Ζούμε σε κράτος δικαίου;
Να προβληματιστούμε και να επαγρυπνούμε ακόμα και για τα αυτονόητα
Λέξεις Κώστας Ντίνας
Βασική αρχή ενός κράτους ενός Κράτους Δικαίου ―χωρίς να διεκδικώ την νομική οριοθέτηση του όρου― είναι κατά τη γνώμη μου η Εμπιστοσύνη του πολίτη προς τη Διοίκηση, προς εκείνους στους οποίους ο ίδιος με την ψήφο του ανέθεσε τη «χρηστή διοίκηση», τη σύμφωνη με τους νόμους αλλά και το κοινό περί δικαίου αίσθημα άσκηση της εξουσίας.
Είναι αυτή η Εμπιστοσύνη, χωρίς την οποία δεν μπορεί να εμπεδωθεί η κοινωνική ειρήνη σε μια χώρα και η αίσθηση ότι το Κράτος προστατεύει τον πολίτη από τις αυθαιρεσίες των όποιων λειτουργών του. Τι γίνεται όμως, όταν η αυθαιρεσία επιλέγεται ως τρόπος συμπεριφοράς προς τους πολίτες από αυτούς ακριβώς που κατά τον νόμο θα έπρεπε να την πατάσσουν, τους ανώτατους διαχειριστές της εξουσίας, τους ίδιους τους Υπουργούς; Τότε ακριβώς, νομίζω, τίθεται το ερώτημα αν ζούμε σε Κράτος Δικαίου. Και εξηγούμαι.
Η Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων (https://eempvlachon.com), μια ένωση επιστημόνων που δραστηριοποιούνται γύρω από τα θέματα που αφορούν τη γλώσσα, τη λαογραφία, την ιστορία, τον εν γένει πολιτισμό των Ελλήνων Βλάχων, εγγεγραμμένη στο μητρώο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΑΜ 31454) ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Υπουργείου για «Επιχορήγηση φορέων για δράσεις που αφορούν στη μελέτη, διαφύλαξη και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003), καθώς και τις πολιτικές εφαρμογής της στην Ελλάδα» καταθέτοντας πρόταση για «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων».
Η πρόταση αυτή είναι και σύμφωνη με τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO αλλά και σύμφωνη με τις καταστατικές αρχές της Εταιρίας, που είναι: «η έρευνα, η καταγραφή και η μελέτη όλων των μορφών του πολιτισμού των Βλάχων με έμφαση στη γλώσσα και τις γεωγραφικές ποικιλίες της» (βλ. https://eempvlachon.com/charter).
Το Υπουργείο μετά από πρόταση της επιτροπής αξιολόγησης που το ίδιο όρισε ενέκρινε την πρόταση και με απόφαση που υπογράφει η Υπουργός κ. Λίνα Μενδώνη αποφασίζει (απόφ. 332212/13-07-2021): “102. Η Πρόταση με τίτλο «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΒΛΑΧΩΝ» του φορέα Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Πολιτισμού Βλάχων (ΑΜ 31454) να ενισχυθεί οικονομικά με ποσό 19.400,00 € (ποσό που ζητήθηκε: 19.400,00 €) διότι: α) συμβάλλει με τρόπο συστηματικό στην ανάδειξη του πλουραλιστικού χαρακτήρα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσα από την ανάδειξη των προφορικών παραδόσεων των Ελλήνων Βλάχων, β) αναδεικνύει μια συμμετοχική αντίληψη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, γ) υποστηρίζεται από ομάδα ειδικών επιστημόνων»”.
Ως εδώ έχει κανείς την αίσθηση ότι ζει πράγματι σε ένα Κράτος Δικαίου: το Υπουργείο δημοσιεύει μια πρόσκληση απευθυνόμενο προς σχετικούς με το θέμα φορείς, οι φορείς ανταποκρίνονται καταθέτοντας προτάσεις, οι προτάσεις αξιολογούνται από αρμόδια επιτροπή και η Υπουργός επικυρώνει την αξιολόγηση με την υπογραφή της υιοθετώντας την επιστημονική τεκμηρίωση της επιτροπής. Ασφάλεια και Εμπιστοσύνη μόνο μπορεί να αισθάνεται και να έχει κανείς απέναντι σε μια τέτοια διαδικασία.
