Ένα τείχος κατά της βίας

«Ο θάνατος του κάθε ανθρώπου με λιγοστεύει αφάνταστα γιατί εγώ είμαι η ανθρωπότητα. Γι’ αυτό ποτέ σου μη στείλεις να ρωτήσουν για ποιον χτυπά η καμπάνα – χτυπάει για σένα.»

(John Donne, απόσπασμα από το Devotions upon Emergent Oc- casions, Meditation XVII, 1623)

Η λίστα των μαυροφορεμένων μανάδων μεγαλώνει επικίνδυνα. Η μητέρα του Βαγγέλη Γιακουμάκη, του Παύλου Φύσσα, της άτυχης Ελένης Τοπαλούδη, της/του Ζακ/ Zackie, η μητέρα της Γαρυφαλλιάς και τώρα η μητέρα του Άλκη.

Ανάφερα μερικές από τις γνωστές υποθέσεις βίας  που έχουν απασχολήσει κατά διαστήματα την κοινή γνώμη. Παρόμοια περιστατικά μικρότερη ή μεγαλύτερης έντασης συμβαίνουν καθημερινά,  ακόμη και εάν μένουν άγνωστα στο ευρύτερο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Για αρχή, θέλω να επισημάνω πως όποια προσπάθεια σύγκρισης μεταξύ των προαναφερόμενων ειδεχθών εγκλημάτων, περί πιθανής «αξιολογικής» κατάταξης των ανθρωποκτονιών, κρίνεται ανεδαφική και επικίνδυνη! Όταν χάνεται μια ανθρώπινη ζωή, η απαξία είναι η ίδια, ασχέτως του τρόπου ή της συνθήκης. Καμία απώλεια δεν φέρει διαφορετικό νομικό πρόσημο από την άλλη σε ένα κράτος δικαίου!

Η άσκηση βίας, η εκδήλωση προς τον εξωτερικό κόσμο, βλαπτικών πεποιθήσεων, αποτελεί την κορύφωση, το τελικό στάδιο στον μακρόχρονο κύκλο της βίας   Οι εκφάνσεις της βίας ποικίλουν, όμως η κοινή συνισταμένη εντοπίζεται στο ενιαίο μοτίβο της, το  οποίο   επαναλαμβάνεται σταθερά με μόνη διαφοροποίηση τα πραγματικά περιστατικά κάθε  υπόθεσης.

Ο θύτης εμφανίζει σημάδια βίαιης συμπεριφοράς στην καθημερινή πρακτική του. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να κλιμακωθεί και σε περίπτωση «έκρηξης» να οδηγήσει στην εκτεταμένη άσκηση βίας.  Παρατηρούνται, ακόμη, περιπτώσεις πρόσκαιρης ειρήνευσης του θύτη, η οποία όμως δυστυχώς δεν διαρκεί επί μακρώ, καθώς μπορεί και η πιο ασήμαντη αφορμή να πυροδοτήσει εκ νέου, την βίαιη συμπεριφορά  του θύτη.

Η βία κρύβεται στις πιο μικρές και «αθώες» μας πράξεις, στην καθημερινή πρακτική, μα και σε ζητήματα πέρα και πάνω από εμάς: στην ένδεια, στην αυξημένη ανεργία, στην έλλειψη παιδείας, κράτους πρόνοιας, στην αδυναμία απονομής δικαιοσύνης, το «κακό» είναι καλά ριζωμένο και βρίσκεται σε πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις της ατομικής και συλλογικής ζωής.

Εάν, επιθυμούμε ατομικά και συλλογικά να το ξεριζώσουμε, οφείλουμε να κοιτάξουμε με πλήρη αλήθεια στο καθρέπτη και να δούμε την ανάκλαση της συνολικής ασχήμιας που επικρατεί στις ημέρες μας.  Δυσκολευόμαστε να δώσουμε χώρο και λόγο στο διαφορετικό, ζούμε ακόμη φυλακισμένες/οι σε δίπολα και επιλέγουμε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να τα αναπαραγάγουμε!

Οι κατηγορούμενοι για τη δολοφονία του Άλκη, είναι παιδιά της κοινωνίας μας, όπως και ο άτυχος Άλκης, πόσο διαφορετικοί άνθρωποι; Τι πήγε λάθος με αυτούς; Που και γιατί «στράβωσε» η ζωή τους;

Τα ερωτήματα αυτά δεν είναι σίγουρα ρητορικά, αλλά επείγοντα, χρίζουν απάντησης, ώστε πια να είμαστε σε θέση να δράσουμε προληπτικά και έγκαιρα, πριν θρηνήσουμε και άλλες ανθρώπινες ζωές, αναίτια. Άλλωστε, εάν επιλέξουμε να κλείσουμε τα μάτια, είναι σαν να  απεκδυόμαστε του μεριδίου ευθύνης στον συλλογικό αγώνα για την εξάλειψη της βίας.

Η διάκριση στο λόγο, ξεκινά από τα πιο μικρά θέματα, άνευ νοήματος και σημασίας, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη ρητορεία μίσους, στον ρατσισμό και στην εχθρότητα. Ο διχαστικός λόγος, σε συνδυασμό με την υφέρπουσα κοινωνική πραγματικότητα  δίνει τη θέση του σε ένα πραγματικό κρεσέντο βίαιων πρακτικών. Η βία στην επικοινωνία, επιλέγεται από τα μικράτα μας, ασκώντας λεκτική, συναισθηματική, σωματική βία εντός και εκτός του σχολικού χώρου και έπειτα, στην ενήλικη μας ζωή, επιλέγουμε να συνεχίσουμε να ζούμε υπό το καθεστώς των διαχωριστικών γραμμών.

Εξακολουθούμε να επαναπαυόμαστε, προβάλλοντας την πρόφαση «πως η ζωή είναι σκληρή» και η «επιβίωση απαραίτητη», εξού και δικαιολογούνται αυτές οι πρακτικές που θέλουν τον άνθρωπο λύκο και όχι μέλισσα. Η απανθρωποποίηση του κοινωνικού συνόλου εν εξελίξει!

Όμως, στο τέλος της ημέρας αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν, καλούμαστε να εισάγουμε εκ νέου στην κοινωνική πρακτική μας, τις βασικές αρχές του υπαρκτού ανθρωπισμού, με σκοπό την ενότητα και αλληλεγγύη των ανθρώπων.

Δείτε επίσης: