Ανακαλύψτε τα κτίρια της πόλης: Μέγαρο Σπύρου

Πνιγμένα από το καυσαέριο και τις μοντέρνες πολυκατοικίες. Στέκουν δίπλα μας ενάντια στο χρόνο και την φθορά. Τα προσπερνάμε, δεν τα παρατηρούμε, σε κάποια από αυτά ζούμε και εργαζόμαστε, κάνουμε τα ψώνια μας η πίνουμε έναν καφέ. Άλλα μαραζώνουν από την αδιαφορία μας. Ζωντανά και περήφανα σύμβολα της ιστορίας της πόλης, κρύβουν σημαντικά γεγονότα, σκοτεινά μυστικά, οικογενειακές ιστορίες, τραγωδίες και χαρές. Νεοκλασικά, διατηρητέα, του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, του κλασικισμού, μπαρόκ, σύγχρονα αυτά είναι τα κτήρια σύμβολα της πόλης.

Το Μέγαρο Σπύρου, στη συμβολή των οδών Ι. Δραγούμη και Βαλαωρίτου ανοικοδομήθηκε το 1927 με οικοδομική άδεια που εκδόθηκε στο όνομα των Θωμά Μελλή και Ιωάννη Τσαπάνου. Τα σχέδια υπογράφονται από τους Σ.Μ. Μυλωνά, Κ.Μ. Γιωτόπουλο και Ε.Σ. Κοτζαμπασούλη, Αρχιτέκτονες – Εργολάβους.

Οι αρχιτέκτονες Σ.Σ.Μ. Μυλωνάς και Ε.Σ. Κοτζαμπασούλης είναι υπεύθυνοι και για το Μέγαρο Αλέγρα Εργάς (με τον γνωστό τρούλο) στη συμβολή των οδών Βαλαωρίτου και Βενιζέλου.

Το 1934 το κτίριο αγοράζεται από την οικογένεια Σπύρου που προβαίνουν σε ριζικές ανακατασκευές και εγκαθίστανται εντός του. Ένα από τα ισόγεια μαγαζιά αποτελεί το κέντρο της επιχείρησής τους.

Το 1940 κρίνεται από αρμόδια επιτροπή ως το πλέον ασφαλές κτίριο της ευρύτερης περιοχής και το υπόγειό του χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών ως καταφύγιο για τους περιοίκους. Το 1941 ορισμένοι χώροι επιτάσσονται από τους Γερμανούς για διαμονή των αξιωματικών τους.

Μετά το 1950 αρχίζουν να εγκαθίστανται τα πρώτα γραφεία και η τελευταία οικογένεια εγκαταλείπει το κτίριο το 1957.

Τα μέλη της οικογένειας Σπύρου δραστηριοποιούνταν ως έμποροι στα Βαλκάνια. Τον 19ο αιώνα ο Λάζαρος Σπύρου βρίσκεται εγκατεστημένος στο Μοναστήρι. Έχει 10 παιδιά, με πρώτο στην σειρά τον Σπύρο Σπύρου. Το 1916, αφού βεβαιώθηκαν ότι το Μοναστήρι θα παραμείνει έξω από τα σύνορα της Ελλάδας που τότε χαράζονταν, εγκαταλείπουν την περιουσία τους και μετεγκαθίστανται στην Φλώρινα. Ο Σπύρος Σπύρου εγκαθίσταται στην Αμερική.

Το 1922 ο Σπύρος Σπύρου επιστρέφει στην Φλώρινα και παντρεύεται. Ιδρύει με τον αδελφό και τους γαμπρούς του οικογενειακή επιχείρηση με αντιπροσωπείες αυτοκινήτων από την Ευρώπη, εκμετάλλευση ασβεστοκαμίνων, εμπορεία ασφάλτου. Το 1934 αγοράζουν το νεόδμητο κτήριο στην γωνία των οδών Ίωνος Δραγούμη και Μεγάλου Αλεξάνδρου (σημερινή Βαλαωρίτου).

Το κτίριο αυτό, γνωστό ως «Μέγαρο Σπύρου» αποτελεί πλέον το κέντρο της οικονομικής τους δραστηριότητας και της ζωής της πολυμελούς οικογενείας τους. Κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, η οικογενειακή επιχείρηση δοκιμάστηκε σκληρά και το 1946 διαλύθηκε. Το Μέγαρο διανεμήθηκε στα μέλη τριών οικογενειών Σπύρου και μέχρι σήμερα βρίσκεται στην κατοχή των απογόνων τους. Ο πιο γνωστός απόγονος της οικογένειας είναι και ο εκλιπών διάσημος καρδιοχειρούργος, Παναγιώτης Σπύρου.

Το μέγαρο Σπύρου προβλέπονταν να έχει χρήση ξενοδοχείου και μάλιστα σε κάποιες πηγές αναφέρετε πως λειτούργησε ως τέτοιο για ένα μικρό διάστημα με διάδρομο και δωμάτια σε σχήμα Γ γύρω από το κλιμακοστάσιο, διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία ξενοδοχείου. Το κτίριο οργανώνεται σε βάση, κορμό και στέψη και έχει ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και εκλεκτικιστικά μορφολογικά στοιχεία. Στο ισόγειο (βάση) οργανώνονται τα ανοίγματα των καταστημάτων και πάνω από αυτά τα ανοίγματα του ημιορόφου με καμπυλωτές αποτμήσεις, ενώ στο άνω μέρος του κτηρίου (στέψη) προεξέχει διακοσμητικό γείσο με φουρούσια. Στον κορμό του κτηρίου διακρίνεται μία ενδιαφέρουσα εναλλαγή κατακόρυφων τμημάτων και επιπέδων σε εσοχή και εξοχή, στα οποία οργανώνονται οι υψίκορμες εξωστόθυρες με εξώστες.

Ενδιαφέρον στοιχείο είναι η στοά που βρίσκεται στην άκρη του κτηρίου επί της οδού Βαλαωρίτου, η οποία δημιουργεί συνέχεια με την οδό Καποδιστρίου και συνδέει την οδό Βαλαωρίτου με την οδό Εγνατίας. Στην οργάνωση των όψεων ιδιαίτερα τονίζεται η κατακορυφότητα της γωνίας του κτηρίου επί των οδών Βενιζέλου και Ίωνα Δραγούμη, καθώς και οι κατακόρυφοι άξονες πάνω από την είσοδο του κτηρίου και της εισόδου της στοάς.

Αξιόλογα είναι τα επιμέρους στοιχεία, όπως η διαμόρφωση της εισόδου με τις γύψινες διακοσμήσεις, το κλιμακοστάσιο με επένδυση μαρμάρου και τις διακοσμήσεις που έχουν αποκαλυφθεί, τα κιγκλιδώματα των εξωστών, τα φυτικά κοσμήματα ως στέψη των ανοιγμάτων του ισογείου, τα αρχικά ξύλινα κουφώματα και παντζούρια, το μεταλλικό στέγαστρο πάνω από τα καταστήματα, τα διακοσμητικά ανάγλυφα μοτίβα στις όψεις. Στο ισόγειο του κτιρίου, στη στοά μπορεί κανείς να πιει τον καφέ η το ποτό του μιας και λειτουργεί καφέ μπαρ.

Δείτε επίσης…