Η αναξιοποίητη ακίνητη περιουσία του δήμου Θεσσαλονίκης

Δεκάδες αναξιοποίητα ακίνη,τα διαθέτει ο δήμος Θεσσαλονίκης, την ώρα που οι ανάγκη της πόλης για κοινωφελείς χώρους δημόσιας χρήσης είναι τεράστια και κοινωνικές δομές και σχολεία στεγάζονται σε ακατάλληλα κτίρια ή διαμερίσματα και ολόκληρες γειτονιές δεν διαθέτουν χώρους πρασίνου, αθλητισμού και στάθμευσης.

Ο δήμος διαθέτει μία καθόλου ευκαταφρόνητη ακίνητη περιουσία που αριθμεί 322 ακίνητα εκ των οποίων τα 125 παραμένουν αναξιοποίητα. Παρά την μερική αξιοποίηση της περιουσίας του, τα έσοδα που ο δήμος εισπράττει κάθε χρόνο από τα ακίνητα που αξιοποιεί μέσω ενοικίων, συμφώνα με στοιχεία της αρμόδιας αντιδημαρχίας δεν είναι αμελητέα :

• το 2016 τα έσοδα ανήλθαν στα 2,2 εκ ευρώ,
• το 2017 στα 2,8 εκ. ευρώ,
• το 2018 στα 2,5 στα εκ ευρώ,
• το 2019 στα 2,19 εκ ευρώ,
• το 2020 στα 1,34 εκ ευρώ και
• το 2021 στα 1,7 εκ ευρώ.
• Το σύνολο των εσόδων για το διάστημα 1/1-30/8/2022 για τον Δήμο (37% από ΚΑΠ & 63% από Μισθώματα) ανέρχεται στα 1,7 εκ. ευρώ το οποίο μεταφράζεται σε περίπου 216.000€ τον μήνα, διαμορφώνοντας ένα τελικό έσοδο της τάξης των 2,6 εκ. ευρώ για το 2022.

Η αντιδημαρχία Οικονομικών εδώ και μήνες εκπονεί ένα πολυετές πλάνο διαχείρισης και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας που παρουσιάστηκε σε ειδική συνεδρίαση στο δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης, όμως όλως τυχαίως, 4 μόλις μήνες πριν από τις εκλογές.

Πρόκειται για μία έκθεση 163 σελίδων, όπου αποτυπώνεται όλη η φυσιογνωμία και τα χαρακτηριστικά της ακίνητης περιουσίας του δήμου. Στην έκθεση με τίτλο «Πλάνο Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας», μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι ο δήμος διαθέτει πολλά ακίνητα που εδώ και χρόνια μένουν αναξιοποίητα και θα μπορούσαν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις στις στεγαστικές ανάγκες υπηρεσιών που χρειάζονται περισσότερους λειτουργικούς χώρους ή των παιδικών σταθμών που στεγάζονται σε ορόφους χωρίς αυλές και εξόδους ασφάλειας ή ακόμα και να προσφέρουν παραπάνω έσοδα αν τηρηθούν στο ελάχιστο οι κανόνες για την παραχώρηση και την εκμετάλλευση ακινήτων.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα δημοτικού κτηρίου που μένει αναξιοποίητο και παρατημένο να «ρημάζει», είναι το κτήριο της οδού Γκαρμπολά που παλαιότερα στέγαζε την αντιδημαρχία Πολιτισμού. Σήμερα «φασκιωμένο» με μαύρες λινάτσες στην πρόσοψη του, αυτές που τοποθετούνται όταν γίνονται οικοδομικές εργασίες, παραμένει μία παραφωνία σε ένα από τα πιο γραφικά σημεία της πόλης ακριβώς μερικά μέτρα μακριά από το διατηρητέο συγκρότημα του Μπίτ Παζάρ.

Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν κάποια δημοτικά ακίνητα που σήμερα τα εκμεταλλεύονται ιδιώτες, αλλά ο δήμος παραδόξως δεν έχει έσοδα. Αυτό φέρεται να συμβαίνει με το κυλικείο στο Πολιτιστικό Κέντρο Τούμπας αλλά και σε μεγάλο οικόπεδο που λειτουργεί κανονικά ως επαγγελματική μάντρα οικοδομικών υλικών, πίσω από το γήπεδο Μαλακοπής.

