Η αρχαία λίμνη που επέστρεψε, τα ανθρώπινα λάθη και η απόγνωση στα Παρακάρλια χωριά

Οι άνθρωποι που ταξιδεύουν με αεροπλάνο αυτή την εποχή διασχίζοντας την Ελλάδα, κοιτάζουν με έκπληξη μια τεράστια λίμνη στη βόρεια απόληξη της Μαγνησίας και τη νότια απόληξη του νομού Λαρίσης. Είναι η παλιά Κάρλα, ή λίμνη Βοιβηίδα όπως την ήξεραν οι άνθρωποι παλαιότερα και κατά την αρχαιότητα Βοιβηΐς, ή Βοιβιάς, ή Βοίβη, ή λίμνη της Πελασγιώτιδος.

Η μεγαλύτερη λίμνη στην Ελλάδα , η οποία αποξηράνθηκε το 1962, επειδή την εποχή εκείνη προκαλούσε πλημμύρες στις πέριξ γεωργικές καλλιέργειες, ενώ ορισμένες βαλτώδεις εκτάσεις γύρω της προκαλούσαν την έντονη παρουσία εντόμων.

Η λίμνη έδωσε τη θέση της σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, περίπου 80 χιλιάδων στρεμμάτων,  το πέρασμα των δεκαετιών όμως έφερε μια σειρά αρνητικές επιπτώσεις στην περιοχή που οδήγησαν σε απόφαση δημιουργίας της λίμνης ξανά, με σκοπό την αξιοποίηση των νερών της, τόσο για αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, όσο και για πότισμα γεωργικών εκτάσεων αλλά και υδροδοτήσεις.

Η ανασύσταση της λίμνης και οι εργασίες που ακολουθήθηκαν έφεραν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα ενδεικτικά: κοσμήματα, αγγεία, νομίσματα, κλίβανοι, υπολείμματα κτιρίων, αγωγοί, τάφοι της νεολιθικής εποχής.

Στη διάρκεια του καταστροφικού φαινομένου Ντάνιελ, τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, το νερό που ήρθε από την πλευρά της Λάρισας οδήγησε σε πλημμυρίδα τεράστιων εκτάσεων. Σήμερα η λίμνη που σχηματίστηκε είναι η μεγαλύτερη της Ελλάδας και είναι ορατή από δεκάδες χιλιόμετρα μακριά.

Πάνω από το χωριό Καλαμάκι, το τελευταίο χωριό του δήμου Αγιάς, το τελευταίο όριο του νομού Λαρίσης πριν τη Μαγνησία, υπάρχει ένα τεράστιο παγκάκι, σαν και αυτά που κάθονται οι γίγαντες. Συμβολικό. Το είχαν σαν τόπο όπου μπορούσες να δεις τον κάμπο κάτω. Σήμερα αγναντεύεις ένα απέραντο λιμνίσιο τοπίο.

Καθώς στρίβεις από το δρόμο Αγιάς-Λάρισας, προς τα χωριά του κάμπου έρχεσαι αντιμέτωπος με ένα πρωτόγνωρο θέαμα: μια λίμνη που δεν υπήρχε εκεί τα τελευταία εξήντα χρόνια. Υπήρχε όμως πιο πριν, για αιώνες. Μέσα σε μια νύχτα η λίμνη αυτή σχηματίστηκε ξανά. Όπως λένε οι ντόπιοι με ανθρώπινη παρέμβαση.

Ο Τάσος μένει στο Καστρί. Τον συνάντησα έξω από το σπίτι του, με ότι έχει απομείνει από τα μηχανήματα του.

«Τα νερά παραμένουν όπως είναι, η στάθμη έχει πέσει περίπου μισό μέτρο, από τη σήραγγα που φεύγει από τον Παγασητικό,  υπάρχει πλήρης καταστροφή για όσους είναι μέσα στα Παρακάρλια. Τα χωράφια έχουν νερό, μέσα εκεί είναι βουλιαγμένα μηχανήματα, υπάρχουν λάστιχα, αρδευτικά, σωλήνες, πομόνες, τρακτέρ τα οποία είναι κόπος απ’ τους παππούδες μας, τους πατεράδες μας, εμάς. Τώρα τα πράγματα είναι δύσκολα και δεν ξέρουμε αν θα παραμείνουμε εδώ γιατί με όσα μας λένε για τις αποζημιώσεις, είναι ελάχιστα τα χρήματα για τα βαμβάκια, για τις αμυγδαλιές, υπάρχουν περιβόλια μέσα που είναι σκεπασμένα με νερό

Βγάζαμε βαμβάκια, σιτάρια αμυγδαλιές, τριφύλλια. Υπάρχουν 2,5 μέτρα νερό, ξεκινάει απ’ το Καστρί και καταλήγει 7 μέτρα κάτω στο Στεφανοβίκειο – καλύπτονται τα πάντα με νερό: κολώνες της ΔΕΗ, μετασχηματιστές.

Κάθε βροχή που πέφτει δεν επηρεάζει τόσο, αν βρέξει μια κανονική βροχή αν βρέξει όμως αρκετά και κατεβάσουν τα ρέματα, θα μαζευτούν όλα τα νερά εδώ. Ακούω ότι έχουν καθαρίσει το φράγμα στην Γυρτώνη».

Οι άνθρωποι στην περιοχή μοιάζουν εντελώς απελπισμένοι. Ότι έχουν ακούσε σχετικά με αποτίμηση των ζημιών είναι ακόμα στα όρια της συζήτησης. Ο καιρός περνάει εναντίον του μέλλοντος τους.

«Καταμέτρηση δε μπορεί να γίνει σε εμάς γιατί είναι πλημμυρισμένα έχει έρθει ο Αυγενάκης, ο Κουρέτας, ο Αγοραστός, έχουν έρθει, αλλά αυτά που μας δίνουν δε μας ικανοποιούν, ενδιαφέρονται αλλά δεν υπάρχει ουσιώδης αποζημίωση. Αν είσαι καταστραμμένος μπορείς να πας κάπου αλλού, να καθίσεις εδώ να κάνεις τι;

Δεν ξέρω πως θα κάνω ξεκίνημα κάπου αλλού, εδώ είναι το σπίτι μου εδώ είναι τα πάντα αλλά εύχομαι ότι τα νερά θα φύγουν σε δυο χρονιά το πολύ, θα μας στηρίξει το κράτος. Δυο χρόνια για το Καστρί, για το Στεφανοβίκειο, Καλαμάκι, Αρμένιο, τα χωριά προς τα κάτω στα κανάλια, αυτοί μπορεί να πάνε και 3 και 4 χρόνια αλλά όταν θα φύγουν με το καλό τα νερά, τα χωράφια δε θα ναι παραγωγικά αμέσως, μπορεί να πάρει και δυο χρόνια τα χωράφια να μπουν σε κανονική λειτουργία και θα έχουμε φάει μια πενταετία περίπου, υπολογίζουμε».

Πέντε χρόνια λένε είναι μια περίοδος που μπορεί, αν δεν ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο τα πράγματα να επιστρέψουν σε μια κανονικότητα.

«Δεν ξέρουμε, γιατί υπάρχουν ανοίγματα, ο κόσμος έχει πάρει δάνεια, έχουν πάρει χωράφια, μηχανήματα έχουν κάνει προγράμματα- σχέδια βελτίωσης, υπάρχει μια αλυσίδα.

Εμένα προσωπικά μου έχουν μείνει τα καρούλια που βάζω τα λάστιχα πάνω και δεν έχω λάστιχα, έχω 4 καρούλια κάτω, τα οποία αν τα πάρω καινούρια κοστίζουν 80.000 ευρώ, θα επισκευαστούν αλλά θα θέλουν κι αυτά αρκετά χρήματα. Μπορεί αν μείνουν τα νερά δυο χρόνια να είναι εντελώς για πέταμα, θα μείνει μόνο ένα εξάρτημα, το λάστιχο, που είναι πλαστικό. Ό,τι είναι μεταλλικό θα πάει για τον παλιατζή. Τα πράγματα είναι δύσκολα.

Εύχομαι η πολιτεία, το κράτος να στηρίξει τα Παρακάρλια, γιατί κι εμείς όλα τα χρόνια τους στηρίζουμε με την παραγωγή μας πληρώνουμε όλα τα χρόνια φόρους, ό,τι πουλάμε κι ό,τι αγοράζουμε όλα φορολογήσιμα, δεν κρύβουμε ούτε 1 ευρώ, απ’ τα καύσιμα που παίρνουμε 1,70-1,80, τα λιπάσματα, από την ενέργεια, το ρεύμα, γιατί εγώ πρόλαβα να αγοράζω πετρέλαιο 70 λεπτά κι έφτασα να το αγοράζω 1,70. Έπαιρνα λιπάσματα 200 τόνους κι έφτασα να τα πληρώνω 1000 ευρώ μέσα σε μια εικοσαετία».

Ένας από τους κινδύνους που ελλοχεύουν είναι η μόλυνση νερού και εδάφους από ότι έφεραν μαζί τα νερά του ποταμού, ότι παρέσυραν στο καταστροφικό πέρασμα του.

«Δε γνωρίζουμε, θα μας πούνε οι αρχές που θα κάνουν μελέτες, αναλύσεις, υπάρχει φόβος. Λογικά σε άλλες περιοχές ναι, εδώ στο Καστρί όχι ακόμη- ήταν μολυσμένο απλά εμείς παίρναμε από το βουνό από μια πηγή- αλλά άλλες περιοχές έχουν μολυνθεί- Αρμένιο, Στεφανοβίκειο που είναι στον κάμπο. Ήταν μολυσμένο με τις βροχές, τότε υπήρχε ένα πρόβλημα, σταμάτησε και τώρα είναι εντάξει το νερό. Τώρα τα νερά που έχουν έρθει από Πηνειό, από Τρίκαλα, Καρδίτσα δεν ξέρουμε τι έχουν μέσα, τι έχουν φέρει, θα μας το πουν οι ειδικοί».

Στα χωριά οι εικόνες είναι αποκαρδιωτικές. Ζημιές τα ίδια τα χωριά δεν έπαθαν, καταστράφηκαν όμως ολοκληρωτικά οι περιουσίες των ανθρώπων που καλλιεργούσαν επί 60 χρόνια στις όχθες της παλιάς λίμνης. Μαζί με τις καλλιέργειες όλες τους οι υποδομές. Ο πρώτος καιρός ήταν εξαιρετικά δύσκολος. Έμπαιναν στον νερό για να σώσουν ότι μπορούσαν και έβγαιναν με φαγούρα, κοκκινίλες και σπυριά στα πόδια μου λένε. Μετά ήρθε η οργή. Όχι μόνο για την αδιαφορία αλλά και για τον εμπαιγμό. Μέχρι και λογαριασμοί ρεύματος συνέχισαν να έρχονται για ρεύμα που δεν υπάρχει στα χωράφια, αφού οι κολώνες είναι βυθισμένες στο νερό και τα χωράφια στον πάτο της λίμνης.

Στο νερό έχουν θαφτεί τα πάντα. Ορυκτά καύσιμα, μηχανήματα που σκουριάζουν, ακόμα και στρατιωτικό υλικό που ψαρεύουν φαντάροι από τη μεριά της Μαγνησίας.

Όσο πλησιάζεις προς το κέντρο της λίμνης η εικόνα χειροτερεύει. Ακολουθώ το ανάχωμα που πλέον βρίσκεται εντός της. Συνδέει τα χωριά μεταξύ τους, αλλά μέσα από νερό. Οι εικόνες που βλέπω είναι εξωπραγματικές. Ολόκληρες εκτάσεις με αμυγδαλιές και ελιές μέσα στο νερό. Νεκρές. Σαν απολιθωμένα δάση. Βυθισμένα μηχανήματα. Εκατοντάδες χιλιάδες μέτρα μαύρα λάστιχα. Κολώνες που ξεχωρίζει μόνο το πάνω μέρος τους. Μικρά νησάκια με δέντρα που δημιουργήθηκαν στο πουθενά.

Στην Αμυγδαλή συνάντησα τον Αλέκο. Η εξώπορτα του σπιτιού του ήταν στολισμένη Χριστουγεννιάτικα. Το χωριό όμως όχι.

«Είχα μια έκταση  600 στρέμματα είναι κάτω απ’ το νερό όλα, βάμβακι, σιτάρι καλαμπόκι, δεν υπάρχει τίποτα. Δε μας είχε ειδοποιήσει κάνεις, είχε 30 βαθμούς και πνιγήκαμε, με 30 βαθμούς μες στο καλοκαίρι, δεν υπήρχε τίποτα να κάνουμε. Δε μας είπαν ότι θα σπάσει το φράγμα, το ανάχωμα ανάμεσα σε Γυρτώνη με Κουλούρι και ήρθε το νερό όλου του Πηνειού, από δω που μας ήρθε την πρώτη φορά λίγο, απ’ το βουνό, απέναντι δηλαδή, Μεγάλο Μοναστήρι, ήταν πολύ λίγα και διαχειρίσιμα, αλλά μετά έσκασε το μεγάλο το ανάχωμα. Να έχεις 30 βαθμούς με το φανελάκι και να πνίγεσαι. Μας πήρε τηλέφωνο το πρωί ένας θείος μου, πήγε στο κοπάδι επάνω στο μαντρί και μου λέει 6:30 το πρωί σήκω να  πάρεις τα μηχανήματα απ’ το οικόπεδο, έρχεται το ποτάμι και πρόλαβα να πάρω  μόνο αυτά, τα υπόλοιπα, μοτέρια, καρούλια, ένα τρακτέρ που έχω μέσα, λάστιχα, είναι όλα μέσα. Έχουν περάσει τρεις μήνες, άλλοι μας λένε θα φύγει το νερό, άλλοι μας λένε θα μας απαλλοτριώσεων να φύγουμε, δε μας αφήνουν να πάμε για δουλειά γιατί είμαστε αγρότες κι άμα πας για δουλειά θα χάσεις επιδοτήσεις. Και καθόμαστε εδώ , δε μας απαντά κανείς, τίποτα τι θα γίνει.

Η προοπτική είπαν  ότι θα αδειάσει το νερό, θα ανοίξει μια σήραγγα για το Αιγαίο, αυτό θέλουμε εμείς για όλα τα χρόνια, να μείνει εφ’ όρου ζωής και να συνεχίσουμε με τις καλλιέργειες. Λένε ότι είναι πολλά λεφτά για να γίνει αυτό, με αυτά τα λεφτά μπορούν να απαλλοτριώσεων τα χωράφια και να φύγουν. Είμαστε εδώ 9 χωριά υποψήφια να φύγουμε. Δεν μας είπε κανείς τίποτα. Είμαστε στο έλεος. Έπαιξαν τα αθηναϊκά κανάλια μια βδομάδα την είδηση, αυτό ήταν και τέλος».

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην περιοχή είναι η αβεβαιότητα και η έλλειψη μιας επαρκούς εξήγησης του τι πρόκειται να συμβεί. Πώς θα προχωρήσουν τις ζωές τους, με τι πλάνο.

«Εάν κάνει καλοκαίρι καλό και στεγνώσει θα πρέπει να μπουν δημητριακά, σιτάρι, κριθάρι, τέτοια πράγματα, δεν είναι καλλιεργήσιμα για βαμβάκι όμως τουλάχιστον για 2 χρόνια. Αν στεγνώσει μπορούμε να τα καταφέρουμε άμα μας δώσουν υποδομές, να πάρουμε μηχανήματα να είναι άτοκα, να πάρουμε με πρόγραμμα, να πάρουμε τρακτέρ, να πάρουμε μηχανήματα για να τα φτιάξουμε.  Δεν μας εξηγεί κανείς. Άλλοι μας ζητάν τώρα τιμολόγιο αγορά για τα εργαλεία μας, ελάτε εδώ ποιοι είμαστε, 15-20-30 οικογένειες, σήκωσε ένα drone, αυτά είναι τα μηχανήματα, θα αποζημιώνεται όλος ο κόσμος. Καταστράφηκαν 80 οικογένειες. Μένουν συνολικά 160-170 άτομα. Μένουν και Λάρισα κι έρχονται, έχουν τα χωράφια τους εκεί. Παίρνουν τηλέφωνο από εταιρείες (ΔΕΗ) βάζουν δικηγορικά να μας παίρνουν τηλέφωνο να πληρώσουμε το ρεύμα, ποιο ρεύμα; Ελάτε κόψτε το ποιος θα πληρώσει το ρεύμα, το δίκτυο έχει πέσει όλο ποιος θα πληρώσει το ρεύμα στα χωράφια; Ούτε μας είπαν ότι θα το πάρουν πίσω, θα το διαγράψουν. Μας λένε μετά από δυο χρόνια μπορεί να το πληρώσετε. Τι μετά από δυο χρόνια; Δηλαδή δυο χρόνια εγω θα πληρώνω το ρεύμα που δεν έχω καν; Το δίκτυο έχει πέσει όλο μέσα. Βλέπω με τα κιάλια κι έχει πέσει το δίκτυο όλο. Καταστροφή. Βέβαια υπάρχει και το κύμα. Αυτό το κύμα, όταν σηκώνεται κύμα συνέχεια τρώει. Θα πέσει η στάθμη μετά πρέπει να έρθουν μηχανήματα. Αν δεν έρθουν μηχανήματα να εγκλωβίζουν το νερό για να φεύγει σιγά-σιγά, δε θα γίνει τίποτα. Αφού έχει 1,5- 2 μέτρα νερό, κάνει κύμα, ανακατεύει από κάτω το χώμα και τα κανάλια σαρώνουν τα πάντα».

Ο δρόμος από το Καλαμάκι ως το Αχίλλειο είναι κλειστός. Έχει πέσει το ανάχωμα, έχουν καταστραφεί οι υποδομές. Οι δυο νομοί επικοινωνούν πια από εδώ με μια παράκαμψη από τα Κανάλια.

«Η λίμνη τα παλιά τα χρόνια λένε κάτι παππούδες εδώ που έμειναν τελευταίοι, έφτανε μέχρι εδώ, η Κάρλα δηλαδή έφτανε μέχρι εδώ τον χειμώνα. Εκεί που έχω το οικόπεδο ήταν ένας παλιός πλάτανος, υπάρχει ακόμα, δεν ξέρω κι εγω πόσα μέτρα είναι, εκεί έδεναν τις βάρκες τον χειμώνα όταν γέμιζε. Σταμάτησε να είναι λίμνη εκεί το 1962, αποξηράθηκε. Είχαμε κάτι προβλήματα με βροχές τοπικές αλλά δεν υπήρχε θέμα, είχαν γίνει κάτι κανάλια, στράγγιζε».

Από τα πράγματα που ακούς πολύ σε αυτά τα χωριά είναι το περίφημο άνοιγμα που θα γίνει προς τον Παγασητικό για να φύγει το νερό και οι Ολλανδοί ειδικοί που τους ακούνε πολύ αλλά δεν τους βλέπει κανείς λένε:

«Αποζημιώνονται αυτοί που είχαν μαζέψει ήδη βαμβάκι και ντομάτες, καλαμπόκια, είχαν προλάβει και τα πήραν και τους έβαλαν κι αποζημίωση, δηλαδή γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία λογική, κάποιο κράτος να ‘ρθει να πει ποιος είναι, ποιο χωριό είναι, να ‘ρθει μια επιτροπή 5 ατόμων να τους πάμε να δουν είμαστε αυτοί, αυτά τα χωράφια που βλέπετε αυτά είναι, στο google, φαίνονται όλα τα χωράφια που δηλώνουμε στο ΟΣΔΕ. Που έχεις τα χωράφια, εδώ. Έχει νερό; Πάρε την αποζημίωση και φεύγεις.

Περιμένουμε τα παζάρια, τους Ολλανδούς, να έρθουν να δούμε πως θα φύγουν τα νερά. Οι Ολλανδοί είναι ειδικοί, και καλά θα μας διώξουν το νερό. Αλλά κάτι έχω ακούσει ότι κάνουν και παζάρια για να τους δώσουμε μέρος να κάνουν και ανεμογεννήτριες. Ακούγονται έτσι αυτά εδώ, φήμες γύρω- γύρω.

Ο υδροφόρος ορίζοντας δεν έχει μολυνθεί. Παίρνουμε από εδώ, έχει μια γεώτρηση από πάνω στην εκκλησία. Το νερό εδώ είναι καθαρό, έτσι όπως βλέπουν κάτι παιδιά που παίρνουν μια βάρκα και μπαίνουν μέσα. Φαίνεται ότι είναι καθαρό το νερό, μόνο αν έχει αέρα και σηκώνεται το χώμα τοτε θολώνει».

Φτάνοντας στο Καλαμάκι, εκεί που η καταστροφή είναι ακόμα μεγαλύτερη η θέα της λίμνης είναι πια παντού. Στεφανώνει το χωριό. Μια παρέα ανδρών κάθεται στο καφενείο.

«Σπάσαν το φράγμα στην Γυρτώνη και το νερό ήρθε εδώ ξαφνικά, δεν είχε που να πάει κι ήρθε εδώ. Κανείς δεν μας ειδοποίησε. Δε μας έπνιξε ο Θεός και μας πνίξανε οι αρμόδιοι, οι υπεύθυνοι. Υπάρχουν υπεύθυνοι. 3-4 μέρες μετά μας ενημέρωσαν. Μας στείλαν μήνυμα το βράδυ το 112 μη κάνουμε άσκοπες μετακινήσεις. Η Γυρτώνη είχε φρακάρει από φερτά υλικά από πάνω, και το σπάσαν για να μη πλημμυρίσει η Λάρισα, θα πνίξουμε τη Λάρισα; Ας πνίξουμε τους υπολοίπους. Εμείς που είμαστε το τελευταίο χωριό της Λάρισας, είμαστε ο βόθρος της Λάρισας, μετά ξεκινάει η Μαγνησία, η Μαγνησία δε θα τα θέλει τα νερά, ο Παγασητικός νάναι καθαρός, όλα τα νερά ήρθαν εδώ και δεν έχει ακόμη έρθει να μας πει κανείς τι θα γίνει.

Οι πρόγονοι μας που αποστράγγισαν τη λίμνη ήταν άξιοι, έφαγε ο κόσμος ψωμί, αυτοί είναι άχρηστοι. Σχεδόν όλο το χωριό έχει χωράφια στο νερό. 120 οικογένειες. 150-170 χιλιάδες στρέμματα μέσα στο νερό. Μπορεί κ 200.000, ποιος ξέρει Περιμένουμε την απόφαση των Ολλανδών. Τέλος Φεβρουάριου θα μας δώσουν την τελική απάντηση το τι θα γίνει. Το πόρισμα. Στο χωριό δεν είδαμε κανέναν και δεν ξέρουμε τι θα γίνει».

Η λύση που σκέφτονται πολλοί είναι το φευγιό. Υπάρχουν ήδη οικογένειες σε όλα τα χωριά της περιοχής που κλείνουν τα σπίτια τους και φεύγουν.

«Πολύς κόσμος σκέφτεται να φύγει. Και που να πάει όμως. Ήδη έχουν ξεκινήσει. Ορισμένα παιδιά που κάναν 5 λεπτά για να πάνε στη δουλειά τους τώρα κάνουν 1,5 ώρα. Δηλαδή άμα είναι να πας να πάρεις 40 ευρώ να χαλάς τα 20 τη βενζίνη και να πας και 3 ώρες το πρωί και το μεσημέρι, σταματάς. Είναι ένας δρόμος εδώ που μας ένωνε με την παλιά εθνική οδό Λάρισα- Βόλου. Αυτός ο δρόμος δεν υπάρχει τώρα. Στο Βόλο από δω πας από Πλατύκαμπο. Θα πας στον Πλατύκαμπο, θα κάνεις αριστερά και θα πας για Βόλο. Δε μπορεί να φτιαχτεί ο δρόμος, πρέπει να φύγουν τα νερά για να γίνει. Τώρα τίποτα δε φοβάται κανένας. Πλημμύρισαν όλα. Το νερό είναι 3,5 μέτρα κι έχει και παρακάτω εκεί 4-5, στη Μαγούλα έχει 5-6 μέτρα καρούλια και τρακτέρ 100 αλόγων, που είναι 4 μέτρα ύψος, δε φαίνονται ακόμη . Σε 3-4 χρόνια θα φύγει το νερό, και άλλα δύο χρόνια για να στραγγίξει πάμε στα 6. Και 3 χρόνια για να γίνουν καλλιεργήσιμα, γόνιμα τα χωράφια, πάμε στα 9-10 χρόνια. Και δε θα ξαναβρέξει; Θα μας κάνει τη χάρη; Θα ξαναβρέξει.

Θα φύγουμε απ’ το χωριό. Εγώ προσωπικά θα φύγω. Θα πάω στη Λάρισα. Η δουλειά μου δεν είναι εδώ, μπορεί να πάω αύριο το πρωί να δουλέψω και να κάνω 30 χλμ. Ακριβώς… Και μετά να ξαναγυρίσω. Τελειώνει ο γιος μου φέτος και παίρνω και τον γιο μου, αλλιώς θα είχα φύγει ήδη. Η Ευρώπη έχει πληρώσει κάποια χρήματα για αντιπλημμυρικά, και τα φάγαμε εμείς στην Ελλάδα, όπως όλα τα πράγματα. Οπότε…»

Στα καφενεία οι άνθρωποι κάθονται και περιμένουν. Παίζουμε μπουρλότο για να μη βαλουμε μπουρλότο, μου λένε γελώντας. Το νερό λένε έχει μνήμη, για αυτό επέστρεψε εκεί που ήταν πάντα.

Ο νέος Περιφερειάρχης ο κ. Κουρέτας πιστεύει ότι η λίμνη οφείλει να παραμείνει μεγάλη. Για την Κάρλα έκταση 60.000 στρεμμάτων και δυναμικότητα 270 εκατ. κυβικών μέτρων νερού. Και τη μετατροπή της σε ταμιευτήρα άρδευσης. Από αυτά 100 εκατ. κυβικά ετησίως μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άρδευση περίπου 230.000 στρεμμάτων βαμβακιού ή άλλων καλλιεργειών και διάνοιξη νέας σήραγγας, που θα διοχετεύει το υπόλοιπο νερό στο Αιγαίο. Σε αυτή την περίπτωση για πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους που συνάντησα το μέλλον μάλλον θα είναι μακριά από τον τόπο τους. Μέχρι τότε απλά αναμένουν…