Ανακαλύψτε τα κτίρια της πόλης: Καφαντάρι – Πολυιατρείο Praksis
Το παλαιότερο καφενείο της Θεσσαλονίκης που έδωσε την ονομασία του σε όλη την περιοχή.
Πνιγμένα από το καυσαέριο και τις μοντέρνες πολυκατοικίες. Στέκουν δίπλα μας ενάντια στο χρόνο και την φθορά. Τα προσπερνάμε, δεν τα παρατηρούμε, σε κάποια από αυτά ζούμε και εργαζόμαστε, κάνουμε τα ψώνια μας η πίνουμε έναν καφέ. Άλλα μαραζώνουν από την αδιαφορία μας. Ζωντανά και περήφανα σύμβολα της ιστορίας της πόλης, κρύβουν σημαντικά γεγονότα, σκοτεινά μυστικά, οικογενειακές ιστορίες, τραγωδίες και χαρές. Νεοκλασικά, διατηρητέα, του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, του κλασικισμού, μπαρόκ, σύγχρονα αυτά είναι τα κτήρια σύμβολα της πόλης.
Το παλαιότερο καφενείο της Θεσσαλονίκης που έδωσε την ονομασία του σε όλη την περιοχή έκλεισε μετά από 100 χρόνια συνεχούς λειτουργίας για να δώσει την θέση του σε ένα σύγχρονο take away καφέ που διατήρησε και τόνισε κάποια στοιχεία του οικίματος.
Κατασκευάστηκε το 1917 από τον Ωραιόπουλο πολιτικό μηχανικό που έκανε πολλά ακόμα κτίρια σε όλη την γύρω περιοχή.
Αρχικά ξεκίνησε να λειτουργεί ως καφενείο – λαϊκό κέντρο διασκέδασης όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή. Ήταν δηλαδή καφενείο που κάποιες μέρες φιλοξενούσε ορχήστρα και λαϊκά σχήματα της εποχής. Από το Καφαντάρη έχουν περάσει μεγάλες προσωπικότητες του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού όπως ο Βαμβακάρης ο Τσιτσάνης και ο Μπάτης.
Την ημέρα των εγκαινίων για να φέρει καλοτυχία αλλά και για να προσφέρει μελλοντικά δροσιά με την σκιά του στους καθήμενους έξω από αυτό φυτεύτηκε ένα δέντρο το οποίο μεγάλωσε και στέκει εκεί απ έξω αγέρωχο μέχρι και σήμερα χαρίζοντας το καλοκαίρι απλόχερα την σκιά του σε όσους κάθονται έξω στο υπερυψωμένο μπαλκονάκι.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν το μαγαζί από την αρχή είχε την ονομασία Καφαντάρη η την απέκτησε αργότερα. Ο Καφαντάρης ήταν εκτός από ιδιοκτήτης και κάτι σαν τοπικός αρχηγός όλης της γύρω περιοχής (η οποία έκτοτε μέχρι και σήμερα πήρε το όνομα του) την οποία διοικούσε με τα πρωτοπαλίκαρα του.
Το καφενείο ήταν το στέκι και το ορμητήριο του μέσα στο οποίο έκλεινε συμφωνίες και δοσοληψίες ως μπράβος και προστάτης των γυναικών της Μπάρας.
Το Καφαντάρη ήταν στην περιοχή έξω από το τοίχος που περίκλειε την πόλη. Οι έξω από το τοίχος περιοχή αποτελούνταν από αλευρόμυλους, αγροικίες, χάνια στα οποία ξαπόσταιναν οι ταξιδιώτες, χαμαιτυπεία, τεκέδες, καφέ αμάν, καφέ σαντάν και τους περιβόητους οίκους ανοχής της Μπάρας (σημερινός Βαρδάρης).
Στο καφενείο σύχναζαν η συμμορία του Καφαντάρη, χαρτοπαίκτες νταβατζήδες αγαπητικοί, αλλά και ταξιδιώτες και ζωέμποροι από το γειτονικό αλογοπάζαρο. Πολλοί αφηγητές και ιστορικοί μπερδεύουν τον Καφαντάρη με τον συνονόματο του Γιώργο Καφαντάρη πολιτικό, για νέα διάστημα πρωθυπουργό και υπουργό με πολιτική δράση που κράτησε από το 1905 μέχρι το 1945.
