Ελληνική αοριστία
Στριμωγμένα και ξεχασμένα παραδοσιακά κτήρια μέσα σε μια θάλασσα από τσιμεντένιο χάος.
Λέξεις: Χρήστος Λαζάρου
Οι μεγάλες ελληνικές πόλεις, έτσι όπως διαμορφώθηκαν τα τελευταία 60 χρόνια, θεωρούνται ως επί τω πλείστον άσχημες από την πλειονότητα των ανθρώπων που τις έχουν επισκεφθεί ή έχουν ζήσει μέσα σε αυτές.
Υπάρχουν βεβαίως πολλοί παρατηρητές που τις εκτιμούν για το αίσθημα ελευθερίας που αναδύει η αναρχία του αστικού ιστού και το αίσθημα ασφάλειας που υπάρχει μέσα στην πόλη σε σύγκριση με άλλες μεγάλες πόλεις του εξωτερικού (π.χ. Ηνωμένες πολιτείες, Βρετανία). Είναι ωστόσο σαφές πλέον ότι αυτοί η μερίδα ανθρώπων είναι μειονότητα και το μεγαλύτερο μέρος βλέπει αρνητικά την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα κλπ.
Ο υπεύθυνος για αυτή τη κατάσταση είναι ο Μοντερνισμός. Το κληροδότημα του μοντέρνου κινήματος στην ανώνυμη αρχιτεκτονική της Ελλάδας ήταν η πολυκατοικία.
Αν και οι διάσημοι αρχιτέκτονες του 20ου αιώνα σχεδίασαν αριστουργήματα όπως το σχέδιο “Domino” του Le corbusier, τα οράματα τους μετουσιωθήκαν μέσα στην Ελλάδα ως πολυκατοικίες. Η πολυκατοικία λοιπόν έγινε το βασικό κύτταρο της ελληνικής πόλης και μολύνει σαν άλλος παθογόνος οργανισμός τον αστικό ιστό.
Γιατί όμως δεν μας αρέσουν οι πολυκατοικίες;
Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο εξαιρετικό βιβλίο του Charles Duhigg με τίτλο “The power of habit”. Μέσα σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου περιγράφεται το πώς μια δισκογραφική εταιρία από τις ΗΠΑ προέβλεψε εσφαλμένα την μελλοντική επιτυχία ενός τραγουδιού. Το τραγούδι απέτυχε να κάνει επιτυχία παρόλο που οι αλγόριθμοι της εταιρείας έδειχναν ότι θα κυριαρχούσε στα charts.
Μετά από πολλή έρευνα από μια ομάδα ψυχολόγων και μουσικών καλλιτεχνών βγήκε το συμπέρασμα πως το τραγούδι δεν πέτυχε γιατί δεν έμοιαζε οικείο προς τους ακροατές. Ο ρυθμός και τα λόγια δεν θύμιζαν κάποιο συγκεκριμένο στυλ (genre) τραγουδιού. Ήταν λοιπόν λίγο από όλα και πολύ από το τίποτα.
Η λύση που πρότεινε η ομάδα στο πρόβλημα ήταν το τραγούδι να παίζεται στο ράδιο και τα μαγαζιά διασκέδασης ανάμεσα σε δύο επιτυχημένα κομμάτια. Αυτό ονομάστηκε μέθοδος Sandwich και πέτυχε.
Στις ελληνικές πόλεις βλέπουμε το αντίθετο από αυτό που εφάρμοσε η δισκογραφική εταιρεία. Αντί να υπάρχουν ελάχιστες μοντερνιστικές πολυκατοικίες ανάμεσα σε νεοκλασσικά κτήρια, βλέπουμε στριμωγμένα και ξεχασμένα παραδοσιακά κτήρια μέσα σε μια θάλασσα από τσιμεντένιο χάος. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι τσιμεντένιες πολυκατοικίες δεν διαθέτουν κάποιο συγκεκριμένο στυλ αρχιτεκτονικής.
Πρόκειται για κτήρια βασισμένα στο σχέδιο “Domino” του Le corbusier με αμέτρητες μεταμοντέρνες προσθήκες. Με λίγα λόγια οι πολυκατοικίες δεν είναι οικίες προς το χαρακτήρα της Ελλάδας.
