Εναντίον του μίσους

Δεν πέρασε πολύς καιρός από την κυκλοφορία του “ο δικός μας πόθος” και στα χέρια μου έφτασε το “Εναντίον του Μίσους” της Γερμανίδας δημοσιογράφου με σπουδές στη φιλοσοφία, τις πολιτικές επιστήμες και την ιστορία, Καρολίν Έμκε.

Ένα απόλυτο επίκαιρο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση Χρήστου Αστερίου. Η συγγραφέας έχει την πολυτέλεια να γράφει παράλληλα ως μία επιστήμονας που έχει την ικανότητα να πάρει την απαιτούμενη απόσταση, αλλά κι ως “θύμα” των επιλογών της. Δημιουργεί έναν αντιρατσιστικό ύμνο. “Θέλει να αρκεί που είσαι άνθρωπος, να μην απαιτούνται άλλες ιδιότητες για να είσαι αντιληπτός”.

Υπέρτατη αξία για την ίδια έχει η αγάπη, απ΄αυτήν απορρέει η ενσυναίσθηση. Ο σεβασμός κι η εκτίμηση στον πλησίον, ίδιο ή διαφορετικό με εμάς. Μέσα από διαδοχικές φιλοσοφικές αναζητήσεις κι αναφορές καταλήγει στο συμπέρασμα πως το μίσος δε ξεσπά ξαφνικά, καλλιεργείται σταδιακά μέσα στον χρόνο. Μεγάλη απειλή αποτελεί ο φανατισμός. Τυφλώνει τις μάζες (“τον λαό”) που λειτουργούν με το θυμικό. Δεν υφίσταται πλέον λογική διαχείριση των καταστάσεων. Ίσως αυτός είναι ο μεγάλος της φόβος αντιλαμβανόμενη την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα σε παγκόσμια κλίμακα. Διερωτάται: Yπάρχει άραγε ανώτατο όριο στην ισότητα;

Μπορεί η κακομεταχείριση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων να είναι συγχωρητέα, πόσο δε μάλλον απαραίτητη; Κι όμως τα παραδείγματα ειδικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής του #BlackLivesMatter είναι ανατριχιαστικά. Ενεργοποιεί τα κύτταρα της μνήμης απέναντι στη λήθη. Προσδίδει καθολικό χαρακτήρα στο περιεχόμενο του δοκιμίου της, υπερβαίνει κράτη κι έθνη. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και τονίζει πως θα έπρεπε ήδη να έχουμε κάνει την αυτοκριτική μας, για να οδηγηθούμε στις αιτίες των λαθών και να τα διορθώνουμε. Μήπως αυτός είναι ένας από τους ρόλους του λειτουργήματος που υπηρετεί;

Αναρωτιέται πως οι άνθρωποι έμαθαν αυτή τη “νέα γλώσσα”. Να κραυγάζουν, να κατακρίνουν, να απεχθάνονται, να υποτιμούν με τόση ευκολία. “Εμείς” κι οι “άλλοι”. Αυτοί που υστερούν, αυτοί που κάτι τους λείπει, αυτοί που δεν είναι σαν κι εμάς. Αυτή η υπεραπλούστευση έρχεται να ακρωτηριάσει τη φαντασία, οδηγούμαστε σε ένα κλειστό σύστημα σκέψης. Ο κόσμος σιγά σιγά στενεύει, οι διέξοδοι κλείνουν, βλέπεις θέλοντας και μη με παρωπίδες. Βασική αιτία αυτής της διαμορφωθείσας κατάστασης φαντάζει η έλλειψη πολιτικού και κοινωνικού πλουραλισμού. Νομοτελειακά επομένως οδηγούμαστε στη συστηματική πόλωση.

Το κλειδί στην ταχύτητα επώασης/εξάπλωσης του μίσους είναι η σιωπηλή αν όχι βουβή ανοχή των πολλών σε ακραίες αντιδράσεις. Μία συνωμοτική αποδοχή μίας νοσηρής πραγματικότητας που “νομιμοποιεί” την ποικιλόμορφη βία. Συχνά μάλιστα έρχονται κάποια αφηγήματα που αφορούν αρχέγονα ιδανικά και πρότυπα να ενισχύσουν όλα αυτό το σύγχρονο δράμα που βιώνουμε κι ας μην το παραδεχόμαστε τις περισσότερες φορές. Φτάνουν μάλιστα οι άνθρωποι ελαφριά την καρδία να δηλώνουν αποστροφή για τη δημοκρατία που τους έχει εξαντλήσει.

Μπροστά στις εξελίξεις που τρέχουν καλούμαστε να υψώσουμε ένα τείχος πολυμορφίας. Αυτό θεωρώ πως είναι το επιμύθιο του βιβλίου που πρέπει να μείνει χαραγμένο βαθιά μέσα μας, ώστε να γίνουμε καλύτεροι, αλλά κυρίως ευτυχισμένοι. Χωρίς προκλήσεις κι ακρότητες, αλλά με ευγένεια και κατανόηση. Ο δρόμος δεν είναι εύκολος, οφείλουμε όμως συλλογικά να διευρύνουμε τους ορίζοντες, να νικήσουμε τον φόβο και να προχωρήσουμε με άξονα την αξιοπρέπεια και το όραμα μίας ανοιχτής κοινωνίας προόδου σε όλα τα επίπεδα.

*φωτογραφία Αναστασία Χαρίση

Δείτε επίσης