Να όμως που δυο μήνες αργότερα (20-9-2021) η ίδια Υπουργός επανεκδίδει «εις το ορθόν» την ίδια απόφαση, αφαιρώντας απλώς την παραπάνω (102) παράγραφο χωρίς καμία τεκμηρίωση για αυτή την «επανόρθωση». Απλή «ορθή επανάληψη»(!), όπως όταν γίνονται ορθογραφικά λάθη… Και εδώ ανακύπτουν εύλογες απορίες και αμείλικτα ερωτήματα:
α) γιατί η Υπουργός ασχολήθηκε ξανά με μια προ διμήνου απόφασή της; Το προφανές που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ότι σε κάποιον/ους η απόφαση αυτή «δεν άρεσε» και με διαδικασία που εκείνος/νοι και η Υπουργός γνωρίζουν «επανόρθωσαν» μαζί την «λανθασμένη» απόφαση, με υπογραφή της ίδιας Υπουργού κ. Λίνας Μενδώνη.
β) στο «έχοντας υπόψη» της απόφασης στο σημείο 4 αναφέρεται: «Το με αρ. πρωτ.: ΥΠΠΟΑ 280298/16-06-2021 Πρακτικό συνεδρίασης της Ομάδας Εργασίας για την αξιολόγηση των προτάσεων που κατατέθηκαν στο πλαίσιο της Πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για επιχορήγηση κ.λπ.», το οποίο πρακτικό μνημονεύεται και στην «λανθασμένη» και στην «ορθή» εκδοχή της απόφασης. Άρα, η Ομάδα Εργασίας γνωμοδότησε μόνο μια φορά. Τότε, γιατί άλλαξε η απόφαση της Υπουργού; Πού στηρίχθηκε; Προφανώς στην εξωθεσμική παρέμβαση που ο καθένας ―και εγώ― δικαιούται να εικάσει.
γ) Η Εταιρία, ως όφειλε και ήταν απολύτως λογικό, έστειλε επιστολή αυθημερόν, μετά την απλή διά ηλεκτρονικού μηνύματος γνωστοποίηση της «ορθής επανάληψης»(!) της απόφασης, διαμαρτυρήθηκε έντονα και για την αλλαγή της απόφασης αλλά κυρίως για το ατεκμηρίωτό της, επιφυλασσόμενη παντός νομίμου δικαιώματος κατά παντός υπευθύνου. Δεν αξιώθηκε, δυστυχώς, καμιάς απάντησης εκμέρους της Υπουργού. Έτσι απλά! Αποφασίζω και αλλάζω την απόφασή μου «κατά το δοκούν»!.
Να γιατί αναρωτιέμαι αν ζούμε σε Κράτος Δικαίου. Καθώς, εκτός από αντιπρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, είμαι και ακαδημαϊκός δάσκαλος αλλά και απλός πολίτης αυτής της χώρας, για την οποία θέλω να καυχιέμαι ότι είναι Κράτος Δικαίου (το γράφω και το ξαναγράφω, για να το εμπεδώσουμε όλοι), δηλώνω ότι με τέτοιες πρακτικές της Διοίκησης ―και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο των Υπουργών― δεν αισθάνομαι ούτε Ασφάλεια ούτε Εμπιστοσύνη στο Κράτος μου, αλλά με κυριεύει Θυμός, αν φτάσαμε στον 21ο αιώνα, για να συζητούμε και να προβληματιζόμαστε για τα αυτονόητα.
Σας καλώ, όμως, να προβληματιστούμε και να επαγρυπνούμε ακόμα και για τα αυτονόητα, γιατί, αν πάρουμε τον κατήφορο, δεν ξέρω πού μπορεί να μας βγάλει…
Ο Κώστας Ντίνας είναι Καθηγητής και Πρόεδρος Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και Αντιπρόεδρος Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων
Δείτε επίσης:
