Θεραπευτική ιππασία: Χορεύοντας με τα άλογα

Το ραντεβού  κλείστηκε μετά από επιθυμία της ομάδας Ρομποτικής “Connect” του «Φάρου του κόσμου». Παρέα με τον πατέρα Αθηναγόρα και τα παιδιά γεμίσαμε τον χώρο της Ιππο-στήριξης και απολαύσαμε την φιλοξενία της Κατερίνας αλλά και του Ζαχαρία και της Κωνσταντίνας που  δέχτηκαν να μοιραστούν μαζί μας την εμπειρία της θεραπευτικής ιππασίας. Η Κατερίνα Ρόκου μας έλυσε όλες τις απορίες.

Τι είναι η θεραπευτική ιππασία;

Είναι  μια θεραπεία κατά την οποία  ο αναβάτης δέχεται 110 ρυθμικές ταλαντώσεις το λεπτό όντας πάνω στην ράχη του αλόγου. Είναι μια τέλεια  προσομοίωση του ανθρώπινου βηματισμού. Την θεραπευτική ιππασία την συναντάμε από πολύ παλιά.  Πρώτος μίλησε  γι’ αυτήν ο Ξενοφώντας, αν και δυστυχώς στην σύγχρονη Ελλάδα δεν είναι αναγνωρισμένη από το κράτος σαν μέθοδος θεραπείας και αποκατάστασης και δεν συνταγογραφείται, ενώ παντού  στο κόσμο συμβαίνει το αντίθετο.

Πείτε μας λίγα λόγια για το δικό σας κέντρο.

Η Ιπποστήριξη είναι μια Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία την οποία ίδρυσα και χρηματοδότησα προσωπικά με την οικονομική βοήθεια και στήριξη της οικογένειάς μου. Εργάζομαι προς το παρόν σ’ αυτήν εθελοντικά με την προοπτική αργότερα να μπορώ παρέχοντας τις -ούτως ή άλλως- καθημερινές υπηρεσίες μου, να έχω ως απολαβή τουλάχιστον τα προς το ζην, μιας και λόγω της πολύωρης απασχόλησής μου στην Ιπποστήριξη και στις ανάγκες αυτής είναι αδύνατον να εργαστώ και κάπου αλλού. Τα έξοδα συντήρησης ενός κέντρου είναι πολλά. Το άλογο είναι ένα μεγάλο ζώο με μεγάλες οικονομικές ανάγκες και αρκετά έξοδα . Έχει τα πεταλωτικά του, τα εμβόλια και τα ιππιατρικά του, την τροφή… που κοστίζουν πολύ, οπότε τα έσοδα των θεραπειών πάνε στα έξοδα του χώρου και των αλόγων και δυστυχώς πολλές φορές δεν αρκούν! Αυτή είναι δυστυχώς και η αιτία που δεν μπορούμε να προσλάβουμε προσωπικό και αυτός είναι ο λόγος για την τεράστια ανάγκη μας για εθελοντισμό!

Τι βελτίωση μπορεί να δει  κάποιος που έρχεται για θεραπεία;

Η θεραπευτική ιππασία είναι μια πολυδιάστατη θεραπεία κατά την οποία ο αναβάτης δουλεύεται με το άλογο παράλληλα φυσιοθεραπευτικά, λογοθεραπευτικά, εργοθεραπευτικά και ψυχολογικά την ίδια στιγμή! Είναι μια θεραπεία που πέρα από την αυτοπεποίθηση που αποκτά κάποιος, είναι και μια διαδικασία στην οποία περνάει καλά και θέλει να συμμετέχει καθώς μεσολαβεί και η σχέση του με το άλογο. Ας μην ξεχνάμε ότι συνήθως τα άτομα με αναπηρία κοιτάζουν τον κόσμο από χαμηλά. Πάνω όμως σε ένα τόσο περήφανο, ελεύθερο και δυνατό ζώο, όπως είναι το άλογο, βλέπουν τον κόσμο από ψηλά και αυτό από μόνο του ανεβάζει και τονώνει άμεσα την αυτοπεποίθησή τους. Οι περισσότεροι αναβάτες μας δεν το βλέπουν σαν μια ακόμα θεραπεία, παρόλο που είναι μια πολύ έντονη άσκηση, και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι λαμβάνει χώρα έξω στη φύση, στην εξοχή, ο ωφελούμενος έχει να κάνει με ζώα και με το περιβάλλον, υπάρχει χαρά και επιθυμία για συμμετοχή και αυτό από μόνο του είναι ένα μεγάλο κέρδος.  Από εκεί και πέρα τα θεραπευτικά οφέλη είναι πολλαπλά.  Δουλεύονται οι μύες, η κίνηση αλλά και η επικοινωνία, το νοητικό κομμάτι, η ισορροπία, βελτιώνεται η στάση του σώματος. Έχουμε πολύ άμεσα αποτελέσματα. Ο αναβάτης με το άλογο μπαίνουν σε έναν ρυθμό σαν να χορεύουν σε μια τέλεια ισορροπία.

Τι είδους άλογα χρησιμοποιούνται;

Ένα οικονομικό θεραπευτικό άλογο κοστίζει πάρα πολλά χρήματα για να το αγοράσει κάποιος έτοιμο εκπαιδευμένο. Στα θεραπευτικά άλογα το κόστος έχει να κάνει με την εκπαίδευση και όχι με την καθαροαιμία ή τη ράτσα. Τα συγκεκριμένα που έχουμε στην Ιπποστήριξη τα πήραμε προσπαθώντας να βρω όσο το δυνατό πιο «πράσινα» άλογα. «Πράσινο» άλογο είναι αυτό που δεν έχει δουλέψει πολύ με ανθρώπους, έχει ζήσει και μεγαλώσει τα περισσότερα χρόνια της ζωής του με ερεθίσματα που έχει  πάρει από την ίδια την φύση του, δεν έχει υποστεί κανενός είδους κακοποίηση, δεν έχει δουλέψει με ανθρώπους σε ιππασία, αθλητισμό, βόλτες. Ξεκινήσαμε την εκπαίδευσή τους για να γίνουν θεραπευτές με την βοήθεια προπονητών – εκπαιδευτών, βασιζόμενοι κυρίως στην υπομονή, στον σεβασμό αλλά και στην αγάπη, αρχικά συστήνοντας και δείχνοντάς τους αυτό που θέλουμε να κάνουμε μαζί τους χωρίς απαιτήσεις. Να τους δείχνουμε τα παιχνίδια, τις δραστηριότητες και τις ασκήσεις. Μετά από αυτό το διάστημα εξελιχτήκαν σε άριστους συνεργάτες! Κάνουμε πολλές δραστηριότητες πάνω στο άλογο σε συνεργασία μαζί του. Από πάζλ, και παιχνίδια με μπάλες, μέχρι κρίκους και άλλα, ανάλογα τις ανάγκες αλλά και τις δυνατότητες που έχει ο κάθε αναβάτης.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την θεραπευτική ιππασία;

Εγώ σαν Κατερίνα πιστεύω ότι γεννήθηκα γι αυτό. Νομίζω ότι γι’ αυτό ήρθα στον κόσμο, μ’ αυτό το σκοπό. Ήταν κάτι που από μικρή οραματιζόμουν χωρίς να ξέρω ότι υπάρχει. Ήταν ένα όνειρο ζωής για μένα. Λατρεύω τα ζώα πάρα πολύ, όπως και τα παιδιά. Ήταν για μένα αυτονόητο να ασχοληθώ με κάτι τέτοιο γι’ αυτό σπούδασα ψυχολογία, η δεύτερη επιλογή μου σίγουρα θα ήταν κτηνιατρική.

Υπάρχει στην επιστήμη της ψυχολογίας η θεραπευτική ιππασία;

Για να εκπαιδευτεί κάποιος στην θεραπευτική ιππασία θα πρέπει να ανήκει στα επαγγέλματα υγείας και εκπαίδευσης. Είτε θα πρέπει να είναι παιδαγωγός ειδικής αγωγής, γιατρός, ορθοπεδικός, φυσιοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής κ.α. Δεν μπορεί ένας λογιστής για παράδειγμα να εκπαιδευτεί στην θεραπευτική ιππασία. Υπάρχουν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα που πρέπει κανείς να παρακολουθήσει ώστε να εκπαιδευτεί στην θεραπευτική ιππασία. Εδώ στην Ιπποστήριξη προς το παρόν δεν παρέχουμε εκπαιδευτικά προγράμματα για εκπαιδευτές. Προτιμώ από το να ξεκινήσω εκπαιδευτικά προγράμματα που απαιτούν πολύ χρόνο, να δουλεύω με τα παιδιά και να αφοσιωθώ σ αυτό το κομμάτι.

Η πανεπιστημιακή κοινότητα πώς το υποστηρίζει;

Από το προηγούμενο έτος  έχουμε αρχίσει να δεχόμαστε πολλούς φοιτητές που κάνουν την πρακτική τους άσκηση εδώ από τα τμήματα ψυχολογίας, φυσιοθεραπείας, παιδιά από την Κτηνιατρική και τη Γεωπονική σχολή.

Βοηθάει μόνο το ζώο τον άνθρωπο ή και το αντίθετο;

Είναι μια αλληλεπίδραση. Όπως σας είπα είναι ένας χορός σωμάτων. Το άλογο δίνει στον αναβάτη και ο αναβάτης στο άλογο. Είναι μια διαρκής επικοινωνία.

Γίνεται θεραπεία και με άλλα ζώα;

Βεβαίως υπάρχει θεραπεία με σκύλους και με άλλα ζώα. Εμείς προάγουμε γενικά την φιλοζωία στο κέντρο μας. Τα άλογά μας για παράδειγμα δεν χρησιμοποιούν στομίδες (το σίδερο που μπαίνει στο στόμα τους). Τα άλογα είναι συνεργάτες και συνοδοιπόροι, είναι σύντροφοι. Δεν θέλω να τα πιέζω να κάνουν κάτι που δεν θέλουν. Έχουν χαρακτήρα, έχουν προσωπικότητα. Μπορεί να ξυπνήσουν μια μέρα χωρίς διάθεση για δουλειά, όπως μπορεί να συμβεί και σε μας, και οφείλω να το σεβαστώ. Εγώ μπορεί να έχω 10 μαθήματα το ένα μετά το άλλο, αλλά τα άλογά μου θα δουλέψουν εναλλάξ ώστε να έχουν διαλείμματα. Τα σκυλάκια που έχουμε εδώ στο κέντρο ήταν αδέσποτα και κακοποιημένα. Τα  έχουμε γιατρέψει και σωματικά και ψυχικά. Το μικρό μας σκυλάκι, η Μελίνα, ανεβαίνει μαζί με τα παιδιά στα άλογα όποτε αυτό χρειαστεί.

Ποιος άλλος είναι μαζί με το άλογο και τον αναβάτη την ώρα της θεραπείας;

Σ’ αυτό ακριβώς το κομμάτι χρειάζονται οι εθελοντές. Χρειαζόμαστε βοήθεια ατόμων, υποστηρικτικά αριστερά και δεξιά, μαζί με τον θεραπευτή. Επίσης υπάρχει και η ανάγκη για κοινωνική αλληλεπίδραση που  είναι και αυτή μια πολύτιμη δεξιότητα που θέλουμε να κατακτήσουμε με πολλά από τα περιστατικά μας. Χρειάζονται όμως εθελοντές που να είναι υπεύθυνοι στο ρόλο που αναλαμβάνουν. Αν φύγει ο εθελοντής αδικαιολόγητα, χωρίς να το έχει ανακοινώσει και δεν εμφανιστεί ξανά, το παιδί θα τον αναζητήσει και θα  πληγωθεί συναισθηματικά. Πληγώνεται ένα ήδη πληγωμένο παιδί που κουβαλάει πολλά τραύματα γιατί  δυστυχώς ο ρατσισμός υπάρχει ακόμα και στις μέρες μας.

Χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός για να κάνεις θεραπευτική ιππασία;

Εκτός  από κράνος που πρέπει να  φοράμε χρειάζονται και άνετα ρούχα, φόρμες και αθλητικά παπούτσια, δεν χρειάζεται κάτι άλλο. Φυσικά στο χώρο τηρούνται όλοι οι κανόνες ασφαλείας. Επίσης στην θεραπευτική ιππασία δεν χρησιμοποιούμε σέλα αλλά ένα απλό υπόσαγμα. Θέλουμε όσο το δυνατό αυτούσια την κίνηση στον αναβάτη. Η σέλα απορροφά τους κραδασμούς και την κίνηση του αλόγου που είναι πολύτιμη για την θεραπευτική ιππασία. Οπότε συνήθως αποφεύγουμε την χρήση της σέλας  εκτός από κάποιες ειδικές περιπτώσεις.

Ποια είναι η επιθυμητή συχνότητα που πρέπει κάνεις να κάνει θεραπευτική ιππασία;

Το ιδανικό θα ήταν δυο  φορές την εβδομάδα δυστυχώς όμως λόγο οικονομικής στενότητας δεν μπορούν όλοι να ανταποκριθούν διότι έχουν και άλλες πολλές   θεραπείες που ήδη τους επιβαρύνουν  οικονομικά.

Στο εξωτερικό είναι καλύτερα  τα  πράγματα;

Και μόνο  το γεγονός ότι συνταγογραφείται στο εξωτερικό η θεραπευτική ιππασία ενώ στην Ελλάδα όχι, είναι αρκετό για να σας απαντήσω. Στο εξωτερικό είναι μια αναγνωρισμένη μέθοδος θεραπείας και αποκατάστασης!

Πώς επιλέγετε το είδος της θεραπείας για κάθε άλογο;

Εξαρτάται από τον βηματισμό του, από τον ρυθμό, την κίνησή του. Σε παιδιά με υποτονία για παράδειγμα θα επιλέξω ένα άλογο με πιο έντονο βήμα, σε παιδιά με υπερτονία ένα άλογο με πιο μαλακό βήμα. Η επιλογή του αλόγου ανάλογα με το κάθε περιστατικό είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του.

Πώς επιλέγουμε κέντρο για θεραπεία;

Η Iπποστήριξη είναι μέλος της παγκόσμιας ομοσπονδίας, μιας που ελληνική δεν υπάρχει ακόμα. Είμαστε πιστοποιημένο κέντρο από την Ομοσπονδία. Πρέπει ο γονιός και ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος να ψάξει καλά, να πάρει πληροφορίες, να δει αν οι θεραπευτές  στους οποίους θα απευθυνθεί έχουν τις κατάλληλες και απαιτούμενες γνώσεις καθώς και εκπαίδευση, εφόσον απευθυνόμαστε κυρίως σε άτομα με αναπηρίες. Σε κάθε άλλη περίπτωση μπορεί να είναι και επικίνδυνο.

Υπάρχει όριο ηλικίας συμμετοχής;

Δεν υπάρχει όριο. Ξεκινάει από 1,5 ετών μέχρι και  τα βαθιά γεράματα που μπορεί κάποιος να κάνει θεραπευτική ιππασία.

Μπορεί να είναι  η ιππασία και μέσο απεξάρτησης;

Υπάρχουν θεραπευτικά προγράμματα στο εξωτερικό για ουσίες, αλκοόλ, τζόγο. Επίσης βάσει ερευνών βοηθήθηκαν πολλά άτομα και με διατροφικές διαταραχές όπως βουλιμία, ανορεξία, παχυσαρκία. Δουλεύουμε πολύ ψυχοθεραπευτικά με τα άλογα.

Κατά την διάρκεια της θεραπείας και αν υπάρχει εξέλιξη αλλάζουμε άλογο;

Καλό είναι πολλές φορές να αλλάζουμε. Δεν είναι θέμα ποικιλίας αλλά θέμα διαφορετικού βηματισμού, ερεθισμάτων, διαφορετικών προσωπικοτήτων άρα και διαφορετικής σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ αναβάτη και αλόγου . Είναι εξέλιξη να περνάς από το ένα άλογο στο άλλο. Το συζητάμε πρώτα με το παιδί να δούμε τι θέλει και αποφασίζουμε από κοινού την κάθε αλλαγή. Δεν κάνουμε ποτέ αλλαγές από μόνοι μας αυθαίρετα  πάντα το συζητάμε.

Την ημέρα που επισκεφτήκαμε την Κατερίνα ήταν στο κέντρο ο Ζαχαρίας και η Κωνσταντίνα που με μεγάλη χαρά δέχτηκαν να μας μιλήσουν και να  μας δώσουν πληροφορίες σχετικά με την θεραπευτική ιππασία. Ο Ζαχαρίας έχει τελειώσει την ιατρική. Η Κωνσταντίνα είναι μαθήτρια της 3^ης λυκείου και  θέλει να ασχοληθεί με την κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική.

Σας αρέσει  η ιππασία παιδιά;

Κωνσταντίνα:  Όταν είμαι πάνω στο άλογο νιώθω ότι χαλαρώνω και  μ’ αρέσει, έχω πολύ καλή σχέση με τα άλογα. Νιώθω ανακουφισμένη

Ζαχαρίας: Μ’ αρέσει αυτή  η ελευθερία που έχουν τα άλογα, νιώθεις πολύ ελεύθερος πάνω σε ένα άλογο. Στην διάρκεια αυτής της μίας ώρας νιώθω απελευθερωμένος από τα προβλήματα της καθημερινότητας.

Ζαχαρία γιατί επέλεξες την ιατρική για σπουδές;

Την έζησα πάρα πολύ από μέσα ως παθών λόγω της υγείας μου, οπότε αποφάσισα ότι  θέλω να συνεισφέρω και εγώ όσο μπορώ στο έργο των ιατρών.

Τι μαθήματα  κάνετε με την Κατερίνα;

Ασκήσεις με τα χέρια και τα πόδια, με μπάλες, κάνουμε παιχνίδια. Μας βοηθάει πολύ στην κίνηση και διασκεδάζουμε ταυτόχρονα.

Πόσο μπορεί ένα ζώο να αλλάξει την ζωή σας;

Για να σε βοηθήσει και να αλλάξει την ζωή σου πρέπει να το αγαπάς το άλογο. Το άλογο νιώθει ό,τι νιώθεις, πρέπει να χαλαρώσεις και να αφεθείς σ αυτό.