Πληροφορίες επίσης αναφέρουν ότι ο δήμος διαθέτει αρκετά ακίνητα – σπίτια στην Άνω Πόλη, περισσότερα από 10, που έχουν κριθεί διατηρητέα και έχουν αφεθεί στην φθορά του χρόνου, χωρίς συντήρηση ή παραχώρηση προς εκμετάλλευση που θα επέφερε έσοδα και θα διασφάλιζε τη συντήρηση τους.

Επίσης χαρακτηριστικό της αρνητικής ή και θολής κατάστασης που επικρατεί σχετικά με τα ακίνητα του δήμου, γεγονός που βαρύνει όλες τις διοικήσεις είναι ότι δεν υπάρχει μητρώο ακινήτων, που να καταγράφει τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά των ακινήτων και η χρήση τους. Κάθε ακίνητο καταγράφεται ως κτίσμα ή ως οικόπεδο και υπάρχουν συνιδιοκτησίες όπου χρειάζονται ειδικές ενέργειες για να ξεδιαλύνει το μπέρδεμα. Επί παραδείγματι, στο γήπεδο του Αχιλλέα Τριανδρίας, ο δήμος Θεσσαλονίκης είναι ιδιοκτήτης των κτισμάτων αλλά η γη, το οικόπεδο, ανήκει στην ΕΥΑΘ Παγίων. Ανάλογο μπέρδεμα υπάρχει και στην Αλάνα της Τούμπας, όπως και στον παιδικό σταθμό του Λιμανιού ενώ αξίζει να σημειωθεί η περίπτωση των Λουτρών Θέρμης που έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στη μοίρα τους, όπου υπάρχουν και δύο παιδικοί σταθμοί που επίσης έχουν εγκαταλειφθεί.

Σε ότι αφορά τα χαρακτηριστικά των ακινήτων ο δήμος Θεσσαλονίκης έχει στην κατοχή του

• αδόμητα οικόπεδα που είναι πολεοδομικά τακτοποιημένα,
• οριζόντιες ιδιοκτησίες δηλαδή διαμερίσματα, γραφεία και καταστήματα που τα εκμισθώνει, τα χρησιμοποιεί για τις υπηρεσίες του ή τα  παραχωρεί σε κοινωνικούς φορείς
• κτίσματα και κτήρια επί των οικοπέδων όπου βρίσκονται

Επίσης διαθέτει πολλά κληροδοτήματα και δωρεές τα οποία σχεδόν στην πλειοψηφία τους έχουν παραχωρηθεί στο δήμο για συγκεκριμένους σκοπούς, με την συντριπτική πλειοψηφία των δωρητών να έχουν θέσει ως όρο να χρησιμοποιηθούν ως σχολεία ή παιδικοί σταθμοί. Τέλος υπάρχουν και ακίνητα στα οποία είναι συνιδιοκτήτης και για τα οποία εφαρμόζονται όσα αναφέρουν οι διατάξεις του Αστικού Κώδικά και του Κώδικα Δήμων.

Ο δήμος από την πλευρά του προβάλει ένα σταδιακό σχεδιασμό για την αξιοποίηση αυτών των ακινήτων με ιδία χρήση για τις ανάγκες τους δήμου, εκμίσθωση ή πώληση για έσοδα, αλλά και παραχώρηση χώρων για κοινωφελείς δράσεις.

Προς αυτή τη κατεύθυνση ήδη έχουν εντοπιστεί 60 ακίνητα που μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα. Πρόκειται για 48 οικόπεδα, 9 οικόπεδα με κτίσμα, ένα κτίριο και ένα αγροτεμάχιο και όπως έχει αναφέρει ο αντιδήμαρχος Οικονομικών Σωκράτης Δημητριάδης, η αξιοποίηση θα γίνει σταδιακά αφού προετοιμαστεί κάθε περίπτωση ξεχωριστά.

Συνοπτική αποτύπωση Δημοτικής Ακίνητης Περιουσίας

Ποια είναι όμως η συνολική εικόνα ή το περίγραμμα της ακίνητης περιουσίας που χρησιμοποιεί και λειτουργεί ο δήμος Θεσσαλονίκης;

Σύμφωνα με το «Πλάνο Διαχείρισης» ο δήμος αξιοποιεί για τη στέγαση των υπηρεσιών και των Νομικών Προσώπων του 176 κτίρια, τα 43 εκ των οποίων ενοικιάζονται και τα 12 του έχουν παραχωρηθεί.

Πιο συγκεκριμένα: Διαθέτει 46 δομές πρόνοιας που περιλαμβάνουν ένα (1)Ανοικτό Κέντρο Ημέρας Αστέγων, ένα (1) Υπνωτήριο, ένα (1) Κοινωνικό Παντοπωλείο, έναν (1) Ξενώνα Φιλοξενίας Γυναικών και των παιδιών τους, ένα (1) Φιλοξενείο Προσφύγων, τα Δημοτικά Ιατρεία Τριανδρίας και τα Δημοτικά Ιατρεία Μοναστηρίου, ένα (1) Κοινωνικό Οδοντιατρείο, ένα (1) Κοινωνικό Φαρμακείο, δεκατέσσερα (14) Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (Κ.Α.Π.Η.), ένα (1) Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, επτά (7) Βρεφονηπιακούς Σταθμούς, εννέα (9) Παιδικούς Σταθμούς, έξι (6) Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, το Κοινωνικό Πνευματικό Κέντρο «Πορτοκαλιάν» και Δομές Ανοιχτής Φροντίδας «Βοήθεια στο σπίτι».

Στον τομέα του αθλητισμού, διαθέτει τρία (3) γήπεδα ποδοσφαίρου, δώδεκα (12) γήπεδα μπάσκετ, τέσσερα (4) γήπεδα τένις, έξι (6) κλειστά γυμναστήρια και ένα (1) δημοτικό κολυμβητήριο ολυμπιακών διαστάσεων. Στον τομέα της εκπαίδευσης στο ΔΘ λειτουργούν σήμερα ογδόντα τρία (83) νηπιαγωγεία, εβδομήντα επτά (77) δημοτικά σχολεία, σαράντα ένα (41) γυμνάσια και τριάντα εννέα (39) Λύκεια. Δεν πρέπει να παραληφθεί η λειτουργία της κεντρικής βιβλιοθήκης του δήμου και των δεκαπέντε (15) περιφερειακών βιβλιοθηκών που εκτός από βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και παραδοσιακά έντυπα μέσα, αναλαμβάνουν ποικιλία εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων όπως: εκθέσεις βιβλίου, συναυλίες, διαλέξεις, συνέδρια, συναντήσεις με συγγραφείς, εκθέσεις ζωγραφικής, εργαστήρια, εκδόσεις.

Τέλος στον τομέα του πολιτισμού, ο ΔΘ λειτουργεί διάφορους πολιτιστικούς χώρους, όπως είναι το πρόσφατα ανακαινισμένο Κτίριο των Παλιών Δημοτικών Σφαγείων LABattoir, το Δημοτικό Θέατρο “Άνετον”, το Θέατρο Κήπου, το Κέντρο Αρχιτεκτονικής, τη Βίλα Πετρίδη, το Αλατζά Ιμαρέτ, το Γενί Τζαμί (παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο), τη Βίλλα Μορντώχ και την Αποθήκη Δ΄ στην πρώτη προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκη. Επίσης στο δήμο ανήκει η Αγιορείτικη Εστία, αλλά και ιστορικά σχολεία όπως η Οικοκυρική Σχολή, το Α΄ Αρρένων και το Παράρτημά του, το Ε΄ Γυμνάσιο. Αλλά και ιστορικά κτίρια το Ντεπό, οι Στάβλοι της Παπάφη.

Πέραν αυτών υπάρχουν και χώροι που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους πολίτες και την Θεσσαλονίκη είτε διότι προάγουν την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης, είτε διότι φιλοξενούν έργα ανθρώπων αυτής της πόλης, είτε γιατί αποτελούν δωρεά επίσης σημαντικών ανθρώπων καιείναι σε λειτουργία από το προσωπικό του ΔΘ. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για:

• το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, το οποίο διαθέτει εκθεσιακό χώρο, εξειδικευμένη ιστορική βιβλιοθήκη με αναγνωστήριο καθώς και ένα σύγχρονο χώρο εκδηλώσεων,
• την Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, η οποία στεγάζεται στην Casa Bianca, διατηρητέο μνημείο της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης, στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Όλγας 180 & Θεμιστοκλή Σοφούλη,
• το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, το οποίο στεγάζεται σε δύο συνεχόμενα κτίρια έξι ορόφων επί της οδού Γ. Βαφοπούλου και διαθέτει αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων, θέατρο, τρεις εκθεσιακούς χώρους καθώς και ισάριθμες βιβλιοθήκες,
• το Δημοτικό Κέντρο Μουσικής και Χορού Θεσσαλονίκης όπου λειτουργούν δύο τμήματα, του Δημοτικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και της Δημοτικής Σχολής Χορού Θεσσαλονίκης,
• το Κέντρο Μουσικής του ΔΘ, το οποίο άρχισε να λειτουργεί από το 1985 και φιλοξενεί την Φιλαρμονική και την Συμφωνική Ορχήστρα.

Αντιπολίτευση: Είναι κρίμα αυτή η εγκατάλειψη

Από την πλευρά της η δημοτική αντιπολίτευση επισημαίνει ότι η προσπάθεια της διοίκησης του δήμου να εμφανιστεί ότι επιθυμεί την αξιοποίηση των ακινήτων του δήμου Θεσσαλονίκης, είναι καθαρά προσχηματική καθώς ήταν υποχρεωμένη να προχωρήσει στην καταγραφή των ακινήτων μέχρι το καλοκαίρι ενώ

Ο δημοτικός σύμβουλος Ανδρέας Κουράκης τονίζει πως «δυστυχώς δεν υπάρχει μέριμνα από την παρούσα διοίκηση για τα ακίνητα του δήμου όπως δεν υπάρχει ενδιαφέρον να διεκδικήσει κτίρια και χώρους όπως το παλιό Ιταλικό Προξενείο και το πρώην νοσοκομείο Λοιμωδών». Όπως αναφέρει,«ο δήμος επικαλείται ότι δεν έχει χρήματα για την αξιοποίηση των ακινήτων του αλλά υπάρχουν κονδύλια από το Πράσινο Ταμείο που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ώστε κάποιοι χώροι να αναβαθμιστούν και να αναδειχτούν υπέρ των πολιτών».

Από την πλευρά του, ο δημοτικός σύμβουλος Σάκης Τζακόπουλος, σημειώνει ότι «η περιουσία του δήμου είναι περιουσία όλων των δημοτών και πρέπει να συντηρείται, να καθαρίζεται και να αξιοποιείται. Η περιουσία είναι κυρίως κτίρια και ανοικτοί χώροι, που πρέπει να λειτουργούν για το σύνολο των πολιτών, κατασκευάζοντας χρήσεις για τα νήπια και τα παιδιά, τις νέες οικογένειες, τις λειτουργίες της καθημερινότητας αλλά την εξυπηρέτηση των πολιτών».

Αναφέρει δε πως στην ιδιοκτησία του Δήμου Θεσσαλονίκης, ανήκουν περί τα 20 διατηρητέα κτίρια, όπως η Βίλλα Μπιάνκα, η Βίλλα Μορντώχ, η Βίλλα Πετρίδη, η Αγιορείτικη Εστία, αλλά και ιστορικά σχολεία όπως η Οικοκυρική Σχολή, το Α΄ Αρρένων και το Παράρτημά του, το Ε΄ Γυμνάσιο και πως «με το πέρασμα του χρόνου, κάποια από τα σωζόμενα αυτά κτίρια ταλαιπωρήθηκαν από χρήσεις και επεμβάσεις που αλλοίωσαν τις όψεις και το εσωτερικό τους. Σε άλλα υπήρξε εγκατάλειψη που τα οδήγησε σε κατάσταση επικινδυνότητας και ετοιμορροπίας. Ο δήμος πρέπει να προχωρήσει στην δημιουργία ταμείου και μεγάλου προγράμματος για την ανακαίνιση και διάσωση μιας μεγάλης σειράς συνολικά των διατηρητέων κτιρίων ξεκινώντας από τα κτίρια που του ανήκουν. Και μετά να τα αξιοποιήσει για την εξυπηρέτηση της κοινωνικής πολιτικής του».

Ανάλογα και ο δημοτικός σύμβουλος Σταύρος Καλαιτζίδης, τονίζει ότι «η προσπάθεια του δήμου να εμφανιστεί ότι αξιοποιεί την περιουσία του είναι έωλη και προσχηματική διότι, εκτός των άλλων, εμφανίζουν ότι αξιοποιούν κτίρια που ήδη βρίσκονται σε χρήση. Το θέμα είναι τι θα γίνει με όλα τα ακίνητα που έχουν εγκαταλειφτεί, αυτά πρέπει να δούμε και να αξιοποιήσουμε. Υπάρχουν επίσης ακίνητα για τα οποία τα βλέπουμε ως διευθύνσεις αλλά δεν ξέρουμε τι είναι. Δεν υπάρχει δηλαδή μία σφαιρική καταγραφή των ακινήτων. Π.χ υπάρχουν και οικόπεδα που εδώ και χρόνια τα αξιοποιούν αλλά τίποτα δεν γίνεται».

Αναφέρει δε ως παράδειγμα, δύο οικόπεδα του δήμου Θεσσαλονίκης, στην Τριανδρία, όπου παλαιότερα, επί Μπουτάρη, είχαν τοποθετηθεί ταμπέλες που πληροφορούσαν ότι θα κτιζόταν νηπιαγωγείο. «Ποια νηπιαγωγεία; Τα χόρτα έχουν σκεπάσει τα πάντα. Ο δήμος αντί να αξιοποιήσει αυτά τα ακίνητα, μας προτείνει να αξιοποιήσει το κτίριο του πρώην δημαρχείου Τριανδρίας ή το γήπεδο του Αχιλλέα, ακίνητα δηλαδή που ήδη είναι σε χρήση. Πρόκειται για προχειρότητα για να εμφανίζουν ότι κάτι κάνουν», τονίζει.

Επίσης και η Πόλη Ανάποδα, ασκεί κριτική και αναφέρει ότι η διοίκηση του δήμου δεν ενδιαφέρεται να αξιοποιήσει την δημοτική περιουσία υπέρ των δημοτών, αλλά να τα εκμεταλλευτεί κυρίως οικονομικά.

«Η μόνη συγκεκριμένη πρόταση είναι να αξιοποιηθούν κατά προτεραιότητα 60 ακίνητα, κυρίως οικόπεδα. Χωρίς να αναφέρεται ρητά το πώς θα αξιοποιηθεί το καθένα από αυτά, εννοείται σαφώς ότι το κριτήριο είναι αποκλειστικά τα έσοδα, αφού προβλέπεται ότι θα αποδώσουν το 80% των αναμενόμενων κερδών από το σύνολο των ακινήτων», αναφέρει η Πόλη Ανάποδα, και τονίζει πως η πόλη έχει ανάγκη από ελεύθερους χώρους για να αναπνεύσει, καθώς όπως επισημαίνει «έχουμε ελάχιστο πράσινο ανά κάτοικο, λιγότερο από 2 τμ, και η μέση απόσταση που πρέπει να διανύσει κάθε κάτοικος για να βρεθεί σε ελεύθερο χώρο είναι πολύ μεγάλη, 1,8 χλμ σύμφωνα με μελέτες, ενώ πρέπει να είναι το πολύ 300 μ., για να θεωρείται ότι ένας κάτοικος, πεζός, έχει πρόσβαση σε ελεύθερο χώρο».