Κάποιοι λένε ότι ο πολιτικός Καφαντάρης είχε κάνει κάποιες ομιλίες και είχε συγκεντρώσει οπαδούς του στο καφενείο κάτι που δεν είναι ιστορικά διαπιστωμένο αλλά σίγουρα δεν έχει σχέση με τον Καφαντάρη που εκτός από ιδιοκτήτης του καφενείου και προστάτης της νύχτας υπήρξε συν της άλλης και ταγματασφαλίτης, λαθρέμπορος και μαυραγορίτης στην κατοχή.
Μάλιστα το ίδιο το μαγαζί κρύβει ένα μυστικό που λίγοι εκτός από τον ίδιο γνώριζαν. Ένα σημείο στον τοίχο του καφενείου οδηγεί σε μυστικό πέρασμα από το οποίο κατεβαίνεις σκαλοπάτια τα οποία καταλήγουν σε μια κρυψώνα. Εκεί κρυβόταν ο Καφαντάρης αλλά αποθήκευε και την πραμάτεια του.
Το μυστικό αυτό πέρασμα στην κατοχή χρησιμοποιήθηκε και ως πολεμικό καταφύγιο ενώ σήμερα έχει περαστεί μια πόρτα και χρησιμοποιείτε απλά ως αποθηκευτικός χώρος. Τα αίτια θανάτου του Καφαντάρη δεν είναι γνωστά άλλοι λένε ότι τον σκότωσε η (ΟΠΛΑ) κάποιοι λένε ότι τον πυροβόλησαν η τον μαχαίρωσαν έξω από το καφενείο και κάποιοι ότι πέθανε μετά την κατοχή από φυσικά αίτια.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι μετά από αυτόν το μαγαζί πέρασε στα χέρια του Χρήστου Βλαβενίδη ο οποίος το άφησε το 1965 και το πήρε ο Καριοφύλης Διαμαντακίδης που ήρθε από το Μικρόκαρπο Κιλκίς να εγκατασταθεί στην Θεσσαλονίκη. Από αυτόν πέρασε στον υιό του Δημήτρη μετέπειτα στην κόρη του Δημήτρη την Αφροδίτη μέχρι που η οικονομική κρίση και οι δυσκολίες ανάγκασαν την οικογένεια να το αφήσει. Σήμερα λειτουργεί ως σύγχρονο take away καφέ γνωστής αλυσίδας.
Ο όροφος επάνω από το καφενείο είναι μεταγενέστερος αφού έχει επιρροές από αρχιτεκτονικά κινήματα της δεκαετίας του ’30. Αξιόλογο κτίριο σε περίοπτη θέση με εκλεκτικιστικά και νεότερα μορφολογικά στοιχεία.
Οι όψεις των ορόφων εμφανίζουν μια πλαστικότητα με τους εξώστες με στέγαστρα πάνω από αυτούς και τον τονισμό της γωνίας με γωνιακό εξώστη, καμπυλωμένο στέγαστρο και απόληξη στηθαίου στο σημείο αυτό. Αξιόλογα στοιχεία αποτελούν οι εξωστόθυρες με φεγγίτες, τα φουρούσια κάτω από τους εξώστες, τα κιγκλιδώματα νεωτεριστικής διάθεσης, η απομίμηση ισόδομου συστήματος στο επίχρισμα, η οποία στο ισόγειο γίνεται έντονη σχηματίζοντας ψευδοπεσσούς.
Επιβλητική η είσοδος του κτιρίου στο ισόγειο με καμπυλωμένο στέγαστρο στο υπέρθυρο, διακοσμητικό ανάγλυφο πλαίσιο γύρω από αυτήν και μεταλλική θύρα. Σήμερα στον επάνω όροφο στεγάζονται τα γραφείο και το πολυιατρείο της Praksis.
