Θεσσαλονίκη, Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014

Του Κωστή Κοτσώνη

”Το κλίμα ήταν πολύ καλό, όπως και η οργάνωση, αλλά προσωπικά περίμενα να έχει μεγαλύτερη προσέλευση”.  Αυτά μου ανέφερε φίλος και συμμετέχων ως εθελοντής στις ετοιμασίες για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νέων με αφορμή την ανοικτή παρουσίαση του προγράμματος εκδηλώσεων στο Νέο Δημαρχείο, την περασμένη Τρίτη. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Γιάννης Μπουτάρης, η αρμόδιας για την υλοποίηση του θεσμού στην πόλη μας Μαρία Πασχαλίδου και άλλοι επίσημοι. Παρούσα ήταν και η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νέων του 2015, τον τίτλο της οποίας κατέχει η ρουμανική πόλη Cluj-Napoca.

Η αρχή έγινε και επίσημα, λοιπόν. Η Θεσσαλονίκη μπαίνει σταδιακά στο κλίμα μίας μεγάλης διοργάνωσης, την οποία κέρδισε πριν δύο χρόνια, σε κλίμα πανηγυρικό.

Μην μπορώντας να παραβρεθώ αυτοπροσώπως στην παρουσίαση του προγράμματος, αποφάσισα να τσεκάρω το pdf με τις προβλεπόμενες δράσεις, το οποίο έχει αναρτηθεί στο επίσημο site: www.thessaloniki2014.gr

Με μια πρόχειρη ματιά στο συγκεκριμένο αποκλειστικά πρόγραμμα, και χωρίς να γνωρίζω από τώρα το ακριβές περιεχόμενο των περισσότερων δρώμενων έχω να παρατηρήσω τα εξής:

Καταρχήν, με ικανοποίηση διαπίστωσα πως ο βασικότερος σκοπός της διοργάνωσης, που δεν είναι άλλος από το να δοθεί βήμα στους νέους, εκπληρώνεται. Ενδιαφέροντα δρώμενα όπως τα πρωταθλήματα κωπηλασίας, rugby και σκακιού. Διαγωνισμοί βίντεο, φωτογραφίας, ραπτικής, ζωγραφικής, μαγειρικής, videogame, γκράφιτι  και πολλών άλλων δεξιοτήτων. Φεστιβάλ (π.χ. φεστιβάλ νεανικών ορχηστρών) και εκθέσεις νέων καλλιτεχνών (π.χ. έκθεση καλλιτεχνών από την Τσεχία). Αυτά και πολλά άλλα βρίσκονται στα σκαριά, παραδίδοντας τη Θεσσαλονίκη στη δημιουργική αύρα των νέων.

Ακόμα, δεν μπορούν να αγνοηθούν και οι προσπάθειες συσπείρωσης των νέων Ευρωπαίων πολιτών μέσα από εκδηλώσεις σαν το Youth fair, στο οποίο εθελοντικές οργανώσεις από όλη την Ευρώπη θα συναντηθούν για να ανταλλάξουν ιδέες και εμπειρίες, το παγκόσμιο συνέδριο φοιτητών πολιτικών επιστημών, το Μοντέλο Ηνωμένων Εθνών ή σαν τη συνάντηση φοιτητών Erasmus.

Οι Παγκόσμιες Ημέρες έχουν επίσης την τιμητική τους μέσα από δράσεις που αφορούν, λόγου χάρη, την Παγκόσμια ημέρα νερού ή την Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης της  βίας κατά των γυναικών.

Αν σε όλα αυτά συνυπολογίσουμε και τους σταθερούς θεσμούς της πόλης μας όπως το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Greenwave Festival ή το Gay Pride, η οποίοι θα ‘χουν την ευκαιρία να γίνουν ευρύτερα γνωστοί σε διεθνές επίπεδο, δεν μπορούμε παρά να αδημονούμε για τα όσα μας επιφυλάσσει το ’14.

Από την άλλη, όμως, διαπίστωσα και ορισμένες παραλείψεις στο πρόγραμμα.

Πιστεύω, συγκεκριμένα, ότι η Θεσσαλονίκη καλείται, μέσα από αυτό το θεσμό, να αποδείξει ότι είναι μία πόλη σε αστική μετάβαση. Μία πόλη που μπορεί και θέλει να δημιουργήσει ένα μοναδικό κράμα παλιού και νέου στον αστικό δημόσιο χώρο, παντρεύοντας την ιστορία της με το νεανικό της αέρα. Αυτό, δυστυχώς, δεν φαίνεται να προωθείται ιδιαίτερα από τους διοργανωτές.

Δεν λέω να υπάρξει οργασμός έργων και κατασκευών-ξέρουμε όλοι ότι αυτό είναι αδύνατο. Θα μπορούσαν, όμως, να υπάρξουν πολύ περισσότερες επεμβάσεις αναβάθμισης του δημόσιου χώρου. Υπάρχουν πολλές ομάδες που έχουν αποδείξει ότι μπορούν να κάνουν πολλά με το τίποτα και να μεταμορφώσουν ολόκληρες περιοχές. Η ομάδα πίσω από το διαρκώς εν εξελίξει project”Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς, τα μέλη του Hellenic Architecture Agora Thessaloniki, οι εθελοντές του ”Θεσσαλονίκη 2012” και οι Thessalonistas είναι μερικά μόνο παραδείγματα.

Και αντ’ αυτού, δείγματα τέτοιων δράσεων υπάρχουν ελάχιστα. Συγκεκριμένα, προβλέπεται μία δράση με το όνομα ”Πράσινες παρεμβάσεις στον αστικό ιστό” από τους Φίλους του Πρασίνου, μία χιουμοριστική παρέμβαση για το κυκλοφοριακό από την Ένωση για τα Δικαιώματα των Πεζών, καθώς και μία δράση των Φίλων της Νέας Παραλίας που αφορά  στη σημασία της θάλασσας για την πόλη (”Η θάλασσα τρέφει την πόλη”). Απολογούμαι αν κάτι διαφεύγει της προσοχής μου αλλά, όπως και να ‘χει, η Θεσσαλονίκη όφειλε να δώσει δυναμικότερο παρόν σε αυτόν τον τομέα.

Επιπρόσθετα, από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας 2014 μένει εκτός ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα. Αυτό δεν είναι άλλο από τον εφιάλτη της ανεργίας και τα τραγικά εργασιακά αδιέξοδα που μπροστά τους βρίσκουν εκατομμύρια Ευρωπαίοι νέοι, ιδίως των χωρών του ευρωπαϊκού νότου.

Το ευαίσθητο αυτό ζήτημα θα έπρεπε να τονιστεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό από έναν τέτοιο θεσμό, ιδιαίτερα στη πρωταθλήτρια στην ανεργία Θεσσαλονίκη. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν συμβαίνει και η μοναδική δράση με τέτοιο προσανατολισμό είναι η εκδήλωση του Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) με θέμα το μέλλον της επαγγελματικής κατάρτισης.

Τέλος, στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθούν συνοπτικά και δύο ακόμα σκόπελοι της όλης προσπάθειας. Ο ένας σχετίζεται με την κατανομή των εργασιών στις έντεκα θεματικές εθελοντικές ομάδες που συνυπάρχουν κάτω από την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νέων. Οι ομάδες αυτές μοιάζουν να μην έχουν κάποιο συγκεκριμένο σκοπό ύπαρξης αφού στο πρόγραμμα δεν αναφέρεται ρητά ποια δράση θα υλοποιηθεί από ποια ομάδα.Ο άλλος σκόπελος έχει να κάνει με το φορέα πίσω από τη διοργάνωση. Ο φορέας δεν είναι άλλος από την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Θεσσαλονίκης (Κ.Ε.ΔΗ.Θ.).  Είναι λογικό να δημιουργούνται, λοιπόν, μικρές ερωτηματικά σχετικά με το ενδεχόμενο να τα βγάλει πέρα  η διοργάνωση της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας την Κ.Ε.ΔΗ.Θ. αν δεν έχει έναν τελικό εξασφαλισμένο προυπολογισμό.  

Αλλά αρκετά άφησα τον καρμίρη μου εαυτό να βγει προς τα έξω. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει κάποιος ότι το πρόγραμμα της ευρωπαϊκής πρωτεύουσας είναι πλούσιο και γεμάτο ποικιλία. Είναι, κοινώς, το κατάλληλο εφαλτήριο για να συνεχίσει η πόλη μας την εξωστρεφή πορεία που έχει χαράξει τα τελευταία χρόνια. Αν, μάλιστα, ο θεσμός αυτός κάνει τους νεούς να νιώσουν λίγο πιο επιθυμητοί σε μια κοινωνία συχνά συντηρητική και καχύποπτη απέναντι σε κάθε τι νέο, τότε δεν θα μπορούμε να μιλάμε για τίποτα άλλα παρά για επιτυχία.