Αγία Σοφία: Τα απομεινάρια της πυρκαγιάς ως πρώτη ύλη για την είσοδο του ναού

Η Αγία Σοφία, (επίσημα ο Ναός της του Θεού Σοφίας) είναι ένας από τους γνωστότερους παλαιότερους και σπουδαιότερους χριστιανικούς ναούς της πόλης που κρύβει πολλά μυστικά για την ιστορία της που περιμένουν να τα ανακαλύψεις.

Η Αγία Σοφία μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς σήμερα, έζησε όλες τις μεγάλες καταστροφές αυτής της πόλης οι οποίες αποτυπώθηκαν εντός και εκτός του κτηρίου και κατάφερε μέχρι και σήμερα να διατηρεί σημαντικές ιστορικές πληροφορίες.

Αρχικά υπέστη σημαντικές ζημιές από πυρκαγιά το 1890, όσο ήταν ακόμη τζαμί. Την αποκατάσταση των ζημιών κατά τα έτη 1907-1909, στη διάρκεια της οποίας αποκαλύφθηκε το ψηφιδωτό του τρούλου, ανέλαβε ο βυζαντινολόγος Κάρολος Ντηλ, με οδηγίες του οποίου έγινε και η διακόσμηση των υπόλοιπων επιφανειών του ναού που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Υπέστη σοβαρές ζημιές και στον σεισμό του 1978 και η αποκατάσταση των ζημιών διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια, ο δε τρούλος αποκαταστάθηκε το 1980. Η πυρκαγιά του 1917 ωστόσο που έκαψε σχεδόν το σύνολο του κέντρου της πόλης δεν την επηρέασε.

Ξεκίνησε όπως είναι γνωστό από την Ολυμπιάδος και οι άνεμοι την έστειλαν προς τα νότια της πόλης. Πέρασε την Πλατεία Διοικητηρίου και κατηφόρισε προς τον Φραγκομαχαλά.

Ένα δεύτερο μέτωπο έκαψε τον Άη Δημήτρη και κατέβηκε μέχρι την Παραλία, παρακάμπτοντας όμως την Αγία Σοφία και προχωρώντας νοτιοανατολικά έφτασε μέχρι την Ιπποδρομίου. Αυτό όμως που θα την συνδέει πάντοτε με την ημέρα της μεγάλης πυρκαγιάς που άλλαξε για πάντα την Θεσσαλονίκη είναι το γεγονός πως στο χτίσιμο της εισόδου – του πρόπυλου του αύλειου χώρου του ναού τα κεραμίδια που χρησιμοποιήθηκαν είναι τα απομεινάρια από τα σπίτια που καταστράφηκαν.

Καμένα κεραμίδια που διατηρούν μέχρι και σήμερα το μαύρο χρώμα του καπνού μαζεύτηκαν από τα γύρω σπίτια της συνοικίας της Αγίας Σοφίας από ενορίτες του ναού και τοποθετήθηκαν εκεί για να θυμίζουν στους περίοικους τα σπίτια εκείνα που βρίσκονταν περιμετρικά του ναού και στέγαζαν τις οικογένειες της παλιάς συνοικίας που σήμερα κρατά ελάχιστα από τα διατηρητέα της τα οποία και αυτά γίνανε με το χρόνο πολυκατοικίες και σχεδόν τίποτα από την Θεσσαλονίκη όπως ήταν πριν από 100 και πλέον χρόνια δεν θυμίζει η πλατεία η οποία παρ’όλα αυτά διατηρεί την μοναδικότητα της ως ένα σήμα κατατεθέν του κέντρου της πόλης.