Σε τροχιά ανάπτυξης ο Ιαματικός τουρισμός αλλά όχι στο νομό Θεσσαλονίκης

Σε όλο τον κόσμο αλλά και σε αρκετές περιοχές της χώρα μας, ο ιαματικός τουρισμός εμφανίζει σημαντική ανάπτυξη, αλλά όχι στο νομό Θεσσαλονίκης παρότι διαθέτει όλα τα πλεονεκτήματα και προσόντα. Οι λουτρικές εγκαταστάσεις που υπάρχουν, είτε υπολειτουργούν, είτε έχουν κλείσει και πλέον αποτελούν τραγικά κουφάρια μίας άλλοτε ένδοξης εποχής, όταν χιλιάδες άνθρωποι αναζητούσαν τις ιαματικές ιδιότητες του νερού στη Θέρμη, στην Νέα Απολλωνία και στο Λαγκαδά.

Σύμφωνα με στοιχεία, ο ιαματικός τουρισμός αποτελεί ένα δυναμικό κλάδο της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας και εκτιμάται πως κάθε χρόνο παρουσιάζει ρυθμό αύξησης 15% – 25% με έσοδα που αγγίζουν τα 50 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδος, η χώρα μας  μπορεί να αποτελέσει πόλος έλξης για τα εκατομμύρια ανθρώπων που επιλέγουν τον ιαματικό τουρισμό για λόγους ιατρικούς και ευεξίας, ξοδεύοντας κατά μέσο όρο 3.500 – 5.500 ευρώ δολάρια ανά επίσκεψη.

Ωστόσο ο κλάδος στην Ελλάδα, βρίσκεται ακόμα στη φάση της «αναγνώρισης». Στην χώρα μας μπορεί να έχουν καταγραφεί περίπου 750 ιαματικές πηγές, αλλά μόλις 150 – 180 είναι επισκέψιμες. Μάλιστα από αυτές οι αναγνωρισμένες είναι 82 και σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής μόνο 15 έχουν λάβει σήμα λειτουργίας, πληρώντας τις συγκεκριμένες και απαιτούμενες προδιαγραφές.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες ανήκουν στο δημόσιο ή σε δήμους και σε πολλές περιπτώσεις, όπως στη Θεσσαλονίκη, έχουν αφεθεί στη μοίρα τους αναξιοποίητες να ρημάζουν και να έχουν κλείσει λόγω χρεών ή να λειτουργούν με πολλά προβλήματα. Υπάρχουν βέβαια τα γνωστά σε όλους λουτρά στα Καμένα Βούρλα και στην Αιδηψό, και στη Βόρεια Ελλάδα, τα λουτρά στο Πόζαρ στην Αριδαία και του Άγκιστρου στις Σέρρες, όμως πολλές λουτρικές εγκαταστάσεις σήμερα μένουν αναξιοποίητες και έχουν εγκαταλειφτεί.

Το έγκλημα στα λουτρά της Θέρμης – «Προσοχή λουόμενοι»

Βγαίνοντας από τη Θέρμη, Σέδες τη λέγανε οι παλιότεροι, στο δρόμο προς τα Βασιλικά και τον Πολύγυρο, διασχίζοντας κανείς ένα άλσος, λίγο μετά την κοινότητα της Ραιδεστού, παρατηρεί πάνω στο δρόμο, κάποιες πινακίδες που εφιστούν την προσοχή στους οδηγούς.

«Λουτρά Θέρμης – Προσοχή λουόμενοι», γράφουν οι μεγάλες πινακίδες και περιμένουν οι οδηγοί να δουν κάποιον με μπουρνούζι να διασχίσει το δρόμο. Αν προσέξει κανείς θα διακρίνει μέσα στη βλάστηση καμιά δεκαριά περίεργα κτίρια «βαμμένα» με διάφορα “graffiti”, που δείχνουν ετοιμόρροπα με διαλυμένες πόρτες και παράθυρα.

Είναι τα περίφημα άλλοτε Λουτρά της Θέρμης, που κληροδότησαν οι Οθωμανοί πριν φύγουν στις αρχές του αιώνα, στο δήμο Θεσσαλονίκης. Η ιστορία μάλιστα αναφέρει ότι ο μπέης της Θεσσαλονίκης τα έκτισε για να πηγαίνουν οι φτωχοί να απολαμβάνουν τις ιαματικές ιδιότητες του νερού και τα χάρισε στην πόλη της Θεσσαλονίκης και γι αυτό είναι ιδιοκτησία του δήμου Θεσσαλονίκης.

Σταμάτησαν να λειτουργούν το 2008 και σήμερα αποτελούν κυριολεκτικά ένα λουτρικό νεκροταφείο, με τις εγκαταστάσεις να έχουν λεηλατηθεί και να έχουν  κυριολεκτικά ρημάξει. Έχουν γίνει πολλές απόπειρες τα τελευταία χρόνια να συζητηθεί σοβαρά το θέμα της αξιοποίησης τους, αλλά το σχέδιο «Λουτρά Θέρμης» έμεινε μόνο στα χαρτιά.

Μάλιστα πριν ένα χρόνο κλιμάκιο του δήμου Θεσσαλονίκης με επικεφαλής το τότε δήμαρχο Κ. Ζέρβα, είχε επισκεφθεί το χώρο, με τον πρώην δήμαρχο να υπόσχεται ότι «η αξιοποίηση των λουτρών, αφού γίνουν και διάφορες αναλύσεις και μετρήσεις, δρομολογείται». Μάλιστα, ακούστηκε πως μία αυστριακή εταιρία είχε δείξει ενδιαφέρον να επενδύσει στα Λουτρά ενώ είχε υπογραφεί και μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του δήμου Θεσσαλονίκης και του δήμου Θέρμης, με τον δήμαρχο Θέρμης Θόδωρο Παπαδόπουλο, να δηλώνει ένθερμος υποστηρικτής του project, το οποίο όμως, τελικά, με ευθύνη του δήμιου Θεσσαλονίκης, έμεινε στα χαρτιά.

Πρόκειται κυριολεκτικά για ένα ιδανικό περιβάλλον, μία ολόκληρη περιοχή: το οικόπεδο των Λουτρών εκτείνεται σε 500 στρέμματα με πολλά δένδρα,  περιλαμβάνει διάφορες εγκαταστάσεις, όπως καταλύματα, λουτήρες, κιόσκια και παιδικές χαρές ενώ απέχει μόλις 17 χιλιόμετρα από την πόλη.

Η νέα διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης, ακόμα δεν έχει ασχοληθεί με τα Λουτρά της Θέρμης, αλλά όπως αναφέρει στην Parallaxi, ο αντιδήμαρχος Οικονομικών Γιώργος Αρβανιτίδης, «είναι ένα θέμα που μας ενδιαφέρει, τα Λουτρά θα αξιοποιηθούν αλλά ακόμα δεν έχουμε ανοίξει το φάκελο, διότι υπάρχουν οι προτεραιότητες μέσα στην πόλη. Υπήρχε και η συμφωνία και με τον δήμο Θέρμης, αλλά δεν προχώρησε παρότι κάποιοι επενδυτές έδειξαν ενδιαφέρον. Θα το δούμε το θέμα όταν θα είμαστε έτοιμοι ώστε να έχουμε αποτέλεσμα».

Όπως τονίζει και ο Αχιλλέας Μεταλούλης, αντιπρόεδρος του  Πανελλήνιου Συλλόγου Ιαματικών Πηγών και Λουτροπόλεων Ελλάδας, το μέλλον των Λουτρών Θέρμης θα μπορούσε να είναι λαμπρό, αλλά απαιτούνται οι απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις.

«Έχουν γίνει μετρήσεις και αναλύσεις και από τις 4 γεωτρήσεις, οι 3 είναι ακόμα σε καλή κατάσταση, αλλά μία έχει υποστεί ζημιές λόγω της εγκατάλειψης. Ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης τους», τονίζει και αναφέρει ότι «πρέπει να κινητοποιηθεί ο δήμος Θεσσαλονίκης διότι οι δυνατότητες είναι μεγάλες και αυτό θα ευνοήσει και τον κεντρικό δήμο της πόλης και τους πολίτες αλλά και όλη την ανατολική Θεσσαλονίκη και φυσικά και το δήμο Θέρμης, ο οποίος έχει παροτρύνει να ανοίξουν οι διαδικασίες ώστε να σταματήσει η εγκατάλειψη και η ολοκληρωτική καταστροφή των εγκαταστάσεων».

Τα Λουτρά Νέας Απολλωνίας, ο Τσιώλης και το σκάνδαλο των 8 δισεκατομμυρίων δρχ!

Τα Λουτρά της Νέας Απολλωνίας έγιναν ευρέως γνωστά από την περίφημη ταινία του Σταύρου Τσιώλη του 1998, «Ας περιμένουν οι γυναίκες», τη σπουδαιότερη ίσως κωμωδία του νέου ελληνικού κινηματογράφου.

Χαρακτηριστικές οι σκηνές που γυρίστηκαν στις εγκαταστάσεις των Λουτρών δίπλα στη λίμνη Βόλη, με «ενδεικτική» την σκηνή, όπου ο «πασόκος» Σάκης Μπουλάς εξηγεί στους «λαμαρινάδες» Αργύρη Μπακιρτζή και Γιάννη Ζουγανέλη το περίφημο «Κίνημα της Βόλβης», που καθόρισε τις εξελίξεις στην ΝΔ κατά την δεκαετία του 1980.

Αν όμως η ταινία αποτυπώνει μία «ειδυλλιακή» εικόνα για τα λουτρά, ή σύγχρονη πραγματικότητα τους είναι τραγική καθώς τίποτα εκεί πλέον δεν λειτουργεί. Οι παλιές εγκαταστάσεις τέθηκαν εκτός λειτουργίας το 2019 και το «νέο» συγκρότημα που είχε ολοκληρωθεί το 2000, έχει εγκαταλειφθεί στη μοίρα του.

Τα Λουτρά στη Νέα Απολλωνία έκλεισαν στο 2019 για ένα χρέος 130.000 ευρώ προς τη ΔΕΗ, με το συνολικό χρέος της δημοτικής επιχείρησης να ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια ευρώ.

Το μέγα όμως σκάνδαλο στα Λουτρά της Νέας Απολλωνίας είναι η κατασκευή του νέου «Υδροθεραπευτήριου» που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1992 από την  κρατική ΕΤΒΑ και κόστισε 8 δισεκατομμύρια δραχμές, δηλαδή περίπου 23 εκατομμύρια ευρώ, που προήλθαν από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), εγκαινιάστηκε το 1998, αλλά δεν λειτούργησε ποτέ. Η νέα λουτρόπολη περιλαμβάνει ξενοδοχεία με 220 κλίνες, δύο μεγάλες πισίνες, υδρομασάζ και μία μονάδα αποκατάστασης μετατραυματικών παθήσεων, που σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί και έχουν λεηλατηθεί σε ποσοστό πάνω από 70% .

«Η καταστροφή είναι σχεδόν ολοκληρωτική λόγω του πλιάτσικου στο μηχανολογικό εξοπλισμό ενώ και η κτιριακή υποδομή έχει αρχίσει να καταρρέει» αναφέρει ο Αχ. Μεταλούλης αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιαματικών Πηγών και Λουτροπόλεων Ελλάδας, μέλη του οποίου Συνδέσμου έχουν επισκεφτεί το χώρο και έχουν καταγράψει τη τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο χώρος.

Η διοίκηση του Διαμαντή Λιάμα που διοικεί το δήμο Βόλβης από το 2019 ακόμα δεν έχει κατορθώσει να αναστήσει τα Λουτρά της Νέας Απολλωνίας, παρότι υπήρξε ενδιαφέρον από εταιρίες, ξένες και ντόπιες, να επενδύσουν, και να δώσουν νέα πνοή στη λουτρόπολη. Ωστόσο το υψηλό κόστος της επένδυσης που απαιτείται και υπολογίζεται πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ, είναι αποτρεπτικό, όπως και τα συσσωρευμένα χρέη της δημοτικής επιχείρησης.

Να αναφέρουμε ότι τα ιαματικά λουτρά και η πηγή της Νέας Απολλωνίας βρίσκονται στη νότια ακτή της λίμνης Βόλβης, στην Παλαιά Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης – Καβάλας. Τo νερό των ιαματικών πηγών της Νέας Απολλωνίας χαρακτηρίζεται ως υπέρθερμο (Na, K, SO4, HCO3,F,B) ολιγομεταλλικό, υποτονικό και η θερμοκρασία του φτάνει του 49 βαθμούς Κελσίου. Στις εγκαταστάσεις λειτουργούσαν Xαμάμ (40c), Ατμόλουτρο, prive πισίνες με υδρομασάζ για 1 έως 6 άτομα, σάουνα, κλειστή πισίνα 30 ατόμων και         54 ατομικοί λουτήρες. Το ελληνικό κράτος το 1920 τις είχε ανακηρύξει επίσημα ως ιαματικές και τις παραχώρησε στην τότε κοινότητα Νέας Απολλωνίας.

Κλοπές και υπεξαιρέσεις στα Λουτρά Λαγκαδά

Τα μόνα λουτρά που λειτουργούν στο νομό Θεσσαλονίκης είναι τα Λουτρά Λαγκαδά, τα οποία όμως στα τέλη του 2023, είχαν  βρεθεί ένα στάδιο πριν βάλουν λουκέτο.

Να σημειωθεί ότι πέρσι τον Απρίλιο, από τα Λουτρά που είναι δημοτική επιχείρηση και ανήκει στο δήμο Λαγκαδά, είχαν κλαπεί 12.000 ευρω από τα ταμεία του ξενοδοχείου ενώ τον προηγούμενο χρόνο είχαν διαπιστωθεί υπεξαιρέσεις πάνω από 20000 ευρώ, υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται υπάλληλοι και διοικούντες της επιχείρησης. Υπάλληλοι δεν έκοβαν αποδείξεις και με εικονικές κρατήσεις κατόρθωναν να εξαφανίζουν εισπράξεις από την επιχείρηση.

Επιπρόσθετα τα Λουτρά, λόγω αδιαφορίας ή ανικανότητας της διοίκησης, είχαν απολέσει το «ειδικό σήμα λειτουργίας», διότι το πιστοποιητικό φυσικοχημικής σύστασης είχε λήξει στον Μάιο του 2023, είχαν γίνει παρατηρήσεις επί της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, καθώς δεν είχαν κατατεθεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά ενώ έλειπε και το πιστοποιητικό πυρασφάλειας που έληξε τον Νοεμβρίου 2023.

Τα ίδια προβλήματα είχαν αντιμετωπίσει τα Λουτρά και το 2022, ενώ η απαξίωση τους είχε ολοκληρωθεί με την υποστελέχωση της επιχείρησης που έφτασε να λειτουργεί με μόλις ένα μόνιμο υπάλληλο. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των προβλημάτων, ήταν τα Λουτρά Λαγκαδά να κινδυνεύουν να κλείσουν ενώ αντιμετωπίζουν και ένα χρέος πάνω από 800.000 ευρώ, προς τις τράπεζες, τους προμηθευτές και τους πάροχους ηλεκτρικού ρεύματος.

Η νέα διοίκηση του δήμου της Νίκης Ανδρεάδου, που ανέλαβε από την αρχή του έτους, μετά τις αλλαγές στη διοίκηση της επιχείρησης προσπαθεί να κρατήσει ζωντανά τα Λουτρά, παρότι βρίσκονται σε μία πολύ δύσκολη φάση. Σε δηλώσεις της τονίζει πως «γίνεται πλέον αγώνας δρόμου να κρατηθούν ανοιχτά τα Λουτρά» και αναφέρει ότι μετά τον ορισμό νέας διοίκησης και επίλυσης των προβλημάτων πυρασφάλειας έχουν γίνει οι απαραίτητες βιοχημικές αναλύσεις και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και είμαστε στη διαδικασία έκδοσης νέου σήματος».

«Στελεχώνουμε τα Λουτρά μέσα από προγράμματα του ΟΑΕΔ για να μπορούμε να είμαστε επαρκείς και να προσφέρουμε υψηλές υπηρεσίες» τόνισε και σημείωσε πως «τα οικονομικά της επιχείρησης βρίσκονται σε κακή κατάσταση διότι έχουν δεσμευτεί οι λογαριασμοί της επιχείρησης και το χρέος υπολογίζεται στις 700.000 -800.000 ευρώ αλλά κατορθώσαμε να κρατήσουμε ανοιχτή την επιχείρηση και δίνουμε αγώνα να την αναβαθμίσουμε».

Να αναφέρουμε ότι τα Λουτρά Λαγκαδά γνωστά από την εποχή του Βυζαντίου βρίσκονται νοτιοανατολικά από την ομώνυμη κωμόπολη του Λαγκαδά και βρίσκονται 18 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης κοντά στην Λίμνη Κορώνεια. Οι εγκαταστάσεις λουτροθεραπείας χρονολογούνται από το 900 μ.Χ. Η σύγχρονη οργάνωση των λουτρών όμως άρχισε από το 1925. Τα νερά των λουτρών είναι στους 39 βαθμούς κελσίου, ενώ η θερμοκρασία του νερού της πηγής είναι στους 57,5 βαθμούς κελσίου. Τα λουτρά διαθέτουν δύο βυζαντινούς λουτήρες, δύο ομαδικούς λουτήρες, εικοσιένα ατομικά υδρομασάζ και είκοσι ατομικούς λουτήρες. Μέσα στην λουτρόπολη υπάρχει ένα εστιατόριο και δύο ξενοδοχεία.

Υπάρχουν και εξωτερικές πισίνες, αλλά και διαμορφωμένοι χώροι ψυχαγωγίας όπως ένα μικρό πάρκο, παιδική χαρά και όργανα γυμναστικής αλλά και γήπεδα για αθλητικές δραστηριότητες.

Ωστόσο παρόλα αυτά και τις μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης που υπάρχουν, το «ελληνικό δαιμόνιο», οδήγησε μία ολόκληρη λουτρόπολη ένα βήμα πριν το λουκέτο…