Κραυγή αγωνίας από τους μελισσοκόμους της Χαλκιδικής

Σαν το μέλι της Χαλκιδικής δεν έχει. Κι άλλες περιοχές της χώρας παράγουν μέλι, αλλά όχι σαν της Χαλκιδικής, όπου πέρα από το πλεονέκτημα του φυσικού περιβάλλοντος, η μελισσοκομία έχει υπερβεί την παράδοση και την εμπειρία και σχεδόν έχει αναχθεί σε επιστήμη.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το 1/3 των μελισσοκόμων της χώρας βρίσκονται στην Χαλκιδική. Με 6.500 μελισσοκόμους, δηλαδή το 32% του συνόλου της χώρας και ετήσια παραγωγή που πλησιάζει τους 2000 τόνους εξαιρετικής ποιότητας μελιού, δεν είναι άτοπο να χαρακτηρίζεται ως το κέντρο της μελισσοκομίας στην Ελλάδα.

Ωστόσο, παρότι ο κλάδος είναι δυναμικός και προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει κάμψη και τάσεις συρρίκνωσης. Το μέλι είναι ένα μοναδικό αγαθό της φύσης και της μέλισσας, ένα πολύτιμο προϊόν με εξαιρετικές διατροφικές ιδιότητες που βρίσκεται πολύ ψηλά στις προτιμήσεις των καταναλωτών.

Αυτές όμως οι ιδιότητες του και η υψηλή υπεραξία του, το καθιστούν ευάλωτο σε κάθε είδους νοθεία, η οποία, κατά τους μελισσοκόμους, τα τελευταία χρόνια, έχει πάρει μορφή πανδημίας. Η «ελληνοποιήσεις» εισαγόμενου μελιού, κυρίως από την Κίνα και την Ινδία, ή ακόμα και την Τουρκία ή την Βραζιλία, μέσω Βουλγαρίας, είναι μία μόνιμη πληγή για την ελληνική μελισσοκομία, την οποία αφενός τροφοδοτεί η πολιτική της Ε.Ε., που αίρει κάθε περιορισμό στις εισαγωγές και αφετέρου η αδιαφορία της ελληνικής πολιτείας, που επιτρέπει την ανεξέλεγκτη κυκλοφορία μελιών, αμφίβολης ποιότητας, αν όχι επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία και πολλές φορές άγνωστης προέλευσης.

Πέρα όμως από την εκτεταμένη νοθεία που δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, υπάρχουν και μία σειρά άλλα προβλήματα που έχουν καταστήσει την μελισσοκομία στη χώρα μας ένα ασύμφορο επάγγελμα: τα κόστη παραγωγής έχουν αυξηθεί κατακόρυφα λόγω των αυξήσεων στο πετρέλαιο, τη ζάχαρη και τα διάφορα εφόδια, οι πυρκαγιές έχουν συρρικνώσει τις δασικές εκτάσεις όπου παράγονται αρκετά είδη μελιού όπως το περίφημο πευκόμελο, ενώ η ασύδοτη χρήση φυτοφαρμάκων και παρασιτοκτόνων αποτελεί μία μόνιμη απειλή για τις μέλισσες, που η παρουσία τους είναι ζωτικής σημασίας και για την υγεία των οικοσυστημάτων.

Οι νέοι εγκαταλείπουν τον κλάδο

Η φετινή παραγωγή όπως την περιγράφουν οι μελισσοκόμοι της Χαλκιδικής, δεν θα είναι από τις αποδοτικές για τον κλάδο. Η κλιματική αλλαγή και τα έντονα καιρικά φαινόμενα, με κύρια στοιχεία την ανομβρία, τις υψηλές θερμοκρασίες και τις φωτιές στο δασικό και φυτικό απόθεμα της χώρας, έχουν προκαλέσει πολλά προβλήματα, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται φαινόμενα «λιμοκτονίας» των μελισσών, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη χαμηλή παραγωγή αλλά και τις απώλειες σε μελίσσια, με τα φαινόμενα να είναι πιο έντονα για το θυμαρίσιο μέλι και το πευκόμελο.

Ο Μανώλης Τράκας μελισσοκόμος από τη Γαλάτιστα, που διατηρεί μελίσσια όχι μόνο στη Χαλκιδική αλλά και σε άλλα μέρη της Βόρειας Ελλάδας, τονίζει πως «εδώ και 2 χρόνια η παραγωγή μας έχει μειωθεί κατακόρυφα, δεν μπορούμε να βγάλουμε μέλι και αυτό που παράγουμε δεν επαρκεί για να μας κρατήσει στο επάγγελμα». Όπως υποστηρίζει, «πολλοί από εμάς ήδη τα έχουν πουλήσει ή εγκαταλείψει διότι δεν υπάρχει μέλλον στον κλάδο».

Σημειώνει δε πως το μείζον πρόβλημα είναι η νοθεία. «Οι ελληνοποιήσεις φτηνών μελιών που δεν ξέρουμε αν είναι καν μέλια, έχουν κατακλύσει την αγορά και έχουν ρίξει τις τιμές και ο πραγματικός μελισσοκόμος δεν αντέχει».

«Όργιο η νοθεία με ανοχή και συνέργεια του κράτους»

Όπως αναφέρει, υπάρχουν εταιρίες και έμποροι που αγοράζουν μικρές ποσότητες ελληνικού μελιού, προκειμένου να τις αναμείξουν με εισαγόμενα, ώστε στις αναλύσεις, μέσω της «ελληνικής γύρης», να πιστοποιηθούν ως ελληνικά και να πουληθούν στον έλληνα καταναλωτή.

«Μιλάμε για νοθεία που φτάνει στα όρια δράσης εγκληματικών οργανώσεων που λειτουργούν με την ανοχή και συνέργεια του κράτους», τονίζει και αναφέρει ότι «δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στην αγορά. Αυτός που πουλάει ελληνικό μέλι φέρνει και από την Βουλγαρία ή απομιμήσεις μελιού από την Κίνα, από όπου βρει πιο φτηνά. Δεν υπάρχει καμία διάκριση. Θα έπρεπε να υπάρχει διαχωρισμός. Άλλο να πουλάς ελληνικό μέλι και άλλο εισαγόμενο. Εμείς προσπαθούμε να παράγουμε καθαρό μέλι, μακριά από ψεκασμούς και άλλα εξωγενή στοιχεία και δίπλα μας υπάρχουν τα «καζάνια» όπου γίνονται μίξεις και τα πουλάνε ως ελληνικά».

Χονδρική τιμή 3,60 ευρω το κιλό

«Εμείς αυτή τη στιγμή χαροπαλεύουμε, πουλάμε 3,60 ευρώ το κιλό το καθαρό ελληνικό  μέλι, το δίνουμε στον έμπορα και πληρωνόμαστε μετά από ένα χρόνο, Ποιος μπορεί να βγει έτσι οικονομικά; Ακόμα και να έχει πολλά μελίσσια, δεν αντέχει», σημειώνει και επισημαίνει ότι τα κόστη παραγωγής πλέον είναι απαγορευτικά ενώ οι ενισχύσεις είναι ανύπαρκτες.

Την δύσκολη κατάσταση, ιδίως με την εκτεταμένη νοθεία, επιβεβαιώνει και ο Δημήτρης Μητσιάρας, διευθυντής του «Αγροτικού Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Νικήτης Χαλκιδικής ΣΙΘΩΝ», ο οποίος τονίζει ότι υπάρχει μία ανεξέλεγκτη εισαγωγή μελιού από πολλές χώρες που καταλήγει στα ράφια των ελληνικών σούπερ μάρκετ ή πωλείται στο εμπόριο ως ελληνικό ή ευρωπαϊκό. Ωστόσο, αυτό που επισημαίνει ο κ. Μητσιάρας, είναι ότι η διαδικασία της «ελληνοποίησης», γίνεται ακόμα και σε μίξεις γλυκόζης, δηλαδή σε απομιμήσεις μελιού, που μέσω της τοποθέτησης ελληνικής γύρης, βαπτίζονται ελληνικά μέλια και φτάνουν στον καταναλωτή με πολύ φτηνές τιμές.

Να σημειωθεί ότι η διαδικασία ελληνοποίησης του μελιού είναι σχετικά απλή. Μέσω της διήθησης αφαιρούνται στοιχεία γύρης από τις χώρες προέλευσης και τοποθετείται μία μικρή ποσότητα ελληνικού μελιού, μέσω της οποίας πιστοποιείται η ύπαρξη ελληνικής γύρης και το μέλι ταυτοποιείται ως ελληνικό.

Ο διευθυντής του συνεταιρισμού «ΣΙΘΩΝ», που αξίζει να αναφερθεί συγκεντρώνει, τυποποιεί και διαθέτει στο εμπόριο, μέλι από 150 παραγωγούς μελισσοκόμους της Χαλκιδικής, επισημαίνει ότι «η πολιτεία πρέπει να εφαρμόσει ένα σύστημα ελέγχων που πρέπει να είναι συστηματικοί και αποδοτικοί ώστε να ελέγχονται όλες οι παρτίδες του μελιού που διακινείται στην κατανάλωση».

Σημειώνει δε πως το κόστος παραγωγής και ο αθέμιτος ανταγωνισμός έχουν δημιουργήσει ασφυκτικές συνθήκες στον κλάδο. «Έχουν εκτοξευτεί όλα προς τα πάνω ενώ ο ανταγωνισμός στο ράφι είναι έντονος λόγω της νοθείας. Το 2022 αγοράζαμε 49 λεπτά το κιλό τη ζάχαρη, που είναι απαραίτητη το χειμώνα για να τραφεί το μελίσσι και το 2023 έφτασε στο 1,20 ευρώ» τονίζει χαρακτηριστικά.

Παρέμβαση στο Περιφερειακό Συμβούλιο.

Το θέμα της στήριξης της μελισσοκομίας της Χαλκιδικής, έθεσε πρόσφατα στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας, η περιφερειακή παράταξη «Αλλαγή στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας», με πρωτοβουλία του συντονιστή της στην Χαλκιδική, Κώστα Χατζηασημίδη, ο οποίος προσωπικά είναι μελισσοκόμος και γνωρίζει από πρώτο χέρι τα προβλήματα του κλάδου.

«Η μελισσοκομία είναι μια από τις κορυφαίες παραγωγικές δραστηριότητες στην Κ. Μακεδονία, παράγοντας ένα προϊόν εξαιρετικής ποιότητας. Οι μελισσοκόμοι της Χαλκιδικής απευθύνουν έκκληση σωτηρίας και θα πρέπει να εισακουστούν. Απαιτούνται άμεσα μέτρα προστασίας και καλύτερης διαχείρισης αυτού του θησαυρού της χαλκιδικιώτικης γης, τα οποία είναι αλληλένδετα και με μέτρα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος» τονίζει και σημειώνει πως η η διοίκηση της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας οφείλει να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να ανταποκριθεί στα δίκαια αιτήματα των μελισσοκόμων».

Η παράταξη, απευθυνόμενη προς τους αντιπεριφερειάρχες Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργο Κεφαλά, και Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής, Κατερίνα Ζωγράφου, τους καλεί η ΠΚΜ να πάρει συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία της μελισσοκομίας στη Χαλκιδική, όπως:

• Να εγκαταστήσει δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών στη Χαλκιδική, ώστε να είναι σε θέση να παράξει μετεωρολογικά μοντέλα που θα συνδράμουν στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στην παραγωγή μελιού, αλλά και γενικότερα στην αγροτική παραγωγή;
• Να αναλάβει πρωτοβουλίες για την κατοχύρωση του μελιού της Χαλκιδικής, ως μελιού προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης και του σήματος “μέλι Χαλκιδικής”;
• Να ενταθούν οι αγορανομικοί έλεγχοι για την πάταξη της νοθείας στο μέλι που πλήττει τους παραγωγούς της Χαλκιδικής, βυθίζει τις τιμές και καταστρέφει τον μόχθο των μελισσοκόμων;
• Να εξασφαλιστούν χρηματοδοτικά εργαλεία για την καθετοποίηση της μελισσοκομίας στη Χαλκιδική και για την προώθηση του χαλκιδικιώτικου μελιού στις αγορές του εξωτερικού, αλλά και στον τουρισμό;
• Να συναφθεί προγραμματική συμφωνία με το Μελισσοκομικό Ινστιτούτο του Αγίου Μάμα για την ενίσχυση της έρευνας στην μελισσοκομία και για την προώθηση στον αγροτικό κόσμο των ισορροπημένων πρακτικών, ως προς τη χρήση φυτοφαρμάκων.

Οι απομιμήσεις μελιού σε βίντεο