Το νέο “colpo grosso” της κυβέρνησης για το ξεπούλημα και του νερού

Δημιουργούν Ρυθμιστική Αρχή για την αγορά ύδατος, την ώρα που δεν υπάρχει αγορά ύδατος. Αυτή έπεται, μέσω της ιδιωτικοποίησης και του νερού που προωθεί η απερχόμενη κυβέρνηση της χώρας.

Το «colpo grosso” για να προωθήσουν την διαχείριση της εκμετάλλευση του νερού της χώρας, από πολυεθνικές ή εγχώριες εταιρίες, ονομάζεται «Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, (ΡΑΑΕΥ), η οποία μεταξύ άλλων θα αναλάβει “την οργάνωση, τις παρεχόμενες υπηρεσίες, το κόστος και την τιμολόγησή της παροχής υπηρεσιών ύδατος…”.

Πρόκειται για τη γνωστή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία αφού «έσωσε» τη χώρα και τους πολίτες από την ενεργειακή κρίση, με κατόρθωμα, η ελληνική χονδρεμπορική αγορά ρεύματος να παραμένει η ακριβότερη στην Ευρώπη, τώρα αναβαθμίζεται και αναλαμβάνει να μας «σώσει», μέσω της “κατάλληλης οργάνωσης”, και στα θέματα της ύδρευσης και των αποβλήτων.

Η «ρύθμιση» για την νέα Αρχή, την ΡΑΕΕΥ, προωθείται μέσω του νομοσχεδίου “σκούπα” του υπουργού Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, που ήδη έχει εισαχθεί προς συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Το νομοσχέδιο φέρει τον τίτλο «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής – Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των Οδηγιών Ε.Ε. 2018/2001 και 2019/944 – Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος». Το εν λόγω νομοσχέδιο περιλαμβάνει όλες τις διατάξεις των τριών επιμέρους σχεδίων νόμων για ΑΠΕ, ενεργειακές κοινότητες, εκχερσωμένες εκτάσεις, δασικούς χάρτες και φυσικά για τη δημιουργία Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων.

Έρχονται οι πάροχοι του νερού; 

Το κόλπο με το νερό, «ανακυκλώνει» με παρόμοιο σχεδόν τρόπο, αυτό που έγινε και με το ηλεκτρικό ρεύμα και τους διάφορους παρόχους. Μόνο που στο θέμα του νερού, οι εξελίξεις θα είναι ακόμα χειρότερες, καθώς πρόκειται για ένα δημόσιο βασικότατο αγαθό, που διασφαλίζεται σε όλη τη χώρα με ευθύνη του ελληνικού κράτους.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το πρώτο βήμα θα γίνει με την ιδιωτικοποίηση των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης. Μετά θα έρθουν και οι πάροχοι.

Γιατί όμως δημιουργείται η ΡΑΕΕΥ; Ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας, χθες στη Βουλή, διαρρήγνυε τα ιμάτια του ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης είναι αθώες και πως ο στόχος δεν είναι η ιδιωτικοποίηση, αλλά να ελεγχθεί ένας τομέας, στον οποίο επικρατεί σχεδόν χάος, παρότι παραδέχθηκε ότι οι φορείς ύδρευσης, κρατικοί ή δημοτικοί, ελέγχονται από το κράτος μέσω των υπουργείων Εσωτερικών και Περιβάλλοντος. Ευθέως μάλιστα, είπε πως με την ΡΑΕΕΥ, θα ρυθμιστεί το θέμα της τιμολόγησης του νερού διότι σήμερα υπάρχει υποκοστολόγηση! Όπως σημείωσε «σε ότι αφορά τη χρήση του νερού σε σχέση με αυτό το οποίο θα έπρεπε να χρεώνουν βάσει της υπουργικής απόφασης τιμολόγησης του νερού, είτε από λάθος, είτε επειδή το χρησιμοποιούν σαν ένα άλλο εργαλείο, χρεώνουν το 30% μόνο, δηλαδή υποκοστολογούν το νερό».

• Γιατί όμως η αναβάθμιση της Ρυθμιστικής Αρχής; Η απάντηση δίνεται από την πρωτοβουλία «Σώστε το Νερό» που σημειώνει:

«Ως γνωστόν, η υπαγωγή του ελέγχου ενός αγαθού κοινής ωφελείας σε ρυθμιστική αρχή έχει νόημα όταν η αγορά παροχής του εν λόγω αγαθού ιδιωτικοποιείται και «απελευθερώνεται». Δηλ., εκεί που υπήρχε ένα μονοπώλιο υπό δημόσιο έλεγχο, δημιουργούνται ιδιωτικές εταιρείες και, έτσι, ως αντιστάθμισμα δημοσίου ελέγχου, δημιουργείται μία ρυθμιστική αρχή, ώστε, στο μέτρο που οι κανόνες της «ελεύθερης αγοράς» επιτρέπουν, να υπάρχει ένας στοιχειώδης έλεγχος υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Εν προκειμένω, όμως, ο τομέας παροχής των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης (με εξαίρεση τα εμφιαλωμένα νερά) ΔΕΝ ιδιωτικοποιείται, ούτε και επιτρέπεται εκ του Συντάγματος να ιδιωτικοποιηθεί όπως ρητώς έχει κρίνει με σειρά αποφάσεων η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΟλΣτΕ 1906/2014, 190/2022, 191/2022).

