελλάδα βρίσκεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις άλλες χώρες που συμμετέχουν στην έρευνα, με μόνο το 27% του δείγματος να λέει πως εμπιστεύεται “τις περισσότερες ειδήσεις τις περισσότερες φορές”.
Τρέξαμε ένα poll στον προσωπικό μας λογαριασμό στο Instagram όπου απευθυνόμασταν στους 20-28, με τα εξής ερωτήματα: α) “Bλέπεις ειδήσεις; Διαβάζεις άρθρα;” To 86% απήντησε θετικά, ενώ το 14% απήντησε αρνητικά. Η επόμενη ερώτηση: “Εμπιστεύεσαι τις ειδήσεις που διαβάζεις;” το 83% απήντησε αρνητικά ενώ το 17% θετικά. Η τελευταία ερώτηση αφορούσε τις πηγές ενημέρωσης αυτής της γενιάς, το 120 άτομα επέλεξαν τα social media, 117 τα sites, 55 την τηλεόραση και 23 τις εφημερίδες ή το ραδιόφωνο.
Η Μαργαρίτα είναι 24 ετών και έχει επιλέξει να απέχει από την ενημέρωση: “Θεωρώ πως πλέον δεν χρειάζεται να μπεις και να διαβάσεις ειδήσεις, δέχεσαι την πληροφορία που πρέπει χωρίς να το επιλέγεις. Για παράδειγμα ανοίγεις το Instagram και αν έχει γίνει κάτι συνταρακτικό οι περισσότεροι διαδικτυακοί σου φίλοι το έχουν κοινοποιήσει, οπότε η πληροφορία έχει γίνει viral σε ταχύτατους ρυθμούς. Τα βλέπεις όλα αυτόματα και έτσι δεν χρειάζεται να μπεις και να ψάξεις μία είδηση, έχεις δει τον σχολιασμό της και την εικόνα της σε μόλις λίγα δευτερόλεπτα. Τα πολύ σημαντικά επιλέγω να τα διαβάζω από ξένα Μέσα, έχω κάνει εγγραφή π.χ. στην Guardian και όταν συμβαίνει κάτι έκτακτο και σοβαρό μου στέλνει ειδοποίηση στο κινητό μου. Και αυτό γιατί εμπιστεύομαι περισσότερο την δημοσιογραφία του εξωτερικού παρά την Ελληνική που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι αντικειμενική ή θα είναι κατευθυνόμενη. Επίσης, δεν διαβάζω γενικά άλλα άρθρα ή ερευνητικά ρεπορτάζ, θα πρέπει να εμφανιστούν μπροστά μου στις αρχικές των social media, ο τίτλος να είναι ιντριγκαδόρικος και έτσι να δώσω το “click”. Θεωρώ πως το να βλέπεις ειδήσεις στην τηλεόραση ή να τις παρακολουθείς από τα sites είναι καταθλιπτικό, αν θέλεις όντως να συνεχίσεις την ημέρα σου και πέσεις πάνω σε τίτλους “δολοφονία”, “γυναικοκτονία”, “βιασμός ανηλίκου”, σου έρχονται διάχυτα αρνητικά συναισθήματα και σου προκαλούνται σκέψεις τις οποίες δεν μπορείς να αποβάλλεις. Από το Γυμνάσιο μέχρι και το πρώτο έτος, διάβαζα τα πάντα, και ο βασικός λόγος ήταν το MUN, όταν τελείωσε το σχολείο, σταμάτησα η καθημερινότητα αποτελείται από πίεση και άγχος αν εντάξω και την ενημέρωση μέσα σε αυτήν γνωρίζω πως θα πέσω ψυχολογικά. Ακόμη και με το δυστύχημα στα Τέμπη επέλεξα να μην ασχοληθώ ιδιαίτερα διότι γνωρίζω πως για ακόμη μία φορά δεν θα ασκηθεί η ερευνητική δημοσιογραφία για να φέρει την απόδοση της ευθύνης σε αυτή την χώρα.'”
Ο Νίκος είναι 28 και όπως εξηγεί η κύρια πηγή ενημέρωσης του είναι τα social media: “Διαβάζω ειδήσεις και ενημερώνομαι σε εβδομαδιαία βάση και όχι κάθε μέρα. Η πρώτη πηγή ενημέρωσης για εμένα είναι τα social media, από τα social media ξεκινούν όλα, μετά βγαίνουν σε άρθρα στο διαδίκτυο και ύστερα κυκλοφορούν στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Ενημερώνομαι κυρίως για την επικαιρότητα, ωστόσο σπάνια θα προτιμήσω να διαβάσω και εναλλακτικά θέματα που αφορούν την τεχνολογία και τον πολιτισμό. Έχω βάλει αρκετά sites σε black list και αυτό γιατί θεωρώ πως προπαγανδίζουν 100%, είναι φίλος προκείμενα σε κόμματα ή κυβερνήσεις και αυτό εμένα με απωθεί. Ορισμένες φορές κιόλας αισθάνομαι πως με κοροϊδεύουν μέσα στα μούτρα μου, πχ τώρα βρέθηκα στις πορείες των Τεμπών σε μία από αυτές έγιναν επεισόδια τα οποία δεν ξεκίνησαν από το πλήθος όταν ορισμένα Μέσα επιλέγουν να αποκρύψουν την αστυνομική καταστολή πως εγώ να κάτσω και να ενημερωθώ από αυτά; Ήμουν εκεί είδα τι συνέβη. Η σχέση μου με την τηλεόραση είναι άθλια, με νευριάζει που στο κάθε σοβαρό θέμα υπάρχουν κίτρινα στοιχεία δημοσιογραφίας, επίσης δεν θεωρώ τα κανάλια αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης και αυτό φαίνεται ακόμη και στον τρόπο που διαχειρίζονται συνεντεύξεις πολιτικών. Θεωρώ πως τα περισσότερα κανάλια στην Ελλάδα είναι προπαγανδιστικά, ακολουθούν μία συγκεκριμένη γραμμή η οποία συμφέρει τα δικά τους συμφέροντα. Ραδιόφωνο θα ακούσω στο αυτοκίνητο. Για εμένα η δημοσιογραφία στην Ελλάδα είναι κατευθυνόμενη.”
Η Άσπα είναι 23 ετών και επιλέγει να μην παρακολουθεί ειδήσεις: “Δεν παρακολουθώ ειδήσεις γιατί θεωρώ πως δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα στον βαθμό που θα θέλαμε, ώστε να είμαστε πλήρως ενημερωμένοι εμείς οι πολίτες. Ορισμένες φορές γίνονται ίσως απόλυτες και παρουσιάζουν τα πράγματα με τρόπο τέτοιο, ώστε να φοβίσουν τον κόσμο και να τον επηρεάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται. Αυτό συνέβη αρκετά και στην περίοδο της πανδημίας. Αυτή η απότομη μεταπήδηση από θέμα σε θέμα με κάνει να αισθάνομαι πως ασχολούνται με το κάθε θέμα αρκετά επιφανειακά και από την άλλη όταν ασχολούνται με ένα συγκεκριμένο θέμα για πολύ καιρό, το εξαντλούν σε ενοχλητικό σημείο, που τελικά δε θες να ξανά ακούσεις γι’ αυτό. Ως ένα σημείο θα έλεγα πως το γελοιοποιούν με κίτρινισμούς. Ενημερώνομαι από τα social media και αυτό γιατί εμφανίζονται όλα μπροστά μου. Δεν εμπιστεύομαι την δημοσιογραφία στην χώρα μας προωθεί το σύστημα αίμα-δάκρυα και ιδρώτας που εμένα με απωθεί.”
Ο Ιωσήφ είναι 22 ετών και δεν ενημερώνεται συχνά: “Eνημερώνομαι δύο με τρεις φορές την εβδομάδα, ειδήσεις “παρακολουθώ” κάθε μέρα και αυτό γιατί παίζει η τηλεόραση στο σπίτι. Διαβάζω γενικά θέματα επικαιρότητας κυρίως όμως εκείνα που αφορούν την παιδεία και των πολιτισμό. Ερευνητικά ρεπορτάζ θα διαβάσω αν μου κεντρίσουν το ενδιαφέρον αν εμφανιστούν δηλαδή με κάποιο τρόπο μπροστά μου, δεν θα κάτσω να ψάξω σε αρχικές στα sites τέτοια ρεπορτάζ. Η κύρια πηγή της ενημέρωσης μου είναι τα social media σκάει ένα θέμα μπροστά σου με posts ή stories βλέπεις τι παίζει και αν σε αφορά το ψάχνεις παραπάνω στα sites. Δελτία ειδήσεων αποφεύγω να δω, θεωρώ πως αρκετές φορές προπαγανδίζουν και έχουν μία κλήση προς την εκάστοτε κυβέρνηση ή τα εκάστοτε συμφέροντα. Επίσης, στο κάθε δελτίο ειδήσεων το ενδιαφέρον πέφτει στοχευμένα κάπου και αγνοεί όλα τα σοβαρά προβλήματα της κοινωνίας. Δεν ενημερώνομαι καθημερινά γιατί θεωρώ πως η αντικειμενικότητα και η δημοσιογραφία σε αυτή την χώρα δεν συναντιούνται, ελάχιστοι δημοσιογράφοι θεωρώ πως κάνουν σωστή δουλειά. Θα διάβαζα περισσότερα ρεπορτάζ αν ήξερα πως αυτό που διαβάζω είναι 100% διασταυρωμένα, 100% αντικειμενικά και χωρίς κλισέ φράσεις που προσδίδουν στο οποιοδήποτε γεγονός μία θλίψη χωρίς απαραίτητα να την χρειάζεται, δηλαδή σε έναν βιασμό ανηλίκου δεν χωρά η έκφραση “συγκλονισμένη παρακολουθεί η χώρα την υπόθεση” κυρίως γιατί το γεγονός είναι ωμό. Η αλήθεια είναι επίσης πως ορισμένες φορές στα μεγάλα Μέσα θέματα που καίνε, οι συντάκτες έχουν την τάση να τα τραβάνε από τα μαλλιά. Πολλές φορές επιπλέον, νοιώθω πως ο τρόπος που παρουσιάζονται ορισμένα ρεπορτάζ προσβάλλουν τους ανθρώπους.”