Έτσι, υποχρεωτικώς οι επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης υπόκεινται στον ευθύ και αποτελεσματικό έλεγχο του Δημοσίου, δια της κατοχής τουλάχιστον της πλειοψηφίας του μετοχικού τους κεφαλαίου από αυτό. Σε τι, επομένως, αποσκοπεί η εν λόγω νέα αντισυνταγματική προσπάθεια υπαγωγής του ελέγχου, αντί στο Δημόσιο, σε μία ρυθμιστική αρχή;

Η απάντηση είναι προφανής: η Κυβέρνηση επιμένει να προσπαθεί με κάθε τρόπο τη σταδιακή ιδιωτικοποίηση και των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης αδιαφορώντας προκλητικά για τα συμφέροντα των πολιτών. Αυτό, εξάλλου, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων ήταν μνημονιακό απαιτούμενο μαζί με την ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ το 2011 (με την ίδρυση του ΤΑΙΠΕΔ)».

Προφανώς η κυβέρνηση δεν θέλει να εκτεθεί προεκλογικά για ένα ζήτημα που «καίει» και θα προκαλέσει αντιδράσεις και γι αυτό μιλάει, σ’ αυτή τη φάση, για τακτοποίηση και καλύτερη οργάνωση της ύδρευσης. Το επόμενο βήμα θα ήταν ίσως να δημιουργηθεί και το Χρηματιστήριο Νερού στα πρότυπα του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, αφού βέβαια νομοθετηθεί η απελευθέρωση της αγοράς νερού, όπως έγινε και με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας.

Οι συνέπειες της ιδιωτικοποίησης

Η ιδιωτικοποίηση του νερού θα σημάνει κατακόρυφη αύξηση της τιμής του, διάλυση των δικτύων ύδρευσης, αύξηση των κινδύνων δηλητηρίασης από κακής ποιότητας νερό και προβλήματα υδροδότησης για τις απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές. Να μην αναφέρουμε επίσης τους κινδύνους από την ανάθεση σε ιδιώτες της διαχείρισης των αποβλήτων και των λυμάτων.

Η ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ, οδήγησε στη διάλυση των ελληνικών σιδηροδρόμων και στο πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών, Η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού και των αποβλήτων, σε τι τραγικές καταστάσεις θα μας οδηγήσει;

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιδιωτικοποίηση του νερού στη Ρουμανία που προκάλεσε των τετραπλασιασμό των τιμών στο νερό ενώ η επαναδημοτικοποίηση της ύδρευσης στο Παρίσι, το 2010, έφερε άμεσα μείωση των τιμών και εξοικονόμηση χρημάτων. Σε άλλες χώρες όπου έγιναν ιδιωτικοποιήσεις του νερού, όπως στις ΗΠΑ και στην Βρετανία, τα περιστατικά με δηλητηριάσεις και κακής ποιότητας νερού, ή τις τεράστιες απώλειες από τα δίκτυα, λόγω αδιαφορίας των εργολάβων, είναι πολλά και δείχνουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις λειτουργούν, υπέρ του κέρδους των εταιρειών και σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.

Να σημειωθεί πως ήδη το Συμβούλιο της Επικράτειας, με αλλεπάλληλες αποφάσεις του, έχει απορρίψει τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης του νερού στην Ελλάδα, που επιβλήθηκαν στο πλαίσιο των μνημονίων και της οικονομικής κρίσης, κρίνοντας πως «το νερό ως κοινωφελές αγαθό και όχι ως εμπορικό προϊόν».

Μάλιστα η τέταρτη σχετική απόφαση του ΣτΕ, διευκρινίζει τους όρους χρήσης των υδάτων, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη προστασίας του, και παράλληλα αναγνωρίζει την υποχρέωση των Κυβερνήσεων να διασφαλίζουν την ποιότητα του νερού όπως την τιμολόγηση του ως «πολιτική παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, με βασικό κριτήριο την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων για την προστασία των εσωτερικών, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων».

Ήδη κόμματα και φορείς αντιδρούν στην προσπάθεια της κυβέρνησης να φέρει από το παράθυρο μέσω της ΡΑΕΕΥ, την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού και την έχουν καλέσει να αποσύρει το νομοσχέδιο.

Αντίθετοι είναι και οι δήμοι της χώρας και η ΚΕΔΕ, όπως βέβαια και η Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης, η οποία μέσω της γενική διευθύντριας της, Όλγας Κουτσελίδου, έθεσε επί τάπητος το ζήτημα, αμφισβητώντας ευθέως τις δήθεν αγνές προθέσεις της κυβέρνησης. Μάλιστα η κ. Κουτσελίδου χαρακτήρισε ακατανόητη την «αναβάθμιση» του ρόλου της ΡΑΕ σε ρυθμιστική αρχή μίας ανύπαρκτης αγοράς.

ΣΥΡΙΖΑ: Θα ακυρώσουμε την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού

Από την αντιπολίτευση θεωρούν ότι το νομοσχέδιο «σκούπα», που η κυβέρνηση προωθεί, με fast track διαδικασίες και χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και το οποίο αναμένεται να περάσει από την Ολομέλεια την Τρίτη 14 Μαρτίου, είναι το πρώτο βήμα για μία σειρά αρνητικών εξελίξεων στα περιβαλλοντικά θέματα, έχοντας ως επίκεντρο την ιδιωτικοποίηση του νερού.

Μιλώντας στην Parallaxi, o αναπληρωτής Τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ –ΠΣ, Χρήστος Γιαννούλης, τόνισε πως «αυτό που προωθεί η κυβέρνηση μέσω της ΡΑΕΕΥ, δεν είναι η ρύθμιση της παροχής του νερού αλλά η απορρύθμιση, δηλαδή σε πρώτη φάση αυξήσεις νερού και πιο ακριβών υπηρεσιών αλλά και το άνοιγμα της αγοράς του νερού ώστε να αποκτήσει ιδιωτικό χαρακτήρα η διανομή του νερού όπως έχουμε τους παρόχους στην ενέργεια».

Όπως τόνισε στη Βουλή ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ,  Σωκράτης Φάμελλος, «λίγο πριν το «τελευταίο σφύριγμα» για τις εκλογές, η καταστροφική κυβέρνηση Μητσοτάκη σχεδιάζει το τελικό χτύπημα στα δημόσια αγαθά με την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού και των απορριμμάτων» και σημείωσε πως «η κυβερνητική αυτή επιλογή θα μεταφέρει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις υψηλό κόστος για να έχουν υπερκέρδη λίγοι, θα περιορίσει την πρόσβαση όλων στα βασικά αγαθά όπως το νερό, θα αφαιρέσει περιουσία και αποφάσεις από τους δήμους και θα απομακρύνει την Ελλάδα από τον στόχο της κοινωνίας της ανακύκλωσης, εφόσον μοναδικό κριτήριο στη διαχείριση νερού και απορριμμάτων θα είναι το κέρδος ενός ιδιώτη».

ΜΕΡΑ 25: Το νερό και οι υποδομές παροχής του πρέπει να παραμείνουν δημόσιες

Ανάλογη είναι και η αντίδραση του ΜΕΡΑ25, που θεωρεί ότι οι προσπάθειες ιδιωτικοποίησης του νερού, γίνονται “στη βάση των μνημονιακών υποδείξεων που λεηλατούν την χώρα για πάνω από μια δεκαετία και πως πουθενά στον κόσμο δεν ήταν επικερδής η ιδιωτικοποίηση του νερού”.

Όπως τόνισε στην Parallaxi, ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος Έρικ Μιλτιάδης Έντμαν, η κυβέρνηση μέσω της ΡΑΕΕΥ, «προετοιμάζει το έδαφος για την ιδιωτικοποίηση του νερού» και πως «επιχειρείται ένας κατακερματισμός των υπηρεσιών και του δημοσίου πλούτου, που δεν γίνεται για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους, αλλά για να πλουτίσουν οι εγχώριοι και διεθνείς ολιγάρχες, ενώ το πραγματικό κόστος διαχείρισης θα συνεχίσει να επιβαρύνει τους φορολογούμενους. Αν δε μάθαμε τώρα ότι η ιδιωτικοποίηση είναι καταστροφική, πότε θα το μάθουμε;»

Σωματείο Εργαζομένων ΕΥΑΘ: Το ίδιο έγινε και με τα τρένα

Από την πλευρά τους οι εργαζόμενοι στην ύδρευση θεωρούν ότι η εν λόγω εξέλιξη θα σημάνει αλλαγή στη διαχείριση του νερού της χώρας υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων.

Όπως τονίζει στην Parallaxi, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ, Γιώργος Αρχοντόπουλος, «η ΡΑΕΕΥ είναι το πρώτο βήμα. Το ίδιο συνέβη και στους σιδηροδρόμους. Τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων την δημιούργησαν το 2010 και την ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων την υλοποίησαν το 2017. Προφανώς κάποια στιγμή θα προσπαθήσουν να φέρουν και το νερό στον ιδιωτικό τομέα. Και ίσως το πρώτο βήμα να γίνει με την ιδιωτικοποίηση των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης».